Zamówienia publiczne

Zamówienia publiczne to umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane (A. Panasiuk 2005, s. 88).

TL;DR

Zamówienia publiczne to umowy zawierane między zamawiającym a wykonawcą, dotyczące usług, dostaw lub robót budowlanych. Istnieją trzy kategorie zamówień publicznych: roboty budowlane, dostawy i usługi. Zamówienia publiczne mają na celu zwiększenie popytu, ochronę krajowych wykonawców i poprawę konkurencyjności. Istnieje wiele trybów udzielania zamówień publicznych, a podmiotami udzielającymi zamówień są jednostki samorządu terytorialnego, państwo i podmioty prawa publicznego. Zasady udzielania zamówień publicznych obejmują uczciwość konkurencji, jawność i stosowanie języka polskiego. Wybór najkorzystniejszej oferty zależy od ceny i innych kryteriów określonych przez zamawiającego. Odrzucenie oferty może nastąpić w przypadku zbyt niskiej ceny, błędów w obliczeniach, niezgodności z wymaganiami lub naruszenia przepisów.

Trzy kategorie zamówień publicznych

• roboty budowlane - wykonanie lub zaprojektowanie jak i wykonanie obiektu budowlanego lub robót budowlanych, jak i również realizacja wykonania obiektu budowlanego, przy użyciu dowolnych środków, ale z zachowaniem wymogów, które określił zamawiający.
• dostawy - rozumie się przez to nabywanie praw, rzeczy jak i innych dóbr, a w szczególności na podstawie umowy dostawy, najmu, sprzedaży, leasingu czy dzierżawy.
• usługi - wszystkie świadczenia, do których nie zaliczają się ani dostawy ani roboty budowlane (A. Kowalczyk, A. Panasiuk, J. Roliński 2014, s. 33-34)

Funkcje zamówień publicznych

• przyczyniają się do wzrostu globalnego popytu i stymulują aktywność podmiotów konkurujących na danym rynku.
• ochrona krajowych wykonawców przed konkurencją zagraniczną,
• poprawa konkurencyjności wybranych sektorów gospodarki.

Tryby udzielania zamówień publicznych

• przetarg nieograniczony-w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu wszyscy zainteresowani wykonawcy mogą składać oferty,
• przetarg ograniczony-w pierwszym etapie wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu a ostatecznie oferty składają jedynie zaproszeni wykonawcy,
• negocjacje z ogłoszeniem-zamawiający zaprasza wykonawców dopuszczonych do udziału w postępowaniu do składania ofert wstępnych niezawierających ceny, prowadzi z nimi negocjacje, a następnie zaprasza ich do składania ofert,
• dialog konkurencyjny-wykonawcy są zapraszani do składania ofert po wcześniejszym przeprowadzeniu z nimi rozmów przez zamawiającego,
• negocjacje bez ogłoszenia-zamawiający negocjuje warunki umowy z wybranymi przez siebie wykonawcami, po czym zaprasza ich do składania ofert,
• zamówienie z wolnej ręki-zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach z jednym wykonawcą,
• zapytanie o cenę-zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez siebie wykonawców i zaprasza ich do składania ofert,
• licytacja elektroniczna-wykonawcy składają kolejne oferty (będące automatycznie klasyfikowane) wykorzystując formularz umieszczony na stronie internetowej.

Podmioty, które udzielają zamówień publicznych

Podmioty udzielające zamówień publicznych określane są w dyrektywach. Instytucje zamawiające to:

• jednostki samorządu terytorialnego,
• państwo
• podmioty prawa publicznego (W. Miemiec 2013, s. 33)

Zasady udzielania zamówień publicznych

• uczciwość konkurencji - według tej zasady zamawiający ma obowiązek przygotować i przeprowadzić postępowanie, w taki sposób aby zapewnić równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji. Osoby, które zajmują się przeprowadzaniem jak i przygotowaniem postępowania zobowiązują się do działania bezstronnie i obiektywnie (Prawo zamówień publicznych 2004, art. 7, ust. 1-3).
• jawność - postępowanie musi być jawne. Zamawiający ma prawo ograniczyć możliwość sprawdzania informacji związanych z postępowaniem, ale tylko w przypadkach, które umożliwia ustawa. Nie może natomiast udostępniać informacji, które mogą zagrozić interesom przedsiębiorstwa, czyli np. tajemnic przedsiębiorstwa (Prawo zamówień publicznych 2004, art. 8, ust. 1-3).
• stosowanie języka Polskiego oraz zasada pisemności - postępowanie musi być prowadzone w języku polskim, chyba, że wystąpi jakaś szczególnie uzasadniona sytuacja, to zamawiający ma możliwość wyrażenia zgody na składanie dokumentacji w języku, który jest popularnie stosowany w handlu międzynarodowych. Należy zachować zasadę pisemności, wszelka dokumentacja ma być składana w formie pisemnej (Prawo zamówień publicznych 2004, art. 9, ust. 1-3).

