Strajk włoski

Strajk włoski to forma protestu polegająca na skrupulatnym wykonywaniu obowiązków służbowych przez pracowników, skutkującym znacznym obniżeniem szybkości i wydajności pracy. Jest to szczególny rodzaj strajku, występujący w szczególności we Włoszech. Czasem jest określany mianem strajku ślimaczego, żółwiego lub białego (wł. "Sciopero Bianco", ang. “Go slow" lub “working without enthusiasm", fr. “Greve perl", niem. “Bummelstreik").

W wielu sytuacjach dochodzi do pozorowania wykonywania pracy. Spowalnianie tempa pracy zazwyczaj nie jest usprawiedliwione warunkami technicznymi, środowiskowymi (upały, wilgotność), organizacyjnymi w procesie produkcji a także złym samopoczuciem psychomotorycznym pracownika. Pracownicy, którzy protestują, pozorują wykonywanie pracy lub wykonują tylko niektóre czynności (np. "ostry dyżur" w służbie zdrowia). W wyniku tych działań w przemyśle obniża się opłacalność produkcji a w handlu zmniejszają się obroty. (Żoliński J, 2013, s. 346)

W Japonii ta postać strajku sprowadza się do spowolnienia aktywności produkcyjnej, zmniejszenia wydajności pracy, odmawiania pracy w nadgodzinach, nie udzielania odpowiedzi na pytania przełożonego, nie odbierania rozmów telefonicznych a także odmowy wyjeżdżania w podróże służbowe (Sugeno K., 1994, s. 103)

TL;DR

Strajk włoski to forma protestu, gdzie pracownicy wykonują obowiązki służbowe, ale w sposób skrupulatny i powolny, co prowadzi do obniżenia wydajności pracy. Włoski strajk jest wykorzystywany głównie w służbach publicznych i sklepach. Może to prowadzić do zatrzymania działalności zakładu. Istnieją pewne uwarunkowania prawne dotyczące tego rodzaju strajku, a jego zastosowanie może mieć konsekwencje dla pracowników. Artykuł przedstawia również przykłady strajków włoskich w różnych sektorach.

Uwarunkowania prawne

Należy mieć na uwadze że przesadna i zamierzona dokładność podczas wykonywania zadań, która prowadzi do paraliżu firmy, może skutkować karą porządkową dla pracowników a nawet zwolnieniem z pracy. Pracownicy chcąc bronić swoich praw i interesów, mogą stosować akcje protestacyjne, których cechą jest to, że uczestnicy nie przerywają pracy. Ustawa z 23 maja 1991. mówiąca o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie przedstawia szczegółów jakie formy mogą przybierać dopuszczalne akcje protestacyjne. Określone są jedynie warunki jakie musi spełniać to działanie, by było ono legalne. Zasadą jest że, nie może ono zagrażać życiu a także zdrowiu innych ludzi, a uczestniczący powinni przestrzegać obowiązującego prawa (np. jeśli chodzi o formowanie zgromadzeń a także przepisy ruchu drogowego).

Oprócz tego, protest można zorganizować dopiero po bezowocnym zakończeniu rokowań z firmą. Czasami zdarza się bowiem, że akcja protestacyjna rozpoczynana jest wcześniej, tzn. w trakcie rokowań podejmowanych w celu rozwiązania konfliktu zbiorowego (które było wszczęte zgodnie z prawem) i nie jest to prawidłowe działanie. W przypadku akcji protestacyjnych ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie wprowadza dodatkowych ograniczeń. W szczególności nie jest w tym przypadku wymagane przeprowadzenie referendum. Nie jest też wskazane, ile takich akcji w trakcie jednego sporu zbiorowego może być organizowanych i jak długo mogą one potrwać.

Zastosowanie strajku włoskiego może się wiązać z określonymi konsekwencjami. W skrajnej sytuacji takie zachowanie pracowników może bowiem doprowadzić do zatrzymania działalności zakładu. W niektórych przypadkach może zostać potraktowane przez firmę jako działanie naruszające podstawowy obowiązek starannego i sumiennego wykonywania przez podwładnego pracy i dbania o dobro pracodawcy (a nawet jako zmierzające do wyrządzenia firmie szkody). (Żoliński J, 2013, s. 348)

Przykłady strajków włoskich

• Przykładem może być strajk celników, którzy strajkując po włosku kontrolują dokładnie każdy samochód, powodując wielokilometrową kolejkę pojazdów oczekujących na odprawę. Ze względu na swój charakter ta forma strajku jest zwykle wykorzystywana przez pracowników służb publicznych, w których bierna forma strajku odbiłaby się na niezaangażowanych w konflikt obywatelach.
• Strajk włoski może odbywać się w sieciach sklepów. Polega on na tym, że pracownicy bardzo skrupulatnie, a tym samym powoli wypełniają swoje obowiązki. Dla przykładu kasjerki zamiast jak najszybciej skanować wykładane przez klientów towary, będą dokładnie oglądać każdy produkt albo informować klienta o jego składzie.
• Pracownicy stacji sanitarno-epidemiologicznych mogą uczestniczyć w strajku włoskim. Protest taki może wywołać szczególne problemy nad morzem. Powodem jest to, iż badanie stanu wody w Bałtyku jest czynnością niezbędną do tego, żeby bezpiecznie się w nim kąpać. Strajk włoski oznacza, że później niż zwykle uczestnicy badań dowiedzą się na przykład, czy w wodzie są sinice. Do tej pory takie badania odbywały się ekspresowo (Piątkowski, 2011, s. 60)

Strajk włoski — artykuły polecane

Dyscyplina pracy — Adaptacja pracowników — Szkolenie BHP — Bezpieczeństwo i higiena pracy — Rola związków zawodowych w firmie — Nagana — Zadanie, uprawnienie, odpowiedzialność — Instrukcja — Spór zbiorowy

Bibliografia

• Baran K. (red.) (2012), Kodeks pracy. Komentarz, Lex, Warszawa
• Chrabkowski M., Tatarczuk C., Tomaszewski J. (2011), Bezpieczeństwo w administracji i biznesie we współczesnym świecie
• Romanowski G. (2016), Głos Robotniczy - próby i pozory. Czas przełomu, czas nadziei, Kronika miasta Łodzi
• Sugeno K. (1994), Legal Framework and Issues (w:) Strikes and Lock-outs in Industrialized Market Economies, Bulletin of Comparative Labour Relations 29
• Unterschutz J. (2015), Przestępstwo kierowania nielegalnym strajkiem a kontratyp obrony koniecznej (wybrane problemy). Zeszyty naukowe wyższej szkoły administracji i biznesu im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni
• Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. Dz.U. 1991 nr 55 poz. 234
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
• Żołyński J. (2013), Strajk i inne rodzaje akcji protestacyjnych jako metody rozwiązywania sporów zbiorowych, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Sylwia Macioł

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.