Zakaz konkurencji: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Dodanie TL;DR)
m (cleanup bibliografii i rotten links)
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
|list1=
<ul>
<li>[[Układy zbiorowe pracy]]</li>
<li>[[Źródła powstawania stosunku pracy]]</li>
<li>[[Umowa zlecenie]]</li>
<li>[[Rodzaje umów z pracownikami]]</li>
<li>[[Wypowiedzenie umowy]]</li>
<li>[[Umowa ustna]]</li>
<li>[[Umowa ubezpieczenia]]</li>
<li>[[Ogólne warunki ubezpieczenia]]</li>
<li>[[Umowa cywilno-prawna]]</li>
</ul>
}}
'''Zakaz [[Konkurencja|konkurencji]]''' to [[zobowiązanie]] zawarte pomiędzy [[pracownik]]iem, a [[Pracodawca|pracodawcą]], stanowiące o niemożności prowadzenia działań konkurencyjnych wobec pracodawcy, a także świadczeń pracy w oparciu o [[stosunek pracy]] (lub na mocy innej podstawy prawnej) na rzecz podmiotu konkurencyjnego<ref name="ReferenceA">Art. 101<sup>1</sup> § 1 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref>.
'''Zakaz [[Konkurencja|konkurencji]]''' to [[zobowiązanie]] zawarte pomiędzy [[pracownik]]iem, a [[Pracodawca|pracodawcą]], stanowiące o niemożności prowadzenia działań konkurencyjnych wobec pracodawcy, a także świadczeń pracy w oparciu o [[stosunek pracy]] (lub na mocy innej podstawy prawnej) na rzecz podmiotu konkurencyjnego<ref name="ReferenceA">Art. 101<sup>1</sup> § 1 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref>.
W zależności od [[potrzeby]], umowę zakazującą konkurencji można podpisać zarówno na czas trwania stosunku pracy jak i okres po jego zakończeniu.  
W zależności od [[potrzeby]], umowę zakazującą konkurencji można podpisać zarówno na czas trwania stosunku pracy jak i okres po jego zakończeniu.
Główne [[cele]] regulacji to dbałość o interesy osób prowadzących [[przedsiębiorstwo]] i ich ochrona.
Główne [[cele]] regulacji to dbałość o interesy osób prowadzących [[przedsiębiorstwo]] i ich ochrona.


Linia 21: Linia 7:


==Zakaz konkurencji w ramach stosunku pracy==
==Zakaz konkurencji w ramach stosunku pracy==
Według postanowień opisanych w zawartej umowie, na mocy Art. 101<sup>1</sup> § 1 kodeksu pracy<ref name="ReferenceA"/>, pracownik nie może przejawiać działalności szkodzącej pracodawcy w ramach stosunku pracy bądź na innej podstawie prawnej świadczyć pracy na [[korzyść]] podmiotu konkurencyjnego.  
Według postanowień opisanych w zawartej umowie, na mocy Art. 101<sup>1</sup> § 1 kodeksu pracy<ref name="ReferenceA"/>, pracownik nie może przejawiać działalności szkodzącej pracodawcy w ramach stosunku pracy bądź na innej podstawie prawnej świadczyć pracy na [[korzyść]] podmiotu konkurencyjnego.
W praktycznym punkcie widzenia pracownik, który podpisał umowę, podczas stosunku pracy zobowiązał się nie prowadzić działalności, która narusza lub zagraża interesom pracodawcy, oraz której prowadzenie określono jako zabronione w łączącym zobowiązaniu. Rozumie się przez to zarówno osobiste [[kierowanie]] działalnością, jak i za pomocą pośredników, udzielanie doradztwa czy pełnienie funkcji agenta. Według M. Romera szkodliwa działalność to także rola wspólnika cichego oraz jawnego, komandytariusza, udziałowca w spółce z o. o. lub akcjonariusza <ref>M. Romer, [[Prawo]] pracy. Komentarz, Warszawa, s. 845</ref>.
W praktycznym punkcie widzenia pracownik, który podpisał umowę, podczas stosunku pracy zobowiązał się nie prowadzić działalności, która narusza lub zagraża interesom pracodawcy, oraz której prowadzenie określono jako zabronione w łączącym zobowiązaniu. Rozumie się przez to zarówno osobiste [[kierowanie]] działalnością, jak i za pomocą pośredników, udzielanie doradztwa czy pełnienie funkcji agenta. Według M. Romera szkodliwa działalność to także rola wspólnika cichego oraz jawnego, komandytariusza, udziałowca w spółce z o. o. lub akcjonariusza <ref>M. Romer, [[Prawo]] pracy. Komentarz, Warszawa, s. 845</ref>.
Dodatkowo jak głosi Art. 101<sup>1</sup> § 2 kodeksu pracy "[[Pracodawca]], który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego u umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody" <ref>Art. 101<sup>1</sup> § 2 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref> na określonych warunkach.
Dodatkowo jak głosi Art. 101<sup>1</sup> § 2 kodeksu pracy "[[Pracodawca]], który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego u umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody" <ref>Art. 101<sup>1</sup> § 2 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref> na określonych warunkach.
<google>n</google>


==Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy==
==Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy==
<google>t</google>
W wypadku wystąpienia sytuacji, w której pracownik ma dostęp do poufnych i szczególnie ważnych informacji, które w przypadku ujawnienia narażałyby pracodawcę na straty, zgodnie z Art. 101<sup>2</sup> kodeksu pracy<ref>Art. 101<sup>2</sup> ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - [[Kodeks]] pracy</ref> istnieje możliwość zawarcia '''umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy'''.
W wypadku wystąpienia sytuacji, w której pracownik ma dostęp do poufnych i szczególnie ważnych informacji, które w przypadku ujawnienia narażałyby pracodawcę na straty, zgodnie z Art. 101<sup>2</sup> kodeksu pracy<ref>Art. 101<sup>2</sup> ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - [[Kodeks]] pracy</ref> istnieje możliwość zawarcia '''umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy'''.  
Określa ona<ref>Art. 101<sup>2</sup> § 1 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref><ref>Art. 101<sup>2</sup> § 3 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref>:
Określa ona<ref>Art. 101<sup>2</sup> § 1 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref><ref>Art. 101<sup>2</sup> § 3 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref>:
* czas obowiązywania zakazu,
* czas obowiązywania zakazu,
Linia 35: Linia 22:


Zakaz może przestać obowiązywać przed przewidzianym terminem, gdy<ref>Art. 101<sup>2</sup> § 2 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref>:
Zakaz może przestać obowiązywać przed przewidzianym terminem, gdy<ref>Art. 101<sup>2</sup> § 2 Dz.U. 2019 poz. 1040</ref>:
* pracodawca nie wywiąże się z wypłaty odszkodowania  
* pracodawca nie wywiąże się z wypłaty odszkodowania
* ustanie przyczyna, która uzasadniała zakaz
* ustanie przyczyna, która uzasadniała zakaz


==Forma umowy o zakazie konkurencji==
==Forma umowy o zakazie konkurencji==
Zarówno [[umowa]] o zakazie konkurencji w ramach stosunku pracy jak i umowa o Zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy pod rygorem nieważności wymagają zawarcia w '''formie pisemnej''' czynności prawnej <ref>Art. 101<sup>3</sup> Dz.U. 2019 poz. 1040</ref>.
Zarówno [[umowa]] o zakazie konkurencji w ramach stosunku pracy jak i umowa o Zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy pod rygorem nieważności wymagają zawarcia w '''formie pisemnej''' czynności prawnej <ref>Art. 101<sup>3</sup> Dz.U. 2019 poz. 1040</ref>.
Aby ją zachować należy złożyć [[dokument]] standardowego bądź elektronicznego oświadczenia woli z podpisem na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.  
Aby ją zachować należy złożyć [[dokument]] standardowego bądź elektronicznego oświadczenia woli z podpisem na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.


==Odmowa zawarcia umowy o zakazie konkurencji==
==Odmowa zawarcia umowy o zakazie konkurencji==
Przyczyną wypowiedzenia stosunku pracy może być odmowa podpisania umowy o zakazie konkurencji. Pracownik posiada prawo do niezaakceptowania zakazu <ref>Wyrok SN - I PK 411/02 z dnia 24 września 2003r</ref>, jednak często wiąże się to z uzasadnioną stratą zatrudnienia. Zasadność wypowiedzenia ustala się w oparciu o warunki prezentowane w przedstawianej umowie. Jeśli znajdują się w niej postanowienia prawnie nieakceptowane, wypowiedzenie stosunku pracy nie jest uzasadniane odrzuceniem umowy. “Odmowa podpisania przez pracownika umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej nie jest uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli przedstawiony przez pracodawcę [[projekt]] tej umowy zawierał postanowienia niezgodne z przepisami Kodeksu pracy”<ref>Wyrok SN - I PKN 333/97 z dnia 3 listopada 1997 r.</ref>.
Przyczyną wypowiedzenia stosunku pracy może być odmowa podpisania umowy o zakazie konkurencji. Pracownik posiada prawo do niezaakceptowania zakazu <ref>Wyrok SN - I PK 411/02 z dnia 24 września 2003r</ref>, jednak często wiąże się to z uzasadnioną stratą zatrudnienia. Zasadność wypowiedzenia ustala się w oparciu o warunki prezentowane w przedstawianej umowie. Jeśli znajdują się w niej postanowienia prawnie nieakceptowane, wypowiedzenie stosunku pracy nie jest uzasadniane odrzuceniem umowy. “Odmowa podpisania przez pracownika umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej nie jest uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli przedstawiony przez pracodawcę [[projekt]] tej umowy zawierał postanowienia niezgodne z przepisami Kodeksu pracy"<ref>Wyrok SN - I PKN 333/97 z dnia 3 listopada 1997 r.</ref>.
 
