Przyrząd pomiarowy: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
mNie podano opisu zmian |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Przyrząd pomiarowy''' - służy do przetwarzania danych z badanego obiektu w informację, dzięki której można ustalić czy dany [[produkt]] / [[usługa]] spełnia z góry ustalone założenia. | |||
'''Przyrząd pomiarowy''' | |||
"Przyrząd pomiarowy - urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi; wzorce miary i [[materiały]] odniesienia są traktowane jako [[przyrządy pomiarowe]]"(Dz. U., art.4 pkt.5) | "Przyrząd pomiarowy - urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi; wzorce miary i [[materiały]] odniesienia są traktowane jako [[przyrządy pomiarowe]]"(Dz. U., art.4 pkt.5) | ||
| Linia 23: | Linia 6: | ||
'''Zobacz także''': [[Zintegrowany system pomiarowy]]. | '''Zobacz także''': [[Zintegrowany system pomiarowy]]. | ||
==TL;DR== | |||
Artykuł omawia różne rodzaje, klasyfikację i elementy przyrządów pomiarowych. Przedstawione są również systemy pomiarowe oraz proces pomiarowy. Wzorcowanie i legalizacja przyrządów pomiarowych są również omówione. | |||
==Rodzaje przyrządów pomiarowych== | ==Rodzaje przyrządów pomiarowych== | ||
* '''Analogowe''' - wskazówkowe, podziałkowe - łatwiej widać zmiany (drgania wskazówki); wadą tych przyrządów jest to, że nie mają sygnału wyjściowego, dzięki któremu mogłyby być podłączone pod [[system]] pomiarowy. Przyrządy analogowe są natomiast podstawą, dzięki której doskonalone są narzędzia pomiarowe, w tym przyrządy cyfrowe. | * '''Analogowe''' - wskazówkowe, podziałkowe - łatwiej widać zmiany (drgania wskazówki); wadą tych przyrządów jest to, że nie mają sygnału wyjściowego, dzięki któremu mogłyby być podłączone pod [[system]] pomiarowy. Przyrządy analogowe są natomiast podstawą, dzięki której doskonalone są narzędzia pomiarowe, w tym przyrządy cyfrowe. | ||
* '''Cyfrowe''' - [[wartość]] w cyfrach na wyświetlaczu, kod cyfrowy; bardzo duża [[dokładność]] i [[odporność]] na wstrząsy oraz możliwość połączenia z systemem pomiarowym, dzięki temu, że posiadają sygnał wyjściowy. Wadą przyrządów cyfrowych jest to, że w większości muszą mieć zasilanie zewnętrzne. | * '''Cyfrowe''' - [[wartość]] w cyfrach na wyświetlaczu, kod cyfrowy; bardzo duża [[dokładność]] i [[odporność]] na wstrząsy oraz możliwość połączenia z systemem pomiarowym, dzięki temu, że posiadają sygnał wyjściowy. Wadą przyrządów cyfrowych jest to, że w większości muszą mieć zasilanie zewnętrzne. | ||
==Klasyfikacja== | ==Klasyfikacja== | ||
Przyrządy pomiarowe dzieli się w zależności od rodzaju pomiarów i badanych elementów: | Przyrządy pomiarowe dzieli się w zależności od rodzaju pomiarów i badanych elementów: | ||
# Długość - np. suwmiarka, [[czujnik]], śruba mikrometryczna | # Długość - np. suwmiarka, [[czujnik]], śruba mikrometryczna | ||
# Czas - np. stoper, zwykły zegar | # Czas - np. stoper, zwykły zegar | ||
# Masa - np. waga elektroniczna, waga szalkowa | # Masa - np. waga elektroniczna, waga szalkowa | ||
# Elektryka - np. woltomierz, amperomierz | # Elektryka - np. woltomierz, amperomierz | ||
<google>n</google> | |||
==Elementy przyrządu pomiarowego== | ==Elementy przyrządu pomiarowego== | ||
Aby przyrząd pomiarowy mógł działać poprawnie, potrzebne są takie elementy jak: | Aby przyrząd pomiarowy mógł działać poprawnie, potrzebne są takie elementy jak: | ||
# [[Nośnik informacji]], za pomocą którego nadawana jest [[informacja]] pomiarowa poprzez zmianę stanu nośnika (przekaźnika) | # [[Nośnik informacji]], za pomocą którego nadawana jest [[informacja]] pomiarowa poprzez zmianę stanu nośnika (przekaźnika) | ||
# Sygnał pomiarowy, czyli zmieniający się przekaźnik nadający informację | # Sygnał pomiarowy, czyli zmieniający się przekaźnik nadający informację | ||
| Linia 50: | Linia 32: | ||
