Deficyt handlowy

Deficyt handlowy - jest to zjawisko występujące w gospodarce, gdy eksport dóbr i usług w danym kraju jest niższy od importu. Nazywany jest także ujemnym saldem w handlu zagranicznym. Jego przeciwieństwem jest nadwyżka handlowa, czyli sytuacja gdy eksport przewyższa import.

Analiza makroekonomiczna pozwala wyjaśnić przyczyny wystąpienia deficytu oraz nadwyżki handlowej. Aby wyjaśnić przyczyny zjawiska deficytu handlowego można posłużyć się koncepcją polityki dostosowawczej, czyli działania którego celem jest przywrócenie równowagi bilansu płatniczego. Koncepcja ta określana jest jako koncepcja absorpcyjno-dochodowa.

TL;DR

Deficyt handlowy występuje, gdy eksport jest niższy od importu. Koncepcja absorpcyjno-dochodowa wyjaśnia przyczyny deficytu handlowego. Metody przywrócenia równowagi w kraju to dewaluacja, polityka pieniężna i polityka fiskalna. Determinantami bilansu handlowego są decyzje dotyczące oszczędności i inwestycji. Wpływ na bilans handlowy mają podatki, cła, kursy walutowe i ceny produktów. Stany Zjednoczone i Estonia miały deficyt handlowy w 2007 roku.

Koncepcja absorpcyjno-dochodowa

Koncepcja ta wyjaśnia przyczyny powstania deficytu handlowego, a także pokazuje jakie są możliwości, aby go skorygować. Należy założyć, że produkt krajowy brutto (PKB) to suma konsumpcji, inwestycji, wydatków rządowych oraz bilansu handlowego, czyli różnicy między eksportem a importem. Związek ten można przedstawić za pomocą równania:

Y=C + I + G + B,

gdzie:

Y- produkt krajowy brutto,

C- wartość konsumpcji,

I - wartość inwestycji,

G - wartość wydatków rządowych,

B - wartość bilansu handlowego.

Suma konsumpcji, inwestycji i wydatków rządowych oznaczana jest absorpcją krajową i przyjmuje oznaczenie A. W związku z tym równanie przyjmuje postać:

Y=A + B.

Przekształcając powyższy wzór powstanie wzór na bilans handlowy, którego postać przedstawia się następująco:

B=Y-A.

Z przedstawionego wzoru wynika, że gdy absorpcja krajowa przewyższa jego dochód, wtedy w kraju występuje deficyt handlowy.

Metodami przywrócenia równowagi w kraju są:

• dewaluacja, czyli obniżenie oficjalnej, obecnej ceny waluty danego kraju wobec innych walut. Dzięki tej metodzie zwiększy się atrakcyjność produktów eksportowanych, co przyczyni się do wzrostu eksportu danego kraju.
• polityka monetarna prowadzona przez bank centralny lub inny upoważniony organ w danym kraju, która polega na zapewnieniu stabilności cen, polityka ta wpływa na podaż pieniądza, a także na kursy walutowe,
• polityka fiskalna przeprowadzana za pomocą różnych instrumentów fiskalnych na przykład podatków, wydatków, deficytu budżetowego, aby wpłynąć na budżet państwa w określonym wcześniej celu.

Determinanty bilansu handlowego

Determinantami bilansu handlowego, czyli różnicy pomiędzy eksportem a importem są decyzje dotyczące oszczędności oraz wydatków na inwestycje, znajdujących się w sektorze wytwórczym. W związku z tym kraje, które mają wysoki poziom inwestycji w porównaniu do oszczędności mają deficyt handlowy, natomiast te kraje, które osiągają niski poziom inwestycji w porównaniu do oszczędności uzyskują nadwyżkę handlową.

Wpływ na bilans handlowy

Wpływ na bilans handlowy mają następujące czynniki, są to:

• wysokość podatków i cła
• kursy walutowe
• ceny produktów wytwarzanych w danym kraju.

Przykłady deficytu handlowego

W roku 2007 doszło do deficytu handlowego w Stanach Zjednoczonych. Sytuacja ta oznacza, że wartość dóbr oraz usług, które nabyli mieszkańcy tego kraju, a także pochodzących z zagranicy była wyższa niż eksport dóbr i usług za granicę. W okresie tym inne kraje dużo więcej sprzedawały za granicę niż importowały do kraju. Stany Zjednoczone są krajem, który więcej importuje niż eksportuje, natomiast odwrotna sytuacja występuje m.in. w Chinach, Arabii Saudyjskiej i Niemczech. Kraje te doświadczają nadwyżki handlowej, czyli sytuacji, w której wartość dóbr i usług, które są eksportowane jest wyższa niż import dóbr i usług. W Stanach Zjednoczonych doszło do wielkiego rozwoju technologii.

Również w 2007 roku Estonia osiągnęła deficyt handlowy. Jednakże był on trzykrotnie większy niż w Stanach Zjednoczonych (biorąc pod uwagę oczywiście rozmiar jej gospodarki. Przyczyną deficytu handlowego w Estonii są duże osiągnięcia gospodarcze, a w związku z tym wzrost stopy inwestycji. W kraju tym wydatki na inwestycje znacząco przerosły oszczędności. Osiągnięcia Estonii są uważane przez ekonomistów za cud gospodarczy, dlatego że gdy w roku 1991 doszło do rozpadu Związku Radzieckiego, państwa drugiego co do możliwości gospodarczych na świecie zaraz po Stanach Zjednoczonych, na 15 państw niepodległych, wiele z tych państw przechodziło problemy gospodarcze.

Deficyt handlowy — artykuły polecane

Efekt mnożnikowy — Inflacja jawna — Inflacja ukryta — Inflacja galopująca — Realny kurs walutowy — Megainflacja — Inflacja wewnętrzna — Inflacja popytowa — Cel inflacyjny

Bibliografia

• Budnikowski A. (2006), Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Czarny E., Śledziewska K. (2013), Analiza determinant bilansów obrotów bieżących państw członkowskich Unii Europejskiej w latach 1995-2011, Materiały i Studia NBP, nr 299
• Działo J. (2012), Dlaczego trudno jest prowadzić dobrą politykę fiskalną?, Gospodarka Narodowa, nr 1-2
• Krugman P., Wells R. (2016), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Mazuń N., Przekota G. (2011), Ocena wpływu wybranych czynników makroekonomicznych na saldo obrotów towarowych handlu zagranicznego, Zeszyty Naukowe Instytutu Ekonomii i Zarządzania Politechniki Koszalińskiej, nr 15
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Owsiak S. (2015), Finanse, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Rutkowski W. (2016), Bank centralny i polityka pieniężna, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
• Sporek T. (2012), Analiza stosunków handlowych pomiędzy Chińską Republiką Ludową a Unią Europejską, Międzynarodowe stosunki gospodarcze - integracja regionalna w Europie i na świecie, nr 123
• Winiarski B. (2006), Polityka gospodarcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Magda Wiernusz