Holistyczne podejście: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
'''Holistyczne podejście''' to inaczej podejście całościowe, systemowe. Przejawia się w poglądzie, że wszystkie zachodzące we wszechświecie zjawiska składają się na całościowe układy podlegające pewnym prawidłowościom i których nie należy oceniać po prawidłowościach rządzących składnikami, które je tworzą. Innymi słowy - jest to podejście polegające na stwierdzeniu, iż całość nie jest równa sumie jej składników. | '''Holistyczne podejście''' to inaczej podejście całościowe, systemowe. Przejawia się w poglądzie, że wszystkie zachodzące we wszechświecie zjawiska składają się na całościowe układy podlegające pewnym prawidłowościom i których nie należy oceniać po prawidłowościach rządzących składnikami, które je tworzą. Innymi słowy - jest to podejście polegające na stwierdzeniu, iż całość nie jest równa sumie jej składników. | ||
Pojęcie to wywodzi się od greckiego słowa ''holos'', co znaczy całość. Holizm pojawił się w filozofii w latach 20. XX wieku wprowadzony przez południowoafrykańskiego filozofa i polityka Jana Christiaana Smutsa<ref>Markocka-Mączka K., Grabowski K., Taboła R. 2017, s. 171</ref>. | Pojęcie to wywodzi się od greckiego słowa ''holos'', co znaczy całość. [[Holizm]] pojawił się w filozofii w latach 20. XX wieku wprowadzony przez południowoafrykańskiego filozofa i [[polityka]] Jana Christiaana Smutsa<ref>Markocka-Mączka K., Grabowski K., Taboła R. 2017, s. 171</ref>. | ||
==Ujęcia podejścia holistycznego== | ==Ujęcia podejścia holistycznego== | ||
===Holizm w medycynie=== | ===Holizm w medycynie=== | ||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
===Holizm w zarządzaniu=== | ===Holizm w zarządzaniu=== | ||
{{#ev:youtube|1pRAMfIMPiE|480|right|Myślenie systemowe (Sławomir Wawak)|frame}} | {{#ev:youtube|1pRAMfIMPiE|480|right|Myślenie systemowe (Sławomir Wawak)|frame}} | ||
Holistyczne podejście można zauważyć również w zarządzaniu. Przejawia się ono poprzez postrzeganie organizacji jako system - całość złożoną z podsystemów. Wynikiem jej działania nie jest tylko suma działań owych podsystemów osobno, istotne jest spojrzenie kompleksowe. Stąd wynika pewna zależność - zmiana w funkcjonowaniu jednego z elementów może pociągnąć za sobą negatywne efekty w działaniu całej organizacji. Należy zauważyć, że przedsiębiorstwo działa w otoczeniu konkurencyjnym, społecznym, ekonomicznym i politycznym. Do sprawnego funkcjonowania niezbędne jest współgranie z tym otoczeniem, adaptacja do warunków wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Holistyczne podejście do zarządzania organizacją niesie wiele pozytywnych skutków - większa wartość dla klientów, zmniejszenie ponoszonych kosztów, poprzez redukcję błędów i niedoskonałości, a także wzrost produktywności i efektywności<ref>U. Skurzyńska-Sikora 2008, s. 7</ref>. | Holistyczne podejście można zauważyć również w zarządzaniu. Przejawia się ono poprzez postrzeganie organizacji jako [[system]] - całość złożoną z podsystemów. Wynikiem jej działania nie jest tylko suma działań owych podsystemów osobno, istotne jest spojrzenie kompleksowe. Stąd wynika pewna zależność - [[zmiana]] w funkcjonowaniu jednego z elementów może pociągnąć za sobą negatywne efekty w działaniu całej organizacji. Należy zauważyć, że [[przedsiębiorstwo]] działa w otoczeniu konkurencyjnym, społecznym, ekonomicznym i politycznym. Do sprawnego funkcjonowania niezbędne jest współgranie z tym otoczeniem, [[adaptacja]] do warunków wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Holistyczne podejście do zarządzania organizacją niesie wiele pozytywnych skutków - większa [[wartość]] dla klientów, zmniejszenie ponoszonych kosztów, poprzez redukcję błędów i niedoskonałości, a także wzrost produktywności i efektywności<ref>U. Skurzyńska-Sikora 2008, s. 7</ref>. | ||
===Holizm w pedagogice=== | ===Holizm w pedagogice=== | ||
