Zanieczyszczenie środowiska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
(LinkTitles.)
Linia 19: Linia 19:


==Przyczyny zanieczyszczenia środowiska==
==Przyczyny zanieczyszczenia środowiska==
'''Przyczyny zanieczyszczeń''' można podzielić na dwa rodzaje naturalne i sztuczne<ref> Kuciel S. (2013) [http://iim.mech.pk.edu.pl/pliki_d/ochrona_srodowiska.pdf Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt] Inżynieria materiałowa-inżynieria przyszłości str. 12</ref>. Do naturalnych działań powodujących zanieczyszczenie środowiska można zaliczyć m. in.
'''Przyczyny zanieczyszczeń''' można podzielić na dwa rodzaje naturalne i sztuczne<ref> Kuciel S. (2013) [http://iim.mech.pk.edu.pl/pliki_d/ochrona_srodowiska.pdf Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt] [[Inżynieria materiałowa]]-inżynieria przyszłości str. 12</ref>. Do naturalnych działań powodujących zanieczyszczenie środowiska można zaliczyć m. in.
* ''Działanie wulkanów''
* ''[[Działanie]] wulkanów''
* ''Erozje skał''
* ''Erozje skał''
* ''Samoistne uwalnianie się ropy naftowej''
* ''Samoistne uwalnianie się ropy naftowej''
Linia 30: Linia 30:
* ''Awarie jądrowe''
* ''Awarie jądrowe''
* ''Katastrofy tankowców''
* ''Katastrofy tankowców''
* ''Transport samochodowy''
* ''[[Transport]] samochodowy''


==Rodzaje zanieczyszczenia środowiska==
==Rodzaje zanieczyszczenia środowiska==
* '''Zanieczyszczenie powietrza''' - jego główną przyczyną jest przede wszystkim działalność przemysłowa, energetyka, rozrastający się sektor transportu, do zanieczyszczenia powietrza przyczyniają się również gospodarstwa domowe za pomocą ogrzewania. Substancje wpływające na złą kondycję powietrza to cząstki pierwotne (czyli m.in. drobne pyły), emisja dwutlenku siarki, tlenek azotu, emisja amoniaku. Zły stan powietrza wpływa niekorzystnie na zdrowie ludzi i organizmów żyjących, ale także wiąże się z pogorszeniem jakości wód, gleby czy ekosystemów<ref> Florek-Klęsk D. (2017) [https://www.dobrauczelnia.pl/images/zeszyty_naukowe/3-40-2017/00_zn_florek.pdf Zanieczyszczenia powietrza-zagrożenia XXI wieku] Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie str. 8,9 </ref>.
* '''Zanieczyszczenie powietrza''' - jego główną przyczyną jest przede wszystkim działalność przemysłowa, energetyka, rozrastający się [[sektor]] transportu, do zanieczyszczenia powietrza przyczyniają się również gospodarstwa domowe za pomocą ogrzewania. Substancje wpływające na złą kondycję powietrza to cząstki pierwotne (czyli m.in. drobne pyły), [[emisja]] dwutlenku siarki, tlenek azotu, emisja amoniaku. Zły stan powietrza wpływa niekorzystnie na zdrowie ludzi i organizmów żyjących, ale także wiąże się z pogorszeniem jakości wód, gleby czy ekosystemów<ref> Florek-Klęsk D. (2017) [https://www.dobrauczelnia.pl/images/zeszyty_naukowe/3-40-2017/00_zn_florek.pdf Zanieczyszczenia powietrza-zagrożenia XXI wieku] Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie str. 8,9 </ref>.
