Bezrobocie naturalne

Bezrobocie naturalne czyli naturalna stopa bezrobocia - jest to wielkość bezrobocia w warunkach równowagi na rynku pracy. Jest to odsetek siły roboczej obejmujący tych, którzy nie chcą podjąć pracy przy płacy realnej zapewniającej równowagę i są dobrowolnie bezrobotni. Zgodnie z tą koncepcją, próby obniżenia stopy naturalnego bezrobocia poniżej pewnego poziomu za pomocą odpowiednich instrumentów monetarnych kończą się niepowodzeniem i prowadzą zwykle do podwyższenia poziomu inflacji. (Frączek M., 2017, s. 37) W modelu wzrostu naturalna stopa bezrobocia stanowi granicę dla wielkości dostępnej siły roboczej jako nakładu w procesie produkcji. Naturalna stopa bezrobocia wzrastała nieustannie od połowy lat sześćdziesiątych. Naturalna stopa bezrobocia to typowa stopa bezrobocia, wokół której waha się faktyczna stopa bezrobocia. (Paul R.Krugman, 2012, s. 99) Co ważne, zmienia się ona w czasie, a polityka rządu może wpływać na jej poziom.

Naturalna stopa bezrobocia nie jest możliwa do całkowitego zredukowania. Nawet w sytuacji, gdy występuje nadwyżka miejsc pracy przy deficycie siły roboczej, kształtuje się ona na poziomie ok 2 do 3%. Powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, że nawet w czasach największego wzrostu gospodarczego, miejsca pracy są tworzone bądź likwidowane. Tworzy się wówczas Bezrobocie frykcyjne. (Paul R. Krugman, 2012, s. 93) W najprostszym ujęciu jest to sytuacja, w której pracownicy poszukują miejsca pracy w wyniku utraty bądź zmiany pracy, nie przyjmując pierwszej napotkanej oferty. Bezrobocie naturalne jest kształtowane także przez Bezrobocie strukturalne. Zatem bezrobocie naturalne jest kształtowane przez:

• bezrobocie frykcyjne oraz
• bezrobocie strukturalne.

TL;DR

Naturalna stopa bezrobocia to poziom bezrobocia, który utrzymuje się nawet w warunkach pełnego zatrudnienia. Jest ona kształtowana przez bezrobocie frykcyjne i strukturalne. Teoria NAIRU mówi, że istnieje poziom bezrobocia, który nie przyspiesza inflacji. Miara naturalnej stopy bezrobocia opiera się na różnicy między stopą utraty pracy a stopą znajdowania pracy. Czynniki, takie jak płace, korzyści płacowe, zmiany technologiczne i polityka rządu, wpływają na naturalną stopę bezrobocia. Obecne tendencje wskazują na obniżanie się naturalnej stopy bezrobocia.

Teoria NAIRU

Z naturalną stopą bezrobocia związana jest teoria NAIRU. Teoria ta dotyczy stopy bezrobocia nieprzyspieszającej inflacji. Mówi ona, że w gospodarce istnieje pewien poziom bezrobocia, który nie wpływa na zwiększenie się tempa wzrostu cen.(Frączek M. (2017), s. 37) Wynika to z faktu, że poniżej pewnego poziomu bezrobocia następuje presja pracowników i związków zawodowych na podwyżkę wynagrodzeń. Kiedy presja ta utrzymuje się w niezmiennej relacji do zmian możliwości wytwórczych gospodarki, poziom inflacji utrzymuje się na stabilnym poziomie.

Pomiar naturalnej stopy bezrobocia

Najprostszą miarą naturalnej stopy bezrobocia jest przeciętna stopa bezrobocia dla dziesiątek lat. W warunkach normalnych, a więc wtedy, gdy realny PKB jest równy potencjalnemu PKB, naturalną stopę bezrobocia opisuje formuła:

$u={\frac {b}{e}}$

gdzie:

• u - naturalna stopa bezrobocia
• b - stopa utraty pracy
• e - stopa znajdowania pracy

Badając różnice stopy bezrobocia (np. w czasie) należy się przyjrzeć różnicom pomiędzy stopą utraty pracy a stopą znajdowania pracy. Wysoka stopa odstępowania od pracy na rynku (wysoki dopływ i niski odpływ bezrobotnych) zwiększa naturalną stopę bezrobocia, która będzie wysoka także w gospodarce o niskiej stopie znajdowania pracy. Wysoka stopa podejmowania pracy, obniża naturalną stopę bezrobocia.