Globalizacja i bardzo szybki rozwój sprawiły, że wykształciło się holistyczne podejście do pedagogiki, mające na celu przygotowanie uczących się do zmian zachodzących w dzisiejszym świecie. Pedagogika holistyczna korzysta z osiągnięć nauk humanistycznych - pedagogiki, psychologii czy socjologii - a także przyrodniczych, takich jak fizyka czy biologia. Ma ona na celu równomierny rozwój sfery społeczno - moralnej, emocjonalnej, intelektualnej i fizycznej. Nauczyciel stanowi swego rodzaju autorytet, ważne jest zatem jego podejście i styl życia. Równie ważny jest też sam kontakt między osobą nauczającą a uczniem - wzajemne zaufanie, | [[Globalizacja]] i bardzo szybki [[rozwój]] sprawiły, że wykształciło się holistyczne podejście do pedagogiki, mające na celu przygotowanie uczących się do zmian zachodzących w dzisiejszym świecie. Pedagogika holistyczna korzysta z osiągnięć nauk humanistycznych - pedagogiki, psychologii czy socjologii - a także przyrodniczych, takich jak fizyka czy biologia. Ma ona na celu równomierny rozwój sfery społeczno - moralnej, emocjonalnej, intelektualnej i fizycznej. Nauczyciel stanowi swego rodzaju [[autorytet]], ważne jest zatem jego podejście i [[styl życia]]. Równie ważny jest też sam kontakt między osobą nauczającą a uczniem - wzajemne [[zaufanie]], współ[[praca]] i życzliwość mają na celu pomóc w rozwoju wszystkich sfer osobowości, przełamanie barier obcości i formalizmu, co znacznie sprzyja rozwojowi takich cech jak bezinteresowność, uczynność czy [[tolerancja]]. Cały [[proces]] nauczania holistycznego ma za [[zadanie]] wszechstronny rozwój wychowanka na każdej płaszczyźnie życia, przygotowanie go do myślenia w sposób samodzielnych, a także do możliwych przeciwności. Ma to odzwierciedlenie w postępach w nauce, w późniejszym zachowaniu czy sukcesach zawodowych i prywatnych w życiu dorosłym<ref>Szyszko-Bohusz A. 2013, s. 201-207</ref>. | ||
==Redukcjonizm== | ==Redukcjonizm== | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
* Ostrzyżek A, Marcinkowski JT. (2012), [http://www.phie.pl/pdf/phe-2012/phe-2012-4-682.pdf Biomedyczny versus holistyczny model zdrowia a teoria i praktyka kliniczna], Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4) | * Ostrzyżek A, Marcinkowski JT. (2012), [http://www.phie.pl/pdf/phe-2012/phe-2012-4-682.pdf Biomedyczny versus holistyczny model zdrowia a teoria i praktyka kliniczna], Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4) | ||
* Radziszewska-Szczepaniak D. (2016), ''Redukcjonizm antropologiczny i jego konsekwencje'', NURT SVD 2 | * Radziszewska-Szczepaniak D. (2016), ''Redukcjonizm antropologiczny i jego konsekwencje'', NURT SVD 2 | ||
* Skurzyńska-Sikora U., (2008), [https://www.polsl.pl/Wydzialy/ROZ/Kwartalnik/Documents/KN3.pdf Poprawa efektywności organizacji przy wykorzystaniu modelu PEMM], Organizacja i Zarządzanie nr 3, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice | * Skurzyńska-Sikora U., (2008), [https://www.polsl.pl/Wydzialy/ROZ/Kwartalnik/Documents/KN3.pdf Poprawa efektywności organizacji przy wykorzystaniu modelu PEMM], [[Organizacja]] i [[Zarządzanie]] nr 3, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice | ||
* Szyszko-Bohusz A. (2013) [http://www.pjac.uj.edu.pl/documents/30601109/46899148/12_szyszko-bohusz_201_%28218%29.pdf Pedagogika holistyczna oraz samodoskonalenie osobowości i bezpieczeństwo w dobie globalizacji], The Polish Journal of the Arts and Culture, Nr 7 (4/2013) | * Szyszko-Bohusz A. (2013) [http://www.pjac.uj.edu.pl/documents/30601109/46899148/12_szyszko-bohusz_201_%28218%29.pdf Pedagogika holistyczna oraz samodoskonalenie osobowości i bezpieczeństwo w dobie globalizacji], The Polish Journal of the Arts and Culture, Nr 7 (4/2013) | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
Wersja z 23:07, 19 maj 2020
| Holistyczne podejście |
|---|
| Polecane artykuły |
Holistyczne podejście to inaczej podejście całościowe, systemowe. Przejawia się w poglądzie, że wszystkie zachodzące we wszechświecie zjawiska składają się na całościowe układy podlegające pewnym prawidłowościom i których nie należy oceniać po prawidłowościach rządzących składnikami, które je tworzą. Innymi słowy - jest to podejście polegające na stwierdzeniu, iż całość nie jest równa sumie jej składników. Pojęcie to wywodzi się od greckiego słowa holos, co znaczy całość. Holizm pojawił się w filozofii w latach 20. XX wieku wprowadzony przez południowoafrykańskiego filozofa i polityka Jana Christiaana Smutsa[1].