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Układy zbiorowe pracy]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Źródła powstawania stosunku pracy]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Umowa zlecenie]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Rodzaje umów z pracownikami]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Wypowiedzenie umowy]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Umowa ustna]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Umowa ubezpieczenia]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Ogólne warunki ubezpieczenia]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Umowa cywilno-prawna]]}} }}


==Przypisy==
==Przypisy==
Linia 49: Linia 38:


==Bibliografia==
==Bibliografia==
* Aromińska K. (2014), [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-3b122e79-fb41-4651-ad25-ff207f5d96e5 ''Zasady ustalania i przestrzegania zakazu konkurencji''], "Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka", nr 5
<noautolinks>
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141 ''Kodeks pracy''] (1974), Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
* Aromińska K. (2014), ''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-3b122e79-fb41-4651-ad25-ff207f5d96e5 Zasady ustalania i przestrzegania zakazu konkurencji]'', Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, nr 5
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001040 ''Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy- Kodeks pracy''] (2019), Dz.U. 2019 poz. 1040
* Radovac P. (2017), ''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-589e9432-5e90-4919-82cd-ed5b42c7ef49?q=a4930216-403a-42f1-be96-47edb26ae0c0$6&qt=IN_PAGE Zakaz konkurencji w ramach stosunku zatrudnienia]'', LAB Laboratoria, Aparatura, Badania, nr 6
* Radovac P. (2017), [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-589e9432-5e90-4919-82cd-ed5b42c7ef49?q=a4930216-403a-42f1-be96-47edb26ae0c0$6&qt=IN_PAGE ''Zakaz konkurencji w ramach stosunku zatrudnienia''], "LAB Laboratoria, Aparatura, Badania", nr 6
* Romer M. (2014), ''Prawo pracy. Komentarz'', Lexis Nexis, Warszawa
* Romer M. (2014), ''[[Prawo pracy]]. Komentarz'', Lexis Nexis, Warszawa
* ''Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19740240141 Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141]
* Sąd Najwyższy (1997), ''Wyrok o sygnaturze I PKN 333/97''
* ''Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19740240141 Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141]
* Sąd Najwyższy (2003), ''Wyrok o sygnaturze I PK 411/02 ''
* Wyrok Sądu Najwyższego 1997, Wyrok o sygnaturze I PKN 333/97
* Zwolińska K. (2017), ''Odpłatność umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy'', "Zeszyty Prawnicze"
* Wyrok Sądu Najwyższego 2003, Wyrok o sygnaturze I PK 411/02
* Zwolińska K. (2017), ''Odpłatność umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy'', Zeszyty Prawnicze
</noautolinks>
[[Kategoria:Prawo pracy]]
[[Kategoria:Prawo pracy]]
{{a|Marta Bożętka, Mikołaj Dorman, Łukasz Drosdek, Hubert Chojecki}}
{{a|Marta Bożętka, Mikołaj Dorman, Łukasz Drosdek, Hubert Chojecki}}
{{msg:law}}
{{msg:law}}
{{#metamaster:description|Zakaz konkurencji to umowa między pracownikiem a pracodawcą, która zabrania pracownikowi podejmowania działań konkurencyjnych wobec pracodawcy. Ochrona interesów pracodawcy i przedsiębiorstwa.}}

Aktualna wersja na dzień 16:23, 25 gru 2023

Zakaz konkurencji to zobowiązanie zawarte pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą, stanowiące o niemożności prowadzenia działań konkurencyjnych wobec pracodawcy, a także świadczeń pracy w oparciu o stosunek pracy (lub na mocy innej podstawy prawnej) na rzecz podmiotu konkurencyjnego[1]. W zależności od potrzeby, umowę zakazującą konkurencji można podpisać zarówno na czas trwania stosunku pracy jak i okres po jego zakończeniu. Główne cele regulacji to dbałość o interesy osób prowadzących przedsiębiorstwo i ich ochrona.

TL;DR

Umowa o zakazie konkurencji to zobowiązanie pracownika do nieprowadzenia działań konkurencyjnych wobec pracodawcy. Zakaz można ustalić zarówno na czas trwania stosunku pracy, jak i po jego zakończeniu. Pracodawca może żądać wyrównania szkody w przypadku naruszenia zakazu konkurencji. Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ustala warunki obowiązywania zakazu i odszkodowania dla pracownika. Umowa musi być zawarta w formie pisemnej. Pracownik ma prawo odmówić podpisania umowy o zakazie konkurencji, ale może to prowadzić do utraty pracy.