==Urządzenie odczytowe w przyrządzie pomiarowym== | ==Urządzenie odczytowe w przyrządzie pomiarowym== | ||
Każdy przyrząd pomiarowy powinien mieć urządzenie odczytowe, którego zadaniem jest poinformowanie o wyniku pomiaru. | Każdy przyrząd pomiarowy powinien mieć urządzenie odczytowe, którego zadaniem jest poinformowanie o wyniku pomiaru. | ||
| Linia 59: | Linia 40: | ||
:- alfanumeryczne, używane do przekazywania stosunkowo krótkich informacji liczbowych i tekstowych; | :- alfanumeryczne, używane do przekazywania stosunkowo krótkich informacji liczbowych i tekstowych; | ||
* urządzenia przekazujące zarówno tekst, jak i obraz, do grupy tej zaliczane są lampy oscyloskopowe, na których ekranie możemy obserwować zarówno obraz, jak i tekst, oraz monitory komputera, które mogą wykorzystywać prezentację graficzną zarówno do oznaczania elementów regulacyjnych przyrządu, jak i do wyświetlania wyników pomiaru np. w postaci wykresów; | * urządzenia przekazujące zarówno tekst, jak i obraz, do grupy tej zaliczane są lampy oscyloskopowe, na których ekranie możemy obserwować zarówno obraz, jak i tekst, oraz monitory komputera, które mogą wykorzystywać prezentację graficzną zarówno do oznaczania elementów regulacyjnych przyrządu, jak i do wyświetlania wyników pomiaru np. w postaci wykresów; | ||
* rejestratory analogowe i cyfrowe do ciągłego zapisu wyników pomiaru. | * rejestratory analogowe i cyfrowe do ciągłego zapisu wyników pomiaru".(J. Dusza, G. Gortat, A. Leśniewski 1998, s. 22) | ||
==Systemy pomiarowe== | ==Systemy pomiarowe== | ||
Początkowo przyrządy pomiarowe można było podłączyć do komputera, dzięki czemu system mógł przetwarzać ich wskazania. Takie działania przyczyniły się do powstania systemów pomiarowych. | |||
Początkowo przyrządy pomiarowe można było podłączyć do komputera, dzięki czemu system mógł przetwarzać ich wskazania. Takie działania przyczyniły się do powstania systemów pomiarowych. | |||
System pomiarowy był na początku tylko programem do realizacji eksperymentu. Potem zaczęto go modyfikować, aby mógł być zastosowany do wielu dziedzin. | System pomiarowy był na początku tylko programem do realizacji eksperymentu. Potem zaczęto go modyfikować, aby mógł być zastosowany do wielu dziedzin. | ||
'''[[Definicja]]:''' | '''[[Definicja]]:''' | ||
"System pomiarowy - najczęściej przez to pojęcie rozumiany jest zbiór (lub zestaw) urządzeń pomiarowych mający na celu realizację określonego procesu pomiarowego. | "System pomiarowy - najczęściej przez to pojęcie rozumiany jest zbiór (lub zestaw) urządzeń pomiarowych mający na celu realizację określonego procesu pomiarowego".(J. Dusza, G. Gortat, A. Leśniewski 1998, s. 282) | ||
==Proces pomiarowy== | ==Proces pomiarowy== | ||
Główne elementy procesu pomiarowego: | Główne elementy procesu pomiarowego: | ||
* Przyrząd pomiarowy | * Przyrząd pomiarowy | ||
* Badany obiekt (obiekt poddany pomiarom) | * Badany obiekt (obiekt poddany pomiarom) | ||
* Osoba dokonująca pomiaru | * Osoba dokonująca pomiaru | ||
Proces pomiarowy nie może zostać rozpoczęty bez obecności powyżej wymienionych elementów. Brak chociaż jednej części składowej, spowoduje, że start procesu będzie bezsensowny. Jednak w dobie dzisiejszych technologii oraz systemów pomiarowych, brak obecności człowieka przy procesie pomiaru nie jest konieczny. Większość pomiarów robią komputery ze specjalnymi programami, dzięki którym można w łatwy sposób odczytać uzyskane wyniki. | Proces pomiarowy nie może zostać rozpoczęty bez obecności powyżej wymienionych elementów. Brak chociaż jednej części składowej, spowoduje, że start procesu będzie bezsensowny. Jednak w dobie dzisiejszych technologii oraz systemów pomiarowych, brak obecności człowieka przy procesie pomiaru nie jest konieczny. Większość pomiarów robią komputery ze specjalnymi programami, dzięki którym można w łatwy sposób odczytać uzyskane wyniki. | ||
