Spirala jakości

Spirala jakości jest to model współzależności działań, które wpływają na jakość wyrobu lub usługi od etapu identyfikacji potrzeb do stwierdzenia, czy te potrzeby zostały zaspokojone. Spirala jakości obejmuje siedem elementów (F. Mroczko 2012, s. 121):

• Penetrację rynku w celu identyfikacji oczekiwań konsumentów
• Przeprowadzenie badań badawczo-rozwojowych
• Zaprojektowanie oraz wybór systemu wytwórczego
• Działalność zaopatrzeniową
• Realizację produkcji
• Sprzedaż produktów lub usług
• Realizację działań w ramach obsługi posprzedażowej

Klasyfikacja elementów zawartych w ramach spirali rozpatrywana jest w ramach działań jakościowych, związanych z (J.M. Myszewski 2009, s.242):

• Planowaniem
• Kontrolą
• Udoskonalaniem

Początek "obrotu" spirali to działania marketingowe związane z badaniem potrzeb rynku na danym etapie jego rozwoju, projektowanie i rozwój wyrobu. Koniec obrotu to likwidacja wyrobu po zużyciu (wykorzystaniu) i dokumentowanie doświadczeń uzyskanych w wyniku użytkowania produktu. Wiedza nabyta stanowi impuls do rozpoczęcia następnego obrotu - nowy pomysł na usprawnienie został dostrzeżony lub zasygnalizowany przez potrzeby rynku i powinien być zbadany. Może on zostać wdrożony na wyższym poziomie jakości.

Spirala pokazuje jak wiele organizacji ma wpływ na produkt: producent, dostawcy, handlowcy, gospodarstwa domowe i inni. Wszystkie te organizacje i osoby spełniają różnorodne funkcje i maja one również własne cele. Głównym problemem jest zatem stworzenie zależności pomiędzy uczestnikami, aby w efekcie podnieść jakość produktu (zobacz także: łańcuch wartości).

Planowanie jakości

Planowanie jakości oparte jest na czynnościach opartych na (F. Mroczko 2012, s.123):

• identyfikacji potrzeb potencjalnego konsumenta oraz jego profilu,
• stworzeniu nowatorskiego produktu, bądź rozwojowi istniejącego,
• zaaranżowaniu procesów związanych z produkcją produktu,
• czynnościach optymalizujących produkcję oraz zdolności wytwórcze,
• działaniach produkcyjnych.

Kontrola jakości

Kontrola jakości skupia się na realizacji czynności związanych z (F. Mroczko 2012, s. 124-125):

• wykryciem słabych stron obejmujących jakość wytwarzanych produktów oraz związanych z nimi procesów,
• analizowaniem miejsc powstawania wąskich gardeł procesów,
• określeniem zdolności wytwórczych w zakresie poszczególnych procesów,
• wyselekcjonowaniem obszarów wymagających reorganizacji oraz udoskonaleń,
• ustaleniem koncepcji maksymalizacji jakości w poszczególnych obszarach.

Udoskonalanie jakości

Działania podjęte w ramach doskonalenia jakości związane są z nieustannym dążeniem do zminimalizowania poziomu strat. Czynności obejmują dziesięć elementów związanych z (F. Mroczko 2012, s.125-126):

• spostrzeżeniem intencji doskonalenia jakości,
• określeniem celowości nieustannych działań doskonalących,
• wykształceniem strategii organizacyjnej,
• systematycznym szkoleniem kadry pracowniczej,
• wdrożeniem koncepcji projektowej w celu minimalizacji powstawania problemów,
• raportowaniem realizowanych działań projektowych oraz powstałych rezultatów,
• zademonstrowaniem uznania dla powstałych osiągnięć,
• prezentacją wyników,
• wyselekcjonowaniem pomyślnych wyników działań oraz gromadzeniem związanych z nimi informacji,
• wdrożeniem systemu doskonalenia.

Koncepcja funkcjonowania spirali jakości

Wdrożenie spirali jakości w strategię przedsiębiorstwa, wiąże się według J.M. Jurana z podjęciem działań doskonalących. Ich realizacja związana jest ze stworzeniem uporządkowanego systemu organizacyjnego w obrębie przedsiębiorstwa oraz zaangażowaniem zarówno kadry zarządczej, jak i pracowników produkcyjnych w cały proces tworzenia spirali (F. Mroczko 2012, s. 121). Każdy kolejny z wyróżnionych siedmiu elementów spirali jakości, stanowi następstwo poprzedniego. W związku z tym, aby działania w obrębie elementów spirali mogły zostać zrealizowane, należy podejmować etapowo podejmować uporządkowane działania. Każdy z elementów spirali, wiąże się z rozpatrywaniem zróżnicowanych determinant z zakresu (M. Jędra 1993, s. 136):

• możliwości wytwórczych,'
• dostępnej technologii,
• kadry pracowniczej,
• innowacji,
• oddziaływania otoczenia.

Ponadto, w ramach całościowego podejścia do spirali jakości, należy nie tylko ją wdrożyć, ale w późniejszych etapach kontynuować jej realizację, uwzględniając ciągłe doskonalenie jakościowe (S. Lachiewiz, M. Matejun 2007, s. 231).

Bibliografia

• Jędra M. (1993), Normy międzynarodowe związane z kompleksowym systemem jakości, Roczniki PZH, Nr. 2-3
• Karaszewski R.,(2022) Nowoczesne Koncepcje zarządzania jakością, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, wydanie I
• Lachiewicz S., Matejun M. (2007), Problemy współczesnej praktyki zarządzania, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej
• Łukasiński W. (2009),Dylematy jakości
• Mikulski H. (2008),Wdrażanie systemu zarządzania jakością zgodnego z normami ISO
• Mroczko F. (2012), Zarządzanie Jakością, WWSZiB
• Myszewski J.M. (2009), Po prostu jakość. Podręcznik zarządzania jakością, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne
• Salerno-Kochan M. (2016),Wybrane aspekty zarządzania jakością
• Wasilewski L. (1998), Podstawy zarządzania jakością, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiebiorczości i Zarządzania"

Autor: Lukasz Rej Szymon Uchto