Park maszynowy

Park maszynowy to maszyny i sprzęty będące na wyposażeniu zakładu produkcyjnego, przemysłowego lub gospodarstwa. W parku maszynowym znajdują się maszyny, które spełniające określone funkcje i są odpowiednio dostosowane do warunków technicznych przedsiębiorstwa. Z punktu widzenia działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa park maszynowy jest najważniejszym składnikiem jego majątku trwałego. W zależności od profilu działalności przedsiębiorstwa wyposażenie parków będzie się od siebie różnić. Park maszynowy jest najważniejszym i głównym czynnikiem, który pozwala określić zdolność produkcyjną danego przedsiębiorstwa. Jego struktura, innymi słowy rodzaje maszyn jakimi dysponuje firma, decyduje o zadaniach, do których może zostać wykorzystany, wyznaczając w ten sposób asortyment wyrobów, które dane przedsiębiorstwo jest w stanie wytworzyć (R. Kozłowski (2011), s. 119-120).

TL;DR

Park maszynowy to zbiór maszyn i sprzętów używanych w zakładach produkcyjnych, przemysłowych lub gospodarstwach. Jest to kluczowy element majątku trwałego przedsiębiorstwa, który determinuje jego zdolność produkcyjną i asortyment wyrobów. Przykłady parku maszynowego różnią się w zależności od branży, np. w gospodarstwie rolnym są to ciągniki i kombajny, a w drukarni maszyny do druku. Park maszynowy odgrywa istotną rolę w procesach produkcyjnych, a inwestycja w nowoczesne technologie przekłada się na wysoką jakość produktów. Istotne jest również efektywne zarządzanie parkiem maszynowym i wykorzystywanie odpowiednich wskaźników, takich jak TEEP i OEE, do oceny wykorzystania maszyn i poprawy efektywności produkcji.

Przykłady parku maszynowego

Wyposażenie parków maszynowych będzie różne w zależności od specyfiki danego przedsiębiorstwa i branży w jakiej działa.

• w gospodarstwie rolnym może być wyposażony w ciągniki, kombajny, pługi, opryskiwacze polowe, wozy paszowe i wycinaki do kiszonki, przyczepy zbierające, ładowarki teleskopowe, siewniki, brony, kosiarki, rozsiewacze, prasy, zgrabiarki, przetrząsarki, ładowarki, owijarki, sieczkarnie samojezdne.
• w firmie gastronomicznej może być wyposażony w urządzenia do obróbki wstępnej surowców i przygotowywania półproduktów, urządzenia do termicznej obróbki potraw, urządzenia chłodnicze, maszyny i sprzęt do mycia naczyń, urządzenia transportowe, urządzenia i automaty do dystrybucji napojów, pomocniczy sprzęt gastronomiczny, meble gastronomiczne.
• w drukarni może być wyposażony w maszyny do druku offsetowego, maszyny do druku cyfrowego, naświetlarki CTP, krajarki, linie zbierająco - zszywające, falcerki, maszyny sztancujące, maszyny do klejenia opakowań, bigówki, foliarki.

Rola parku maszynowego

Rola, jaka odgrywa park maszynowy w różnych procesach produkcyjnych jest intuicyjna i jasna. To od maszyn zależy finalny efekt zdjętych z linii produkcyjnych produktów. Od parku maszynowego uzależniona jest oferta każdej firmy gdyż to właśnie tam odbywają się wszystkie niezbędne procesy zarówno technologiczne jak i produkcyjne czy obróbkowe. Dzięki wysokiej jakości, specjalistycznym sprzętom przedsiębiorstwo jest w stanie uzyskać wysoką jakość produktów, spełniających określone wymogi bezpieczeństwa i produkcyjne. To właśnie inwestycja w rozwiązania zaawansowane technologicznie jest gwarancją uzyskania sukcesu dla właścicieli firm jak i klientów. Firmy poprzez odpowiednie podejście mogą zagwarantować klientom produkty najwyższej jakości przy krótkim czasie realizacji. Do głównych zadań zarządzania i gospodarki parkiem maszynowym należy nie tylko zapewnienia optymalnego wykorzystania produkcyjnego potencjału, który jest zawarty w każdym składniku trwałego majątku, ale również zagwarantowanie odpowiedniej opieki nad majątkiem dającym gwarancje przeniesienia jego wartości w maksymalnym stopniu na wyroby wytwarzane przez park. Istotne jest aby wartość nie przepadała bez otrzymania odpowiedniego efektu (R. Kozłowski (2011), s. 119-120).