* '''Zanieczyszczenie wody''' - jego przyczyną jest nadmierna ilość bakterii oraz mikroorganizmów a także przedostawanie się do wód substancji chemicznych takich jak metale ciężkie, fenole, pestycydy czy węglowodory. Tego typu zanieczyszczenia stoją na przeszkodzie w wykorzystywaniu wód w celach gospodarczych czy pitnych <ref>Kuciel S. (2013) [http://iim.mech.pk.edu.pl/pliki_d/ochrona_srodowiska.pdf Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt] Inżynieria materiałowa-inżynieria przyszłości str. 13</ref>.  
* '''Zanieczyszczenie wody''' - jego przyczyną jest nadmierna ilość bakterii oraz mikroorganizmów a także przedostawanie się do wód substancji chemicznych takich jak metale ciężkie, fenole, pestycydy czy węglowodory. Tego typu zanieczyszczenia stoją na przeszkodzie w wykorzystywaniu wód w celach gospodarczych czy pitnych <ref>Kuciel S. (2013) [http://iim.mech.pk.edu.pl/pliki_d/ochrona_srodowiska.pdf Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt] Inżynieria materiałowa-inżynieria przyszłości str. 13</ref>.  
* '''Zanieczyszczenie gleby''' - jego przyczyną są m.in. rolnictwo, nieprawidłowa gospodarka odpadami, nadmierne eksploatowanie złóż naftowych, różnego rodzaju awarie występujące podczas wydobywania, transportu czy magazynowaniu tego typu materiału. Skutkiem zanieczyszczenia gleby jest stopniowy zanik życia<ref> Gałązka A. (2015) ''Zanieczyszczenia gleb substancjami ropopochodnymi z uwzględnieniem biologicznych metod ich oczyszczania'', Zakład Mikrobiologii Rolniczej, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa-Państwowy Instytut Badawczy, s. 1</ref> <ref>Pikoń K., Stelmacha S. (red) (2013) ''Współczesne problemy ochrony środowiska'' str. 75</ref>.
* '''[[Zanieczyszczenie gleby]]''' - jego przyczyną są m.in. rolnictwo, nieprawidłowa [[gospodarka]] odpadami, nadmierne eksploatowanie złóż naftowych, różnego rodzaju awarie występujące podczas wydobywania, transportu czy magazynowaniu tego typu materiału. Skutkiem zanieczyszczenia gleby jest stopniowy zanik życia<ref> Gałązka A. (2015) ''Zanieczyszczenia gleb substancjami ropopochodnymi z uwzględnieniem biologicznych metod ich oczyszczania'', Zakład Mikrobiologii Rolniczej, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa-Państwowy Instytut Badawczy, s. 1</ref> <ref>Pikoń K., Stelmacha S. (red) (2013) ''Współczesne problemy ochrony środowiska'' str. 75</ref>.