Zakaz konkurencji w ramach stosunku pracy

Według postanowień opisanych w zawartej umowie, na mocy Art. 1011 § 1 kodeksu pracy[1], pracownik nie może przejawiać działalności szkodzącej pracodawcy w ramach stosunku pracy bądź na innej podstawie prawnej świadczyć pracy na korzyść podmiotu konkurencyjnego. W praktycznym punkcie widzenia pracownik, który podpisał umowę, podczas stosunku pracy zobowiązał się nie prowadzić działalności, która narusza lub zagraża interesom pracodawcy, oraz której prowadzenie określono jako zabronione w łączącym zobowiązaniu. Rozumie się przez to zarówno osobiste kierowanie działalnością, jak i za pomocą pośredników, udzielanie doradztwa czy pełnienie funkcji agenta. Według M. Romera szkodliwa działalność to także rola wspólnika cichego oraz jawnego, komandytariusza, udziałowca w spółce z o. o. lub akcjonariusza [2]. Dodatkowo jak głosi Art. 1011 § 2 kodeksu pracy "Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego u umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody" [3] na określonych warunkach.

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

W wypadku wystąpienia sytuacji, w której pracownik ma dostęp do poufnych i szczególnie ważnych informacji, które w przypadku ujawnienia narażałyby pracodawcę na straty, zgodnie z Art. 1012 kodeksu pracy[4] istnieje możliwość zawarcia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Określa ona[5][6]:

  • czas obowiązywania zakazu,
  • warunki przedwczesnego rozwiązania,
  • wielkość odszkodowania, które jest należne pracownikowi, jeśli przekracza stawkę minimalną (25% wynagrodzenia otrzymywanego przed ustaniem stosunku pracy).

W przypadku sporów dotyczących wysokości odszkodowań orzeka sąd pracy.

Zakaz może przestać obowiązywać przed przewidzianym terminem, gdy[7]:

  • pracodawca nie wywiąże się z wypłaty odszkodowania
  • ustanie przyczyna, która uzasadniała zakaz

Forma umowy o zakazie konkurencji

Zarówno umowa o zakazie konkurencji w ramach stosunku pracy jak i umowa o Zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy pod rygorem nieważności wymagają zawarcia w formie pisemnej czynności prawnej [8]. Aby ją zachować należy złożyć dokument standardowego bądź elektronicznego oświadczenia woli z podpisem na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.

Odmowa zawarcia umowy o zakazie konkurencji

Przyczyną wypowiedzenia stosunku pracy może być odmowa podpisania umowy o zakazie konkurencji. Pracownik posiada prawo do niezaakceptowania zakazu [9], jednak często wiąże się to z uzasadnioną stratą zatrudnienia. Zasadność wypowiedzenia ustala się w oparciu o warunki prezentowane w przedstawianej umowie. Jeśli znajdują się w niej postanowienia prawnie nieakceptowane, wypowiedzenie stosunku pracy nie jest uzasadniane odrzuceniem umowy. “Odmowa podpisania przez pracownika umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej nie jest uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli przedstawiony przez pracodawcę projekt tej umowy zawierał postanowienia niezgodne z przepisami Kodeksu pracy"[10].


Zakaz konkurencji — artykuły polecane
Układy zbiorowe pracy — Źródła powstawania stosunku pracy — Umowa zlecenie — Rodzaje umów z pracownikami — Wypowiedzenie umowy — Umowa ustna — Umowa ubezpieczenia — Ogólne warunki ubezpieczenia — Umowa cywilno-prawna

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 Art. 1011 § 1 Dz.U. 2019 poz. 1040
  2. ↑ M. Romer, Prawo pracy. Komentarz, Warszawa, s. 845
  3. ↑ Art. 1011 § 2 Dz.U. 2019 poz. 1040
  4. ↑ Art. 1012 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy
  5. ↑ Art. 1012 § 1 Dz.U. 2019 poz. 1040
  6. ↑ Art. 1012 § 3 Dz.U. 2019 poz. 1040
  7. ↑ Art. 1012 § 2 Dz.U. 2019 poz. 1040
  8. ↑ Art. 1013 Dz.U. 2019 poz. 1040
  9. ↑ Wyrok SN - I PK 411/02 z dnia 24 września 2003r
  10. ↑ Wyrok SN - I PKN 333/97 z dnia 3 listopada 1997 r.

Bibliografia

Autor: Marta Bożętka, Mikołaj Dorman, Łukasz Drosdek, Hubert Chojecki

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Zakaz_konkurencji&oldid=209473”