Ujęcia podejścia holistycznego
Holizm w medycynie
Podejście holistyczne stosowane jest często w medycynie. Perspektywa zdrowia przedstawiana jest w czterech płaszczyznach - fizycznej, psychicznej, społecznej i duchowej. Holizm przejawia się tu poprzez równowagę pomiędzy wszystkimi płaszczyznami[2]. Podejście to zakłada, że należy leczyć człowieka, nie tylko chorobę. Istnieje duże powiązanie między ciałem, duszą, umysłem - stanowią one jedność i tylko balans między nimi może zapewnić zdrowie. Ważne jest też pozytywne podejście lekarza do pacjenta oraz odpowiednia atmosfera terapeutyczna[3].
Holizm w zarządzaniu
{{#ev:youtube|1pRAMfIMPiE|480|right|Myślenie systemowe (Sławomir Wawak)|frame}} Holistyczne podejście można zauważyć również w zarządzaniu. Przejawia się ono poprzez postrzeganie organizacji jako system - całość złożoną z podsystemów. Wynikiem jej działania nie jest tylko suma działań owych podsystemów osobno, istotne jest spojrzenie kompleksowe. Stąd wynika pewna zależność - zmiana w funkcjonowaniu jednego z elementów może pociągnąć za sobą negatywne efekty w działaniu całej organizacji. Należy zauważyć, że przedsiębiorstwo działa w otoczeniu konkurencyjnym, społecznym, ekonomicznym i politycznym. Do sprawnego funkcjonowania niezbędne jest współgranie z tym otoczeniem, adaptacja do warunków wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Holistyczne podejście do zarządzania organizacją niesie wiele pozytywnych skutków - większa wartość dla klientów, zmniejszenie ponoszonych kosztów, poprzez redukcję błędów i niedoskonałości, a także wzrost produktywności i efektywności[4].
Holizm w pedagogice
Globalizacja i bardzo szybki rozwój sprawiły, że wykształciło się holistyczne podejście do pedagogiki, mające na celu przygotowanie uczących się do zmian zachodzących w dzisiejszym świecie. Pedagogika holistyczna korzysta z osiągnięć nauk humanistycznych - pedagogiki, psychologii czy socjologii - a także przyrodniczych, takich jak fizyka czy biologia. Ma ona na celu równomierny rozwój sfery społeczno - moralnej, emocjonalnej, intelektualnej i fizycznej. Nauczyciel stanowi swego rodzaju autorytet, ważne jest zatem jego podejście i styl życia. Równie ważny jest też sam kontakt między osobą nauczającą a uczniem - wzajemne zaufanie, współpraca i życzliwość mają na celu pomóc w rozwoju wszystkich sfer osobowości, przełamanie barier obcości i formalizmu, co znacznie sprzyja rozwojowi takich cech jak bezinteresowność, uczynność czy tolerancja. Cały proces nauczania holistycznego ma za zadanie wszechstronny rozwój wychowanka na każdej płaszczyźnie życia, przygotowanie go do myślenia w sposób samodzielnych, a także do możliwych przeciwności. Ma to odzwierciedlenie w postępach w nauce, w późniejszym zachowaniu czy sukcesach zawodowych i prywatnych w życiu dorosłym[5].
Redukcjonizm
Redukcjonizm jest pojęciem przeciwstawnym do holizmu. Oznacza ono sprowadzenie czegoś z wyższego poziomu do tego bardziej podstawowego. W przeciwieństwie do holistycznego, podejście redukcjonistyczne zakłada, że każde zjawisko można wytłumaczyć poprzez poznanie i opis działania jego części składowych. Według redukcjonistów badanie całości należy rozpocząć od rozłożenia jej na poszczególne elementy. Tyczy się to również teorii naukowych - w podejściu redukcjonistycznym twierdzenia danej teorii da się sprowadzić do twierdzeń innej, bardziej uniwersalnej[6].
Bibliografia
- Markocka-Mączka K., Grabowski K., Taboła R. (2017), Holistyczne podejście do pacjenta, Profilaktyka i Edukacja Zdrowotna, Wydawnictwo Naukowe NeuroCentrum, Lublin
- Ostrzyżek A, Marcinkowski JT. (2012), Biomedyczny versus holistyczny model zdrowia a teoria i praktyka kliniczna, Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4)
- Radziszewska-Szczepaniak D. (2016), Redukcjonizm antropologiczny i jego konsekwencje, NURT SVD 2
- Skurzyńska-Sikora U., (2008), Poprawa efektywności organizacji przy wykorzystaniu modelu PEMM, Organizacja i Zarządzanie nr 3, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
- Szyszko-Bohusz A. (2013) Pedagogika holistyczna oraz samodoskonalenie osobowości i bezpieczeństwo w dobie globalizacji, The Polish Journal of the Arts and Culture, Nr 7 (4/2013)
Przypisy
Autor: Agnieszka Bodziony