==Skutki zanieczyszczenia środowiska==
==Skutki zanieczyszczenia środowiska==
Linia 41: Linia 41:


Do pierwotnych zanieczyszczeń środowiska zalicza się:
Do pierwotnych zanieczyszczeń środowiska zalicza się:
* ''Smog'' czyli zjawisko atmosferyczne tworzące się w momencie przedostawania się pyłów i zanieczyszczeń gazowych do powietrza<ref>Albiniak B. (red) (2017) ''[http://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/raporty/GIOS_raport_2014.pdf Stan Środowiska w Polsce]'' Inspekcja Ochrony środowiska, str. 12</ref>.
* ''[[Smog]]'' czyli zjawisko atmosferyczne tworzące się w momencie przedostawania się pyłów i zanieczyszczeń gazowych do powietrza<ref>Albiniak B. (red) (2017) ''[http://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/raporty/GIOS_raport_2014.pdf Stan Środowiska w Polsce]'' Inspekcja Ochrony środowiska, str. 12</ref>.


Do wtórnych zanieczyszczeń środowiska zalicza się:
Do wtórnych zanieczyszczeń środowiska zalicza się:
* ''Efekt cieplarniany'', sam w sobie jest pozytywnym zjawiskiem dzięki, któremu na ziemi możliwa jest życie, problem pojawia się w momencie gdy zwiększa się ilość dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych ponieważ to prowadzi do nasilenia efektu cieplarnianego (wzrostu temperatury) czyli inaczej globalnego ocieplenia co w późniejszym stopniu prowadzi do zmian klimatycznych<ref>Kundzewicz Z. W. (2011) ''Zmiany Klimatu, ich przyczyny skutki-obserwacje i projekcje'', Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu, Poczdamski Instytut Badań nad Konsekwencjami Klimatu w Poczdamie, nr 15 str. 43</ref>.
* ''[[Efekt cieplarniany]]'', sam w sobie jest pozytywnym zjawiskiem dzięki, któremu na ziemi możliwa jest życie, problem pojawia się w momencie gdy zwiększa się ilość dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych ponieważ to prowadzi do nasilenia efektu cieplarnianego (wzrostu temperatury) czyli inaczej globalnego ocieplenia co w późniejszym stopniu prowadzi do zmian klimatycznych<ref>Kundzewicz Z. W. (2011) ''Zmiany Klimatu, ich przyczyny skutki-obserwacje i projekcje'', Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu, Poczdamski Instytut Badań nad Konsekwencjami Klimatu w Poczdamie, nr 15 str. 43</ref>.
* ''Dziura ozonowa'' zjawisko przedstawiające zmniejszanie się ilości ozonu odpowiedzialnego za pochłanianie promieniowania ultrafioletowego, promieniowanie tego typu jest bardzo szkodliwe dla żyjących organizmów, może powodować zmiany nowotworowe, oparzenia skóry<ref>Skórska E. (2016) [http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2016/657.pdf Oddziaływanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego na organizm człowieka] Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecie, str. 659 </ref>.
* ''[[Dziura ozonowa]]'' zjawisko przedstawiające zmniejszanie się ilości ozonu odpowiedzialnego za pochłanianie promieniowania ultrafioletowego, promieniowanie tego typu jest bardzo szkodliwe dla żyjących organizmów, może powodować zmiany nowotworowe, oparzenia skóry<ref>Skórska E. (2016) [http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2016/657.pdf Oddziaływanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego na organizm człowieka] Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecie, str. 659 </ref>.
* ''Kwaśne deszcze'', przyczyną ich powstawania są reakcje zanieczyszczeń gazowych powietrza i produktów ich przemian, występowanie takich deszczy wiąże się z wyginięciem licznych gatunków owadów i roślinności wodnej zakwaszeniem gleb i wód, niszczenie konstrukcji metalowych. W konsekwencji prowadzą do przekształcenia metali w formy łatwo rozpuszczalne czego efektem jest włączanie się ich w cykl pokarmowy stanowiąc ogromne zagrożenie dla człowieka<ref>Kuciel S. (2013) [http://iim.mech.pk.edu.pl/pliki_d/ochrona_srodowiska.pdf Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt] Inżynieria materiałowa-inżynieria przyszłości str. 23 </ref>.
* ''Kwaśne deszcze'', przyczyną ich powstawania są reakcje zanieczyszczeń gazowych powietrza i produktów ich przemian, występowanie takich deszczy wiąże się z wyginięciem licznych gatunków owadów i roślinności wodnej zakwaszeniem gleb i wód, niszczenie konstrukcji metalowych. W konsekwencji prowadzą do przekształcenia metali w formy łatwo rozpuszczalne czego efektem jest włączanie się ich w [[cykl]] pokarmowy stanowiąc ogromne [[zagrożenie]] dla człowieka<ref>Kuciel S. (2013) [http://iim.mech.pk.edu.pl/pliki_d/ochrona_srodowiska.pdf Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt] Inżynieria materiałowa-inżynieria przyszłości str. 23 </ref>.