Warto wspomnieć o tym, że pomimo tak zaawansowanych już mechanizmów, w dalszym ciągu człowiek jest potrzebny, aby kontrolować proces pomiaru, gdyż maszyna nie jest niezawodna oraz to, że nadal jest wiele obiektów, których system nie będzie potrafił zmierzyć. | Warto wspomnieć o tym, że pomimo tak zaawansowanych już mechanizmów, w dalszym ciągu człowiek jest potrzebny, aby kontrolować proces pomiaru, gdyż maszyna nie jest niezawodna oraz to, że nadal jest wiele obiektów, których system nie będzie potrafił zmierzyć. | ||
==Wzorcowanie== | ==Wzorcowanie== | ||
[[Kalibracja]] przyrządów pomiarowych musi odbywać się w miarę regularnie, aby dobrze pełniły swoją funkcję. Wzorcowanie należy wykonywać, gdy zauważy się, że dany przyrząd pomiarowy przekracza [[błąd]] pomiaru, który został dopuszczony. Regulowania należy również dokonać w momencie, gdy uzna się, że przyrząd stał się wolniejszy niż dotychczas. | [[Kalibracja]] przyrządów pomiarowych musi odbywać się w miarę regularnie, aby dobrze pełniły swoją funkcję. Wzorcowanie należy wykonywać, gdy zauważy się, że dany przyrząd pomiarowy przekracza [[błąd]] pomiaru, który został dopuszczony. Regulowania należy również dokonać w momencie, gdy uzna się, że przyrząd stał się wolniejszy niż dotychczas. | ||
| Linia 90: | Linia 67: | ||
==Prawo== | ==Prawo== | ||
Przyrządy pomiarowe podlegają metrologicznej kontroli prawnej oraz muszą być zalegalizowane przed rozpoczęciem użytkowania. | Przyrządy pomiarowe podlegają metrologicznej kontroli prawnej oraz muszą być zalegalizowane przed rozpoczęciem użytkowania. | ||
Patrz: | Patrz: | ||
* [[Legalizacja]] | |||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Programowanie]]}} — {{i5link|a=[[Oscylator]]}} — {{i5link|a=[[Wzorcowanie]]}} — {{i5link|a=[[SQL]]}} — {{i5link|a=[[Program komputerowy]]}} — {{i5link|a=[[CAD]]}} — {{i5link|a=[[Alokacja pamięci]]}} — {{i5link|a=[[Aktualizacja oprogramowania]]}} — {{i5link|a=[[System zarządzania przebiegiem procesów]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Dusza J., Gortat G., Leśniewski A., ''Podstawy miernictwa'' , Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej , Warszawa | <noautolinks> | ||
* Tumański S., '' | * Dusza J., Gortat G., Leśniewski A. (1998), ''Podstawy miernictwa'', Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej , Warszawa | ||
* [ | * Tumański S. (2007), ''Technika Pomiarowa'', Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa | ||
* Zięba A., | * ''Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20010630636 Dz.U. 2001 nr 63 poz. 636] | ||
* Żarnowska-Jończyk E., | * Zięba A. (2002), ''Pracownia fizyczna Wydziału Fizyki i Techniki Jądrowej AGH'', Wydawnictwa AGH, Kraków | ||
* Żarnowska-Jończyk E. (2011), ''Jak często wzorcować przyrządy pomiarowe?'', laboratoria.net | |||
</noautolinks> | |||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Zdolność pomiarowa]] | ||
{{a|Barbara Cyganek}} | |||
{{ | {{#metamaster:description|Przyrząd pomiarowy służy do przetwarzania danych z badanego obiektu w informację, dzięki której można ustalić spełnianie założeń. Dowiedz się więcej o tym urządzeniu i jego zastosowaniu.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 00:17, 12 sty 2024
Przyrząd pomiarowy - służy do przetwarzania danych z badanego obiektu w informację, dzięki której można ustalić czy dany produkt / usługa spełnia z góry ustalone założenia.
