Dotacja

Dotacja (ang. grant) to bezpośrednia płatność o charakterze niekomercyjnym, przekazana biorcy (np. gminie, przedsiębiorstwu) przez jednostkę kontraktującą (np. rząd, Unię Europejską) w celu realizacji konkretnego działania.

Działanie to jest ściśle określone w umowie bądź w prawie. Pod rygorem prawa nie można zmieniać przeznaczenia środków i wydać dotacji na inny niż przewidziany cel.

Zwykle dotacja służy sfinansowaniu części budżetu projektu. Dotacje podlegają szczególnym zasadom rozliczania. Kwoty i zakres dotacji określa ustawa budżetowa. Stawki dotacji przedmiotowych ustala organ stanowiący jednostki [[samorząd terytorialny|samorządu terytorialnego.

TL;DR

Dotacja to niekomercyjna płatność, przekazywana przez jednostkę kontraktującą w celu realizacji konkretnego działania. Dotacje unijne mają określone zasady korzystania, takie jak utrzymanie inwestycji w regionie otrzymującym pomoc przez określony czas. Dotacje mają zalety, takie jak poprawa sytuacji kapitałowej MŚP, ale także wady, takie jak kosztowność i ograniczenia biurokratyczne.

Zasady korzystania z dotacji unijnych

• Należy zachować trwałość projektu, w tym zadeklarowanych wskaźników. Za wyznacznik trwałości uznaje się realistyczną ocenę szansy kontynuacji projektu bez wsparcia publicznego lub kontynuacji zawartych w jego ramach działań. Pod uwagę należałoby także wziąć okoliczność, czy projekt byłby kontynuowany na zmienionych zasadach, lub czy trwałość projektu zostałaby zachowana w trudnych warunkach rynkowych,
• Należy utrzymać inwestycje w regionie otrzymującym pomoc, przez co najmniej 5 lat, w przypadku MŚP przez co najmniej 3 lata od zakończenia jej realizacji. W razie nie utrzymania inwestycji przez wymagany czas może dojść nawet do cofnięcia całej dotacji,
• W projektach unijnych niewielka część dotacji jest przekazywana w formie zaliczki - większość dotacji rozliczana jest w postaci refundacji. Przedsiębiorca musi zadbać o przejściowe finansowanie, zazwyczaj w formie kredytu pomostowego,
• Niewykorzystane środki lub środki wykorzystane w sposób niezgodny z umową podlegają zwrotowi. Dotacja służy spowodowaniu, by biorca wykonał zadania priorytetowe z punktu widzenia dawcy,
• Dotacje pozwalają na zwiększenie inwestycji w przedsiębiorstwie. Fundusze unijne obligują przedsiębiorców do perspektywicznego myślenia i dokładnego planowania rozwoju przedsiębiorstwa, co wpływa na efektywniejsze wykorzystanie przyznanych środków,
• W procedurze oceny wniosków o dofinansowanie mniejsze znaczenie ma sukces ekonomiczny przedsięwzięcia niż formalne i techniczne elementy projektu.

Główne rodzaje dotacji

Najczęściej spotykane obecnie formy dotacji to:

• Dotacje celowe przyznawane przez rząd jednostkom samorządu terytorialnego,
• Dotacje dla funduszy celowych (np. Fundusz Pracy, Fundusz Alimentacyjny, PFRON, Fundusz Ubezpieczeń Społecznych),
• Dotacje dla szkół wyższych,
• Dotacje unijne.

Dotacje z budżetu państwa to forma pomocy publicznej, która może być udzielona na finansowanie lub współfinansowanie inwestycji:

• państwowych zakładów budżetowych,
• państwowych jednostek organizacyjnych (innych niż wyżej wymienione),
• jednostek samorządu terytorialnego,
• związanych z badaniami naukowymi lub pracami badawczo-rozwojowymi.

Dotacje celowe dla samorządu terytorialnego są przeznaczone m.in. na finansowanie:

• Zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zleconych ustawami,
• Usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i innych klęsk żywiołowych,
• Zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego, np. pomoc społeczna, wypłata dodatków mieszkaniowych,
• Zadań z zakresu kultury objętych mecenatem państwa.

Dotacje celowe z budżetu państwa mogą być również udzielane przedsiębiorcom pod warunkiem, że inwestycja ma szczególne znaczenie dla gospodarki np. dotyczy ochrony środowiska lub infrastruktury technicznej.

Podobnie wygląda kwestia dotacji unijnych przeznaczonych dla szerokiego grona odbiorców m.in. JST, przedsiębiorców, ośrodków badawczych, uczelni wyższych. Zasady udzielania tych dotacji, rodzaje dotowanych projektów, a także zasady ich rozliczania są ściśle określone.

Wady i zalety dotacji inwestycyjnych

Zalety

• Poprawa, przynajmniej w średnim okresie, sytuacji kapitałowej MŚP,
• Poprawa wiarygodności kredytowej przedsiębiorcy, beneficjenta pomocy,
• Przyspieszenie procesu restrukturyzacji i unowocześniania MŚP,
• Wspieranie ogólnego procesu rozwoju gospodarczego w regionach,
• Bezpośrednie wsparcie realnych procesów gospodarczych.
• Mniejsza rola pośredników finansowych,
• Lepsza kontrola nad wspieranymi MŚP.

Wady

• Kosztowna i trudno dostępna,
• Nieodpowiednia dla najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw,
• Nieodpowiednia dla MŚP na wczesnych etapach rozwoju,
• Wymogi biurokratyczne oraz ograniczenia wynikające z zasad programowania (np. obecna formuła trwałości projektu),
• Stosunkowo długi okres pozyskiwania finansowania,
• Finansowanie pomostowe,
• Ryzyko braku zachowania poufności i tajności,
• Wpływ na wybór wspieranych przemysłów i przedsiębiorstw przez organy administracji.

Dotacja — artykuły polecane

Dotacje dla firm — Partnerstwo publiczno-prywatne — Trwałość projektu — Fundusze unijne — Budżet — Pomoc publiczna — Dotacje na rozpoczęcie działalności — Kluczowe czynniki jakościowe — Subsydia

Bibliografia

• Bulzacki T. (2005), Dotacje z Unii Europejskiej, Helion, Gliwice
• Osiatyński J. (2006), Finanse publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Piotrowski S., Filipowska M. (2012), Wady i zalety dotacji bezzwrotnej w perspektywie alternatywnych instrumentów finansowych wspierania innowacyjności i rozwoju MŚP. Zarządzanie i Finanse, nr 10
• Szymańska A. (2008), Fundusze UE 2007-2013 dla mikro, małych i średnich firm, Placet, Warszawa
• Śliwa J. (2011), Finanse. Podręcznik dla studentów studiów licencjackich, Wszechnica Polska Szkoła Wyższa TWP, Warszawa
• Zwolenik A. (2012), Wpływ dotacji unijnych na sytuację majątkową i finansową przedsiębiorstw w powiecie nowosądeckim, Instytut Ekonomiczny