==Metody zwalczania zanieczyszczenia środowiska==
==Metody zwalczania zanieczyszczenia środowiska==
'''Główne metody walczenia z zanieczyszczeniem środowiska'''
'''Główne metody walczenia z zanieczyszczeniem środowiska'''
* ''Recykling'', jest to metoda dzięki, której możliwe wtórne przetworzenie i wykorzystanie danej substancji lub materiału w produkt o takim samym lub innym zastosowaniu<ref>Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach Dz.u.2001Nr62 poz.628 art. 3 pkt3(14) </ref>.
* ''[[Recykling]]'', jest to [[metoda]] dzięki, której możliwe wtórne przetworzenie i wykorzystanie danej substancji lub materiału w [[produkt]] o takim samym lub innym zastosowaniu<ref>[[Ustawa]] z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach Dz.u.2001Nr62 poz.628 art. 3 pkt3(14) </ref>.
* ''Rozwój sektora odnawialnych źródeł energii'' polega na pozyskiwaniu energii z naturalnych procesów przyrodniczych, jest to metoda, która zastępuje wykorzystywanie paliw kopalnianych a więc dzięki rozwojowi OZE zmniejsza się wydobycia i wykorzystywania paliw kopalnianych<ref>Ministerstwo Środowiska [https://www.mos.gov.pl/srodowisko/odnawialne-zrodla-energii/ Odnawialne źródła energii]</ref>.
* ''[[Rozwój]] sektora odnawialnych źródeł energii'' polega na pozyskiwaniu energii z naturalnych procesów przyrodniczych, jest to metoda, która zastępuje wykorzystywanie paliw kopalnianych a więc dzięki rozwojowi OZE zmniejsza się wydobycia i wykorzystywania paliw kopalnianych<ref>Ministerstwo Środowiska [https://www.mos.gov.pl/srodowisko/odnawialne-zrodla-energii/ Odnawialne źródła energii]</ref>.
* ''Prace nad zmniejszeniem emisji dwutlenku węgla'' mają opierać się głównie na wprowadzaniu nowych technologii zastosowanych w pojazdach samochodowych <ref>Borys G., Kurek R. (2015) [http://www.dbc.wroc.pl/Content/30144/Wieteska_Emicja_Dwutlenku_Wegla_Przez_Pojazdy_Mechaniczne_2015.pdf Emisja dwutlenku węgla przez pojazdy mechaniczne jako element zewnętrznych kosztów transportu drogowego w Polsce] Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 385 str. 380</ref> zastępowaniu oleju napędowego olejami roślinnymi<ref>Pasyniuk P. (2010) ''Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez zastąpienie oleju napędowego olejami roślinnymi'', Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie Str 86 </ref>, a także różnego rodzaju technologii wychwytywania dwutlenku węgla zarówno po procesie spalania jak i przed<ref>Stańczyk K., Bieniecki M. (2007) [http://journals.bg.agh.edu.pl/GORNICTWO/2007-02/GG_2007_2_51.pdf Możliwość redukcji emisji CO2 i jej wpływ na efektywność i koszty wytwarzania energii z węgla] str. 578.</ref>.
* ''Prace nad zmniejszeniem emisji dwutlenku węgla'' mają opierać się głównie na wprowadzaniu nowych technologii zastosowanych w pojazdach samochodowych <ref>Borys G., Kurek R. (2015) [http://www.dbc.wroc.pl/Content/30144/Wieteska_Emicja_Dwutlenku_Wegla_Przez_Pojazdy_Mechaniczne_2015.pdf Emisja dwutlenku węgla przez pojazdy mechaniczne jako element zewnętrznych kosztów transportu drogowego w Polsce] Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 385 str. 380</ref> zastępowaniu oleju napędowego olejami roślinnymi<ref>Pasyniuk P. (2010) ''Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez zastąpienie oleju napędowego olejami roślinnymi'', Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie Str 86 </ref>, a także różnego rodzaju technologii wychwytywania dwutlenku węgla zarówno po procesie spalania jak i przed<ref>Stańczyk K., Bieniecki M. (2007) [http://journals.bg.agh.edu.pl/GORNICTWO/2007-02/GG_2007_2_51.pdf Możliwość redukcji emisji CO2 i jej wpływ na efektywność i koszty wytwarzania energii z węgla] str. 578.</ref>.


Linia 63: Linia 63:
* Ministerstwo Środowiska (2018) ''[https://www.mos.gov.pl/srodowisko/odnawialne-zrodla-energii/ Odnawialne źródła energii]'',
* Ministerstwo Środowiska (2018) ''[https://www.mos.gov.pl/srodowisko/odnawialne-zrodla-energii/ Odnawialne źródła energii]'',
* Pasyniuk P. (2010) ''Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez zastąpienie oleju napędowego olejami roślinnymi'', Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie, Warszawa
* Pasyniuk P. (2010) ''Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez zastąpienie oleju napędowego olejami roślinnymi'', Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie, Warszawa
* Pikoń K., Stelmacha S. (red) (2013)''Współczesne problemy ochrony środowiska'' Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, Gliwice  
* Pikoń K., Stelmacha S. (red) (2013)''Współczesne problemy ochrony środowiska'' [[Archiwum]] Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, Gliwice  
* Skórska E. (2016) ''[http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2016/657.pdf Oddziaływanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego na organizm człowieka]'' Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecie, nr 65
* Skórska E. (2016) ''[http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2016/657.pdf Oddziaływanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego na organizm człowieka]'' Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecie, nr 65
* Stańczyk K., Bieniecki M. (2007) ''[http://journals.bg.agh.edu.pl/GORNICTWO/2007-02/GG_2007_2_51.pdf Możliwość redukcji emisji CO2 i jej wpływ na efektywność i koszty wytwarzania energii z węgla]'' Górnictwo i Geoinżynieria nr 2
* Stańczyk K., Bieniecki M. (2007) ''[http://journals.bg.agh.edu.pl/GORNICTWO/2007-02/GG_2007_2_51.pdf Możliwość redukcji emisji CO2 i jej wpływ na efektywność i koszty wytwarzania energii z węgla]'' Górnictwo i Geoinżynieria nr 2