"Przyrząd pomiarowy - urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi; wzorce miary i materiały odniesienia są traktowane jako przyrządy pomiarowe"(Dz. U., art.4 pkt.5)
Należy przy tym podkreślić, że przyrząd pomiarowy nie zawsze spełni swoje zadanie przy pomiarze bardzo skomplikowanych i rozbudowanych obiektach badań.
Zobacz także: Zintegrowany system pomiarowy.
TL;DR
Artykuł omawia różne rodzaje, klasyfikację i elementy przyrządów pomiarowych. Przedstawione są również systemy pomiarowe oraz proces pomiarowy. Wzorcowanie i legalizacja przyrządów pomiarowych są również omówione.
Rodzaje przyrządów pomiarowych
- Analogowe - wskazówkowe, podziałkowe - łatwiej widać zmiany (drgania wskazówki); wadą tych przyrządów jest to, że nie mają sygnału wyjściowego, dzięki któremu mogłyby być podłączone pod system pomiarowy. Przyrządy analogowe są natomiast podstawą, dzięki której doskonalone są narzędzia pomiarowe, w tym przyrządy cyfrowe.
- Cyfrowe - wartość w cyfrach na wyświetlaczu, kod cyfrowy; bardzo duża dokładność i odporność na wstrząsy oraz możliwość połączenia z systemem pomiarowym, dzięki temu, że posiadają sygnał wyjściowy. Wadą przyrządów cyfrowych jest to, że w większości muszą mieć zasilanie zewnętrzne.
Klasyfikacja
Przyrządy pomiarowe dzieli się w zależności od rodzaju pomiarów i badanych elementów:
- Długość - np. suwmiarka, czujnik, śruba mikrometryczna
- Czas - np. stoper, zwykły zegar
- Masa - np. waga elektroniczna, waga szalkowa
- Elektryka - np. woltomierz, amperomierz
Elementy przyrządu pomiarowego
Aby przyrząd pomiarowy mógł działać poprawnie, potrzebne są takie elementy jak:
- Nośnik informacji, za pomocą którego nadawana jest informacja pomiarowa poprzez zmianę stanu nośnika (przekaźnika)
- Sygnał pomiarowy, czyli zmieniający się przekaźnik nadający informację
- Nośnik sygnału, czyli proces przenoszenia informacji
- Parametr informacji, czyli funkcja nośnika, dzięki której można poznać informację pomiarową.
- Przebieg czasowy, czyli zapis sygnału w procesie ciągłym w czasie dokonywania pomiarów danych wielkości
Urządzenie odczytowe w przyrządzie pomiarowym
Każdy przyrząd pomiarowy powinien mieć urządzenie odczytowe, którego zadaniem jest poinformowanie o wyniku pomiaru.