Jeżeli stopy utraty pracy i stopy znajdowania pracy są stałe, to gospodarka automatycznie zmierza do naturalnej stopy bezrobocia. Wpływ na naturalną stopę bezrobocia wywierają także odpływy i dopływy zasobu siły roboczej.

Czynniki kształtujące naturalną stopę bezrobocia

Naturalna stopa bezrobocia dla całej gospodarki kształtuje się pod wpływem bardzo wielu czynników. Na jej wzrost poprzez obniżenie stopy znajdowania pracy oddziałują cztery szczególne czynniki:

• Płace proefektywnościowe
• Korzyści płacowe z przynależności do związków zawodowych
• Płace minimalne
• Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia
• Agencje pośrednictwa pracy
• Zmiany technologiczne

Zmiany naturalnej stopy bezrobocia

Czynniki określające naturalną stopę bezrobocia są zmienne, odpowiednio pod wpływem ich zmian, naturalna stopa bezrobocia także ulega pewnym przeobrażeniom. Kiedy w gospodarce dokonują się liczne procesy restrukturyzacyjne, gdy siła robocza odznacza się niezwykle wysoką ilością młodych pracowników z wysokimi stopami rotacji lub gdy minimalne płace oraz zasiłki byłyby większe, naturalna stopa bezrobocia powinna być wysoka. Na jej obniżenie powinien wpływać spadek udziału pracowników należących do związków zawodowych. Związki zawodowe ustalają w negocjacjach wynagrodzenia powyżej poziomu równowagi, co może stanowić przyczynę wzrostu bezrobocia strukturalnego.

Stopy bezrobocia dla osób z większym doświadczeniem są zwykle niższe niż stopy bezrobocia wśród pracowników o niskim doświadczeniu zawodowym. Wynika to z zasady, że pracownicy o dłuższym stażu pracy dążą do stabilizacji i pozostania w danym miejscu pracy przez długi okres czasu, w związku z czym nie powodują zwiększenia się bezrobocia frykcyjnego. Starsi pracownicy cechują się większą stabilnością pracy z racji, że w wielu przypadkach bywają jedynymi żywicielami rodziny. (Paul R. Krugman, 2012, s. 101)

Także polityka rządu przyczynia się do zmiany naturalnej stopy bezrobocia. Przykładowo, wysokie świadczenia dla bezrobotnych mogą spowodować zwiększenie się bezrobocia frykcyjnego i strukturalnego a w konsekwencji spowodować wzrost bezrobocia naturalnego. W celu obniżenia naturalnej stopy bezrobocia, rząd może prowadzić programy szkoleniowe bądź subsydiować zatrudnienie dla bezrobotnych. (Paul R.Krugman, 2012, s. 2013)

Obecne tendencje w gospodarce wskazują najprawdopodobniej na obniżanie się naturalnej stopy bezrobocia.

Bezrobocie naturalne — artykuły polecane

Krzywa Phillipsa — Szok podażowy — Inflacja krocząca — Inflacja — Krzywa Philipsa — Krzywa podaży pracy — Ceny stałe — Wstrząs popytowy — Hipoteza płacy realnej

Bibliografia

• Barro R. (1997), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Frączek M. (red.) (2017), Polityka rynku pracy. Teoria i praktyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Hall R., Taylor J. (2004), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Krugman P., Wells R. (2016), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Kwiatkowski E. (2002), Strukturalne determinanty naturalnej stopy bezrobocia, Bank i Kredyt
• Leszkiewicz-Kędzior K., Welfe W. (2013), Szacunek naturalnej stopy bezrobocia dla Polski, Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Socha J., Wojciechowski W. (2004), Koncepcja NAIRU, dezinflacja a druga fala bezrobocia w Polsce, Bank i Kredyt

Autor: Monika Kaczyńska, Dawid Wójcik