Wersja z 18:49, 22 maj 2020

Zanieczyszczenie środowiska
Polecane artykuły


Zanieczyszczenie środowiska jest to stan w którym do wody powietrza lub gleby przedostają się nadmierne ilości toksyn i szkodliwych materii, które ostatecznie przekraczają dozwolone stężenia szkodliwych substancji[1].

Przyczyny zanieczyszczenia środowiska

Przyczyny zanieczyszczeń można podzielić na dwa rodzaje naturalne i sztuczne[2]. Do naturalnych działań powodujących zanieczyszczenie środowiska można zaliczyć m. in.

  • Działanie wulkanów
  • Erozje skał
  • Samoistne uwalnianie się ropy naftowej
  • Powodzie

Drugie źródło zanieczyszczeń środowiska nazwane sztucznym, dotyczy działań prowadzonych przez człowieka. Można wyróżnić m.in.

  • Górnictwo
  • Awarie jądrowe
  • Katastrofy tankowców
  • Transport samochodowy

Rodzaje zanieczyszczenia środowiska

  • Zanieczyszczenie powietrza - jego główną przyczyną jest przede wszystkim działalność przemysłowa, energetyka, rozrastający się sektor transportu, do zanieczyszczenia powietrza przyczyniają się również gospodarstwa domowe za pomocą ogrzewania. Substancje wpływające na złą kondycję powietrza to cząstki pierwotne (czyli m.in. drobne pyły), emisja dwutlenku siarki, tlenek azotu, emisja amoniaku. Zły stan powietrza wpływa niekorzystnie na zdrowie ludzi i organizmów żyjących, ale także wiąże się z pogorszeniem jakości wód, gleby czy ekosystemów[3].
  • Zanieczyszczenie wody - jego przyczyną jest nadmierna ilość bakterii oraz mikroorganizmów a także przedostawanie się do wód substancji chemicznych takich jak metale ciężkie, fenole, pestycydy czy węglowodory. Tego typu zanieczyszczenia stoją na przeszkodzie w wykorzystywaniu wód w celach gospodarczych czy pitnych [4].
  • Zanieczyszczenie gleby - jego przyczyną są m.in. rolnictwo, nieprawidłowa gospodarka odpadami, nadmierne eksploatowanie złóż naftowych, różnego rodzaju awarie występujące podczas wydobywania, transportu czy magazynowaniu tego typu materiału. Skutkiem zanieczyszczenia gleby jest stopniowy zanik życia[5] [6].

Skutki zanieczyszczenia środowiska

Skutki zanieczyszczenia środowiska, które przedostają się do otoczenia można podzielić na pierwotne i wtórne. Zanieczyszczenia wtórne powstają w sytuacji różnego rodzaju reakcji chemicznych i procesów fizycznych [7].

Do pierwotnych zanieczyszczeń środowiska zalicza się:

  • Smog czyli zjawisko atmosferyczne tworzące się w momencie przedostawania się pyłów i zanieczyszczeń gazowych do powietrza[8].

