Instruktaż stanowiskowy

Instruktaż stanowiskowy-to rodzaj szkolenia, które daje możliwość uzyskania, zaktualizowania lub pogłębienia informacji i umiejętności związanych z wykonywaniem pracy, przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

TL;DR

Instruktaż stanowiskowy to rodzaj szkolenia, które ma na celu zapoznanie pracowników z czynnikami środowiskowymi i ryzykiem zawodowym związanym z ich pracą. Jest obowiązkowy dla nowo zatrudnionych pracowników, przenoszonych na inne stanowiska oraz dla studentów i uczniów odbywających praktyki. Instruktaż musi być przeprowadzony przez odpowiednio wykwalifikowane osoby, a jego czas trwania zależy od wielu czynników. W ramach instruktażu odbywają się różne etapy, takie jak zapoznanie z warunkami pracy, prezentacja zasad bezpieczeństwa, próbne i samodzielne wykonanie zadań. Instruktaż kończy się sprawdzeniem wiedzy i umiejętności oraz potwierdzeniem w Karcie Szkolenia Wstępnego.

Cel instruktażu stanowiskowego

Instruktaż stanowiskowy "powinien zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach". (Kodeks Pracy - Dz.U.z 1998r. Nr 21, poz 94, z późn.zm.)

Instruktaż stanowiskowy wykonywany jest dla:

• nowo zatrudnionego pracownika na stanowisku roboczym, na którym występują ryzyko narażenia go na oddziaływanie czynników szkodliwych, niebezpiecznych i uciążliwych dla zdrowia,
• pracownika, który ma zostać przeniesiony na stanowisko na którym występuje ryzyko narażenia go na oddziaływanie czynników szkodliwych, niebezpiecznych i uciążliwych dla zdrowia,
• studentów, którzy odbywają praktykę studencką oraz dla uczniów, którzy odbywają praktyczną naukę zawodu na stanowisku roboczym, na którym występuje ryzyko narażenia ich na oddziaływanie czynników szkodliwych, niebezpiecznych i uciążliwych dla zdrowia.

Ważne Instruktaż stanowiskowy musi być zorganizowany przed rozpoczęciem pracy na danym stanowisku na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych, niebezpiecznych i uciążliwych dla zdrowia. Jeśli pracownik wykonuję swoją pracę na różnych stanowiskach pracy to musi odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk. Instruktaż powinien uwzględnić każdą z rodzaju prac, które będą wykonywane przez pracownika (Rączkowski B. 2010 r. s. 790-791)

Osoby uprawnione do przeprowadzenia instruktażu stanowiskowego

Osoby uprawnione do przeprowadzenia instruktażu stanowiskowego muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowego oraz muszą być przeszkolone jak przeprowadzać instruktaż stanowiskowy. Są nimi:

• pracodawca,
• osoba kierująca pracownikami (np. brygadzista, mistrz, kierownik), wyznaczona przez pracodawcę.(Rączkowski B. 2010r. s. 790-791)

Czas trwania instruktażu stanowiskowego

Czas trwania instruktażu stanowiskowego jest uwarunkowany od kilku czynników:

• Przygotowania zawodowego pracownika.
• Jego dotychczasowego stażu pracy.
• Rodzaju wykonywanej przez niego pracy.
• Zagrożeń jakie czekają na pracownika na stanowisku pracy, na którym ma wykonywać swoją pracę.

