Waloryzacja

Waloryzacja
Polecane artykuły
Bezrobocie naturalne Siła nabywcza pieniądza Produkt Narodowy Brutto Realna stopa procentowa Efekt Tanziego Luka inflacyjna Nominalna stopa procentowa Stopa bezrobocia Inflacja

Waloryzacja polega na zwiększaniu kwoty pieniężnej o wskaźnik wynikający z przyjętego wskaźnika. Wskaźnikiem tym może być np. inflacja. Wówczas zwaloryzowana kwota będzie powiększana o wartość jaką utraciła w wyniku działania inflacji.

Waloryzacja Polega na obliczeniu wysokości przyznanego wcześniej świadczenia, tak aby wysokość była stosowna do zmienionej sytuacji gospodarczej, która wyraża się w zmianie płac i cen w celu zapewnienia jej uprzedniej siły nabywczej. Utrzymanie realnych wartości świadczeń następuje poprzez działania dostosowawcze, jak i przez systematyczną waloryzację. Waloryzacja powstała w okresie międzywojenny jednak potrzeba waloryzacji była ograniczona gdyż systemy emerytalno-rentowe dopiero się tworzyły oraz rozpoczął się wielki kryzys gospodarczy, który doprowadził do deflacji. (Muszyński W. 2008, s. 111)

Zastosowanie waloryzacji

Waloryzację stosujemy:

• okresowo (gdy odpowiedni organ na podstawie swojego rozpoznania dokonuje potrzeby waloryzacji, dostosowując się do aktualnych warunków)
• półautomatycznie (gdy okoliczności, które muszą być brane pod uwagę aby przeprowadzić waloryzację)
• automatycznie (kiedy upływ czasu i zaistnienie określonych okoliczności takich jak zmiana płac, cen czy też kosztów utrzymania przy zastosowaniu odpowiednio ustalonego przelicznika ją wymusi). (Muszyński W. 2008, s. 112)

Waloryzację dokonuje się poprzez pomnożenie Wartości nominalnej ś za dany czas na koncie składek, które ubezpieczony zgromadził w FUS przez wskaźnik waloryzacji, który równa się wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Na wysokość emerytur i rent mają wpływ dwa czynniki. Jest to liczba świadczeniobiorców oraz zasady waloryzacji. Waloryzacja rentowych i emerytalnych dotyczy kwot zgromadzonych w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. (Ronka-Chmielowiec W. 2011, s. 75-76)

• Bardzo istotny w waloryzacji jest sposób wyboru podstawy do przeliczania świadczeń oraz techniki ich przeliczania. Waloryzacja zakłada, że świadczenia pieniężne, mają dostarczyć ubezpieczonemu takiej samej wartości ekonomicznej jaką wierzytelność miała podczas powstania. Jeśli więc nastąpiła zmiana siły nabywczej pieniądza wówczas ubezpieczony otrzyma odpowiednio wyższą lub niższą sumę pieniędzy.

Kodeks Cywilny o waloryzacji

Kodeks cywilny głosi, że gdy przedmiotem zobowiązania w chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje poprzez zapłatę kwoty nominalnej. (Art. 385 § 2)

Sposoby waloryzacji

Można wyróżnić 3 typy waloryzacji w stosunku do:

• Ogólnego poziomu cen (Pokazuje całokształt ruchu cen, zarówno dóbr inwestycyjnych jak i artykułów wysokiej konsumpcji, które są poza zainteresowaniem rentobiorców)
• kosztów utrzymania (czyli wskaźnik kosztów odnosi się do ceny artykułów konsumpcyjnych)
• poziomu przeciętnej płacy (Muszyński W. 2008, s. 112)

Przykładowe rodzaje waloryzacji

• waloryzacja emerytur i rent
• waloryzacja sądowa
• waloryzacja przyrodnicza
• waloryzacja przestrzeni
• waloryzacja geoturystyczna
• waloryzacja budynków

Bibliografia

• Koźma J. (2015) Metodyka waloryzacji przestrzennej pokrycia terenów i obiektów ochrony przyrody na potrzeby oceny konfliktowości potencjalnej eksploatacji kopalin w obszarach perspektywicznych
• Muszyński W. 2008, Ubezpieczenie społeczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 111-112
• Otto W. i in.(2018)Stopy zwrotu OFE i ZUS
• Ronka-Chmielowiec W. 2011, Finanse - nowe wyzwania teorii i praktyki Ubezpieczenia, Wydawnictwo Uniwersytetu ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław s. 75-76
• Świąder M. i in. 2018 Społeczna waloryzacja przestrzeni życiowej na przykładzie miasta Wołów (Polska, województwo dolnośląskie)
• Ustawa z dnia 23 kwietna 1964 r. Art. 385 § 2 (Dz. U. Nr 16, poz 93) Kodeks Cywilny

Autor: Paulina Pilszak

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.