Do wtórnych zanieczyszczeń środowiska zalicza się:

  • Efekt cieplarniany, sam w sobie jest pozytywnym zjawiskiem dzięki, któremu na ziemi możliwa jest życie, problem pojawia się w momencie gdy zwiększa się ilość dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych ponieważ to prowadzi do nasilenia efektu cieplarnianego (wzrostu temperatury) czyli inaczej globalnego ocieplenia co w późniejszym stopniu prowadzi do zmian klimatycznych[9].
  • Dziura ozonowa zjawisko przedstawiające zmniejszanie się ilości ozonu odpowiedzialnego za pochłanianie promieniowania ultrafioletowego, promieniowanie tego typu jest bardzo szkodliwe dla żyjących organizmów, może powodować zmiany nowotworowe, oparzenia skóry[10].
  • Kwaśne deszcze, przyczyną ich powstawania są reakcje zanieczyszczeń gazowych powietrza i produktów ich przemian, występowanie takich deszczy wiąże się z wyginięciem licznych gatunków owadów i roślinności wodnej zakwaszeniem gleb i wód, niszczenie konstrukcji metalowych. W konsekwencji prowadzą do przekształcenia metali w formy łatwo rozpuszczalne czego efektem jest włączanie się ich w cykl pokarmowy stanowiąc ogromne zagrożenie dla człowieka[11].

Metody zwalczania zanieczyszczenia środowiska

Główne metody walczenia z zanieczyszczeniem środowiska

  • Recykling, jest to metoda dzięki, której możliwe wtórne przetworzenie i wykorzystanie danej substancji lub materiału w produkt o takim samym lub innym zastosowaniu[12].
  • Rozwój sektora odnawialnych źródeł energii polega na pozyskiwaniu energii z naturalnych procesów przyrodniczych, jest to metoda, która zastępuje wykorzystywanie paliw kopalnianych a więc dzięki rozwojowi OZE zmniejsza się wydobycia i wykorzystywania paliw kopalnianych[13].
  • Prace nad zmniejszeniem emisji dwutlenku węgla mają opierać się głównie na wprowadzaniu nowych technologii zastosowanych w pojazdach samochodowych [14] zastępowaniu oleju napędowego olejami roślinnymi[15], a także różnego rodzaju technologii wychwytywania dwutlenku węgla zarówno po procesie spalania jak i przed[16].

Bibliografia

Przypisy

  1. Pikoń K., Stelmach S. (red) (2013) Współczesne problemy ochrony środowiska str. 7
  2. Kuciel S. (2013) Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt Inżynieria materiałowa-inżynieria przyszłości str. 12
  3. Florek-Klęsk D. (2017) Zanieczyszczenia powietrza-zagrożenia XXI wieku Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie str. 8,9
  4. Kuciel S. (2013) Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt Inżynieria materiałowa-inżynieria przyszłości str. 13
  5. Gałązka A. (2015) Zanieczyszczenia gleb substancjami ropopochodnymi z uwzględnieniem biologicznych metod ich oczyszczania, Zakład Mikrobiologii Rolniczej, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa-Państwowy Instytut Badawczy, s. 1
  6. Pikoń K., Stelmacha S. (red) (2013) Współczesne problemy ochrony środowiska str. 75
  7. Stępkowski P. i in. (2010) Monitoring i analityka zanieczyszczeń w środowisku str. 57
  8. Albiniak B. (red) (2017) Stan Środowiska w Polsce Inspekcja Ochrony środowiska, str. 12
  9. Kundzewicz Z. W. (2011) Zmiany Klimatu, ich przyczyny skutki-obserwacje i projekcje, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu, Poczdamski Instytut Badań nad Konsekwencjami Klimatu w Poczdamie, nr 15 str. 43
  10. Skórska E. (2016) Oddziaływanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego na organizm człowieka Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecie, str. 659
  11. Kuciel S. (2013) Materiały do zajęć z Ochrony Środowiska Naturalnego Projekt Inżynieria materiałowa-inżynieria przyszłości str. 23
  12. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach Dz.u.2001Nr62 poz.628 art. 3 pkt3(14)
  13. Ministerstwo Środowiska Odnawialne źródła energii
  14. Borys G., Kurek R. (2015) Emisja dwutlenku węgla przez pojazdy mechaniczne jako element zewnętrznych kosztów transportu drogowego w Polsce Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 385 str. 380
  15. Pasyniuk P. (2010) Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez zastąpienie oleju napędowego olejami roślinnymi, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie Str 86
  16. Stańczyk K., Bieniecki M. (2007) Możliwość redukcji emisji CO2 i jej wpływ na efektywność i koszty wytwarzania energii z węgla str. 578.

Autor: Aneta Mikuła