"Urządzenia odczytowe mogą być podzielone na cztery podstawowe grypy:
- sygnalizatory - najprostsze wskaźniki świetlne przekazujące informację typu ostrzeżenie, alarm, przekroczenie zakresu itp;
- wskaźniki:
- - analogowe (np. wskazówkowe)
- - alfanumeryczne, używane do przekazywania stosunkowo krótkich informacji liczbowych i tekstowych;
- urządzenia przekazujące zarówno tekst, jak i obraz, do grupy tej zaliczane są lampy oscyloskopowe, na których ekranie możemy obserwować zarówno obraz, jak i tekst, oraz monitory komputera, które mogą wykorzystywać prezentację graficzną zarówno do oznaczania elementów regulacyjnych przyrządu, jak i do wyświetlania wyników pomiaru np. w postaci wykresów;
- rejestratory analogowe i cyfrowe do ciągłego zapisu wyników pomiaru".(J. Dusza, G. Gortat, A. Leśniewski 1998, s. 22)
Systemy pomiarowe
Początkowo przyrządy pomiarowe można było podłączyć do komputera, dzięki czemu system mógł przetwarzać ich wskazania. Takie działania przyczyniły się do powstania systemów pomiarowych. System pomiarowy był na początku tylko programem do realizacji eksperymentu. Potem zaczęto go modyfikować, aby mógł być zastosowany do wielu dziedzin.
"System pomiarowy - najczęściej przez to pojęcie rozumiany jest zbiór (lub zestaw) urządzeń pomiarowych mający na celu realizację określonego procesu pomiarowego".(J. Dusza, G. Gortat, A. Leśniewski 1998, s. 282)
Proces pomiarowy
Główne elementy procesu pomiarowego:
- Przyrząd pomiarowy
- Badany obiekt (obiekt poddany pomiarom)
- Osoba dokonująca pomiaru
Proces pomiarowy nie może zostać rozpoczęty bez obecności powyżej wymienionych elementów. Brak chociaż jednej części składowej, spowoduje, że start procesu będzie bezsensowny. Jednak w dobie dzisiejszych technologii oraz systemów pomiarowych, brak obecności człowieka przy procesie pomiaru nie jest konieczny. Większość pomiarów robią komputery ze specjalnymi programami, dzięki którym można w łatwy sposób odczytać uzyskane wyniki. Warto wspomnieć o tym, że pomimo tak zaawansowanych już mechanizmów, w dalszym ciągu człowiek jest potrzebny, aby kontrolować proces pomiaru, gdyż maszyna nie jest niezawodna oraz to, że nadal jest wiele obiektów, których system nie będzie potrafił zmierzyć.
Wzorcowanie
Kalibracja przyrządów pomiarowych musi odbywać się w miarę regularnie, aby dobrze pełniły swoją funkcję. Wzorcowanie należy wykonywać, gdy zauważy się, że dany przyrząd pomiarowy przekracza błąd pomiaru, który został dopuszczony. Regulowania należy również dokonać w momencie, gdy uzna się, że przyrząd stał się wolniejszy niż dotychczas.
Cel wzorcowania - określenie czy dany przyrząd pomiarowy spełnia warunki metrologiczne.
Świadectwo wzorcowania - potwierdzenie wykonania kalibracji przyrządu, które zawiera takie informacje jak: wielkość nieprawidłowości wskazań i wielkość wahań miar. Potwierdzenie wzorcowania orzeka Główny Urząd Miar.
Prawo
Przyrządy pomiarowe podlegają metrologicznej kontroli prawnej oraz muszą być zalegalizowane przed rozpoczęciem użytkowania.
Patrz:
| Przyrząd pomiarowy — artykuły polecane |
| Programowanie — Oscylator — Wzorcowanie — SQL — Program komputerowy — CAD — Alokacja pamięci — Aktualizacja oprogramowania — System zarządzania przebiegiem procesów |
Bibliografia
- Dusza J., Gortat G., Leśniewski A. (1998), Podstawy miernictwa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej , Warszawa
- Tumański S. (2007), Technika Pomiarowa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa
- Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach. Dz.U. 2001 nr 63 poz. 636
- Zięba A. (2002), Pracownia fizyczna Wydziału Fizyki i Techniki Jądrowej AGH, Wydawnictwa AGH, Kraków
- Żarnowska-Jończyk E. (2011), Jak często wzorcować przyrządy pomiarowe?, laboratoria.net
Autor: Barbara Cyganek