Wybór najkorzystniejszej oferty

Wykonawca ma możliwość na złożenie tylko jednej oferty. Jeśli wykonawca chciałby wycofać lub zmienić ofertę, ma taką możliwość do czasu upłynięcia terminu składania ofert. Wykonawca związany jest ofertą nie dłużej niż:

• 30 dni gdy wartość zamówienia wynosi mniej niż kwoty określone w art. 11 ust. 8,
• 90 dni, gdy wartość zamówienia odnosząca się do robót budowlanych przekracza bądź jest równa 20 000 000 euro wyrażonych w złotych, a dla usług lub dostawców 10 000 000 euro wyrażonych w złotych,
• 60 dni, gdy wartość zamówienia jest odmienna od wartości wymienionych wyżej (Prawo zamówień publicznych 2004, art. 85, ust. 1).

Rynek zamówień publicznym podlega regulacjom, których celem jest odpowiednie zarządzanie środkami publicznymi (M. Sieradzka 2015, s. 47) Wybór oferty najkorzystniejszej jest efektem postępowania o udzielenia zamówienia publicznego. Ofertą najkorzystniejszą można nazwać ofertę, która przedstawia ofertę, która posiada najniższą cenę lub oferuje najbardziej korzystny bilans cen jak i innych kryteriów, które odnoszą się do przedmiotu zamówienia. Kryteria oceny oferty opracowuje zamawiający, który świadomie ustala wagę poszczególnym kryteriom (T. Kocowski, J. Kasprzyn 2012, s. 91-92).

Odrzucenie oferty

Zamawiający może odrzucić ofertę, gdy (Prawo zamówień publicznych 2004, art. 89):

• w stosunku do przedmiotu zamówienia, ma zbyt niski koszt lub cenę,
• w obliczeniach kosztu lub cen zawiera błędy,
• nie sprostała ona wymaganiom zamawiającego,
• jest sprzeczna z ustawą,
• nie spełnia warunków zamówienia,
• nie spełnia warunków przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencj,
• została złożona przez wykonawcę, który nie został zaproszony do składania ofert lub został wykluczony z udziału w postępowaniu,
• przyjęcie takiej oferty wiązało by się z naruszeniem interesu bezpieczeństwa państwa lub naruszało by bezpieczeństwo publiczne,
• wadium zostało wprowadzone w sposób błędny lub nie zostało wniesione w ogóle,
• wykonawca nie zgodził się na wydłużenie terminu na związanie ofertą,
• wykonawca nie zgodził się w terminie 3 dni od otrzymania zawiadomienia na poprawę omyłki, o której mowa w ustawie,
• według innych przepisów została uznana za nieważną.

Zamówienia publiczne — artykuły polecane

Zapytanie o cenę — Proces przetargowy — Ustawa prawo zamówień publicznych — Przetarg nieograniczony — Zapytanie ofertowe — Pozew zbiorowy — Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia — Wadium — Licytacja

Bibliografia

• Kocowski T., Kasprzyn J. (2012), Zamówienia publiczne - stan obecny i perspektywy, nr 270
• Kowalczyk A., Panasiuk A., Roliński J. (2014), Zamówienia publiczne w zakresie działalności naukowej lub twórczej, Nowe Centrum Badań i Rozwoju, Warszawa
• Miemiec W. (2013), Zagadnienia finansowoprawne zamówień publicznych w działalności jednostek samorządu terytorialnego, nr 24
• Panasiuk A. (2005), Prawno-ekonomiczne aspekty systemu zamówień publicznych wpływające na ograniczenie swobody kontraktowania, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz
• Sieradzka M. (2015), Antykonkurencyjny czy prokonkurencyjny cel udziału konsorcjum w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego - analiza i ocena, Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny, nr 5(4)
• Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych Dz.U. 2004 nr 19 poz. 177

Autor: Paweł Oracz, Jan Fidowicz

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.