Instruktaż stanowiskowy musi trwać co najmniej 8 godzin. Szkolenie to powinno być powtarzalne w razie zmiany warunków techniczno-organizacyjnych na stanwisku pracy. Szkolenie odbywa się na koszy pracodawcy (Ostapowicz K. 2005 r. s. 97)

Przykładowe etapy instruktażu stanowiskowego

1. Wstępna rozmowa pracownika z instruktorem.
2. Zapoznanie pracownika ze szczegółami jego zadań na stanowisku pracy, w tym w szczególności:
3. Przedstawienie warunków pracy: elementów pomieszczenia pracy - oświetlenie ogólne, ogrzewanie, wentylacja, urządzenia techniczne, urządzenia ochronne, elementów stanowiska roboczego - pozycja przy pracy, oświetlenie miejscowe, wentylacja miejscowa, narzędzia surowce i produkty,przebiegu procesu pracy na stanowisku pracy,zaprezentowanie zagrożeń, jakie mogą występować, a także jak powinno się zachować w razie wypadku lub awarii
4. Przystosowanie elementów stanowiska pracy do realizacji zadania zleconego przez instruktora.Czas trwania tego etapu to 2 godziny.
5. Wykonanie prezentacji przez instruktora w jaki sposób należy wykonywać zadania na danym stanowisku pracy uwzględniając przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Czas trwania tego etapu to 0,5 godziny.
6. Próbne wykonanie zadania na stanowisku pracy przez pracownika pod nadzorem instruktora. Czas trwania tego etapu to 0.5 godziny.
7. Samodzielne wykonanie zadaniu na stanowisku pracy przez pracownika pod nadzorem instruktora. Czas trwania tego etapu to 4 godziny.
8. Omówienie i dokonanie oceny przez instruktora przebiegu wykonywania zadania na stanowisku pracy. Czas trwania tego etapu to 1 godzina (Paprocki A. 2013 r. s. 3)

Sprawdzenie wiadomości

"Instruktaż stanowiskowy powinien być zakończony sprawdzeniem wiedzy i umiejętności z zakresu wykonywania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowiącym podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku". (Rączkowski B. 2010 r. s. 790-791)

Karta instruktażu stanowiskowego

Obycie instruktażu stanowiskowego jest potwierdzone w Karcie Szkolenia Wstępnego w Dziedzinie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, która znajduję się w aktach osobowych pracownika.

Karta Szkolenia Wstępnego w Dziedzinie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy powinna zawierać:

1. Nazwę pracodawcy (pieczęć).
2. Imię i nazwisko osoby odbywającej szkolenie.
3. Nazwę komórki organizacyjnej.
4. Kto i kiedy przeprowadził instruktaż ogólny oraz podpis osoby, której udzielono instruktażu.
5. Kto i kiedy przeprowadził instruktaż stanowiskowy oraz podpis osoby, której udzielono instruktażu.
6. Zapis:"Po przeprowadzeniu sprawdzianu wiadomości i umiejętności z zakresu wykonywania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy Pan (i).................................... został(a) dopuszczony (a) do wykonywania pracy na stanowisku..........................". Oraz podpis osoby której udzielono instruktażu, datę i podpis kierownika komórki organizacyjnej.(Rączkowski B. 2010 r. s. 790-791)

Instruktaż stanowiskowy — artykuły polecane

Szkolenie BHP — Badania profilaktyczne — Instrukcja — Instrukcja BHP — Instrukcja stanowiskowa — Skierowanie na badania — Obowiązki pracodawcy — Ergonomiczna lista kontrolna — Badania psychotechniczne

Bibliografia

• Misiurek B. (2014), Szacowanie czasu instruktażu stanowiskowego prowadzonego zgodnie z metodą TWI Instruowanie Pracowników, Konferencja IZIP, Zakopane
• Niziołek K., Boczkowska K. (2010), Kompetencje kadr bhp w aspekcie zachodzących zmian prawnych w obszarze zarządzania bezpieczeństwem, Studia i Prace Kolegium Zarządzania, 114
• Ostapowicz K. (2002), Kodeks pracy, Artman, Warszawa
• Paprocki A. (2013), Program Szkolenia Wstępnego - Instruktaż Stanowiskowy przeznaczony dla pracowników na stanowiskach robotniczych, Akademia Pomorska w Słupsku
• Rączkowski B. (2014), BHP w praktyce, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk

Autor: Sabina Dębska