Wykorzystanie parku maszynowego - wskaźniki

Wskaźniki służące do oceny wykorzystania parku maszynowego to m.in (J. Kukiz (2020), s. 96), (I. Jonek-Kowalska (2016), s. 101):

• Wykorzystanie parku maszynowego można mierzyć za pomocą wskaźnika TEEP
• Wskaźnik TEEP wykazuje wykorzystanie maszyn w całym roku kalendarzowym. Jest on bardziej wskaźnikiem finansowym niż produkcyjnym. Bierze pod uwagę zarówno okres przerw z powodu dni wolnych jak także planowe zatrzymywanie maszyn. Okres zatrzymania maszyn jest stratą i z tego względu najczęściej wskaźnik TEEP jest stosowany przez działy finansowe. Wskaźnik TEEP może wspomóc podjęcie decyzji o zakupie nowej maszyny (R. Iannone (2013), s.33).

$TEEP=OEE\cdot {\frac {Dostepny\ czas\ pracy\ (D)}{Dostepny\ czas\ kalendarzowy}}\%$

• Do obliczenia efektywności wykorzystania maszyn i urządzeń wykorzystujemy wskaźnik OEE
• Obliczanie wskaźnika OEE ma na celu wskazanie, w którym etapie procesu eksploatacji maszyny występują największe straty. Na jego podstawie można określić środki, które należy podjąć aby poprawić efektywność wykorzystania maszyny. Wskaźnik OEE obliczany jest jako iloczyn dostępności maszyny, jej wykorzystania w dostępnym czasie oraz jakości produkcji wytwarzanych na niej wyrobów (S. Nakajima (1988), s.27)

$OEE=Dostepnosc\ maszyny\ (F)\cdot Wykorzystanie\ maszyny\ (G)\cdot Jakosc\ produkcji\ (N)\%$

Park maszynowy — artykuły polecane

Gospodarka narzędziowa — Firma produkcyjna — Linia produkcyjna — Regeneracja — Planowanie produkcji — System produkcyjny — Zero defektów — Gospodarka magazynowa — Centrum kosztów i jego kontrola

Bibliografia

• Iannone R. (2013), Managing OEE to Optimize Factory Performance, InTech Open Science and Open Minds
• Jonek-Kowalska I. (2016), Wskaźniki efektywności wykorzystania maszyn i urządzeń w górnictwie węgla kamiennego - krytyczne podejście do unifikacji i normalizacji, Inżynieria Mineralna
• Kowalski J. (2012), Stan i wykorzystanie parku maszynowego w gospodarstwach ekologicznych o zróżnicowanej powierzchni i strukturze użytków rolnych, Inżynieria Rolnicza 4(139)
• Kozłowski R., Liwowski B. (2011), Podstawowe zagadnienia zarządzania produkcją, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kukiz J. (2020), OEE. Podejście praktyczne, Wydawnictwo E-bookowo, Będzin
• Nakajima S. (1988), Introduction to TPM: total productive maintenance, Productivity Press
• Szeląg-Sikora A. (2011), Analiza wyposażenia parku maszynowego gospodarstw zrzeszonych w grupie producenckiej ukierunkowanej na produkcje mleka, Inżynieria Rolnicza, nr 8(133)

Autor: Dorota Pancerz