Prowizorium budżetowe

Prowizorium budżetowe
Polecane artykuły
Rozporządzenie Wydatki niewygasające Ustawa Monitor Polski Dziennik Ustaw Prezes Narodowego Banku Polskiego Naczelny Sąd Administracyjny Vacatio legis Zarząd komisaryczny

Prowizorium budżetowe to plan finansowy o charakterze tymczasowym, który obejmuje wydatki i dochody państwa. Zgodnie z art. 219 ust. 3 Konstytucji RP prowizorium może być stosowane jedynie w wyjątkowych przypadkach i obejmować plan finansowy w okresie krótszym niż rok. Ustawa traci moc wraz z wejściem w życie ustawy budżetowej.

Prowizorium budżetowe bywa też określane jako instytucja zastępcza w stosunku do budżetu. Jego obowiązywanie określa się jako przejaw procedury awaryjnej. Zadaniem prowizorium budżetowego jest stworzenie tymczasowych regulacji umożliwiających prowadzenie gospodarki finansowej państwa do czasu uchwalenia właściwej ustawy budżetowej (Kępa M., 2012, s. 49).

Uzasadnienie dla skorzystania z prowizorium budżetowego

Art. 219 ust. 3 Konstytucji RP mówi o wyjątkowych przypadkach, w których można zastosować prowizorium budżetowe. Takimi przypadkami mogą być (Kępa M., 2012, s. 49):

• wprowadzenie na terytorium państwa stanów nadzwyczajnych przewidzianych w Konstytucji RP,
• zaistnienie innych zdarzeń o znamionach sytuacji sporadycznych, rzadko spotykanych, kryzysowych, wywołanych zarówno uwarunkowaniami politycznymi, finansowymi, jak i gospodarczymi, zarówno o zasięgu krajowym, jak i globalnym.

Inicjatywa ustawodawcza

Podobnie jak w przypadku ustawy budżetowej, zmiany ustawy budżetowej, ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo, inicjatywa ustawodawcza przysługuje jedynie Radzie Ministrów. Mówi o tym art. 221 Konstytucji RP.

Projekt ustawy o prowizorium budżetowym

Przepisy dotyczące projektu ustawy o prowizorium budżetowym są tożsame z przepisami stosowanymi w odniesieniu do projektu ustawy budżetowej. Rząd w terminie do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy jest zobowiązany przedstawić Sejmowi projekt ustawy wraz z uzasadnieniem. Projekt ustawy o prowizorium jest bardzo istotny ze względu na zapis mówiący o sytuacji, w której w dniu rozpoczęcia roku budżetowego nie weszła w życie ustawa o prowizorium budżetowym lub ustawa budżetowa. Gospodarka jest wtedy prowadzona zgodnie z przedłożonym projektem jednej z powyższych ustaw (art. 219 ust. 4 Konstytucji RP).

Zgodnie z zapisami art. 224 Konstytucji RP Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje w ciągu 7 dni ustawę budżetową albo ustawę o prowizorium budżetowym przedstawioną przez Marszałka Sejmu przy czym nie stosuje się przepisu art. 122 ust. 5. Postępowanie w przypadku zwrócenia się Prezydenta RP do Trybunału Konstytucyjnego, w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem, opisuje art. 224 ust. 2 Konstytucji RP. Zgodnie z jego postanowieniami Trybunał orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale

Obowiązek przedstawienia projektu ustawy budżetowej

Nie później niż 3 miesiące przed zakończeniem terminu obowiązywania prowizorium Rada Ministrów winna jest przedstawić projekt ustawy budżetowej (art. 144 ust. 3 Ustawy o finansach publicznych).

Prowizorium budżetowe na szczeblu samorządowym

Jeżeli Rada Ministrów uchwali projekt ustawy o prowizorium budżetowym, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego jest uprawniony do podjęcia uchwały o prowizorium budżetowym jednostki samorządu terytorialnego na okres objęty prowizorium. Może to zrobić na wniosek zarządu, ponieważ to właśnie zarządowi przysługuje inicjatywa w sprawie sporządzania projektu uchwały o prowizorium budżetowym (art. 241 Ustawy o finansach publicznych)

Czas obowiązywania prowizorium budżetowego

Ponieważ Konstytucja RP nie określa dokładnego czasu obowiązywania prowizorium budżetowego, a jedynie mówi, że może obejmować okres nie dłuższy niż rok, każdorazowo prowizorium powinno mieć określony czas obowiązywania. Powszechnie przyjętym rozwiązaniem jest stosowanie prowizorium na okres możliwie najkrótszy, nieprzekraczający czasu, w którym utrzymują się wyjątkowe okoliczności (Kępa M., 2012, s. 49).

Bibliografia

• Kępa M., Patyra S. (2012), Znaczenie ustawy budżetowej z perspektywy doktryny prawa finansowego i konstytucyjnego "Przegląd Prawa Konstytucyjnego"
• Kielin Ł. (2019), Budżetowe procedury awaryjne w świetle Konstytucji RP oraz regulacji konstytucyjnych wybranych państw europejskich "Prawo budżetowe Państwa i Samorządu", nr 2
• Konstytucja Rrzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997, (1997)
• Ustawa z dnia z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, (2009)

Autor: Aleksandra Stachura

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.