Rynkowa wartość dodana
Rynkowa wartość dodana (Market Value Added - MVA) jest nadwyżką wartości rynkowej przedsiębiorstwa nad wartością zainwestowanego w tym przedsiębiorstwie kapitału. Pojęcie to po raz pierwszy wprowadział G.B. Stewart w 1990 roku. MVA wyraża wzór:
MVA = V - K
gdzie K jest wartością kapitału zainwestowanego przez właścicieli i wierzycieli w aktywa operacyjne.
Tradycyjne wskaźniki finansowe oparte na danych księgowych nie uwzględniają wszystkich czynników, mających wpływ na wartość firmy.Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa zrodzło potrzebę zastosowania dodatkowych mierników oceny wyników działania przedsiębiorstwa. Miernikami wzrostu wartości przedsiębiorstwa są: rynkowa wartość dodana (MVA) i ekonomiczna wartość dodana (EVA).
Kapitał zainwestowany w aktywa operacyjne obejmuje:
- Księgową wartość długu długoterminowego (wartość księgowa tego długu jest w przybliżeniu równa jego wartości rynkowej D)
- Skorygowaną wartość księgową kapitału własnego Ke, czyli:
K = D + Ke
MVA jest definiowana jako nadwyżka wartości rynkowej przedsiębiorstwa nad wartością zainwestowanego w przedsiębiorstwie kapitału. Ponieważ w spółkach akcyjnych wartość rynkowa kapitału własnego równa się iloczynowi ceny rynkowej jednej akcji i liczby wyemitowanych akcji to MVA jest równe: MVA = cena rynkowa akcji * liczba akcji - wartość księgowa kapitału własnego MVA jest różnicą pomiędzy wartością całkowitych wpływów gotówkowych, jakie mogliby uzyskać wszyscy akcjonariusze wycofując swój kapitał z przedsiębiorstwa, a kwotą zaangażowaną przez nich uprzednio poprzez zakup emitowanych akcji i reinwestowanie zysków.
Zależność pomiędzy wartością rynkową kapitału zainwestowanego (V) a jego wartością bilansową (K) można zaprezentować używając tzw. bilansu ekonomicznego. Jest to "zestawienie prezentujące stan kapitału i aktywów operacyjnych netto według ich wartości rynkowych". (A. Duliniec 2011, s. 71)
Tak przedstawiony bilans używany jest w zarządzaniu zainwestowanym w przedsiębiorstwie kapitałem. Bilans ekonomiczny wyraża wzór:
Ve+Vd=V=K+MVA
Gdzie:
Ve - wartość rynkowa kapitału własnego, czyli aktualna cena rynkowa jednej akcji pomnożona przez liczbę wszystkich wyemitowanych akcji.
Vd - wartość rynkowa kapitału obcego, czyli rynkowa wartość długu obciążonego oprocentowaniem, Vd możemy wyznaczyć tylko wtedy gdy jest on notowany na giełdzie lub rynku pozagiełdowym.
V - wartość rynkowa przedsiębiorstwa, jest sumą wartości rynkowej kapitału własnego oraz kapitału obcego, równolegle jest to wartość rynkowa aktywów operacyjnych netto.
K - bilansowa wartość zainwestowanego kapitału (A. Duliniec 2011, s. 71-72)
TL;DR
Rynkowa wartość dodana (MVA) to nadwyżka wartości rynkowej przedsiębiorstwa nad wartością zainwestowanego kapitału. MVA może być dodatnia lub ujemna i zależy od oceny przez inwestorów możliwości rozwojowych firmy. Jest to miara wartości kreowanej przez przedsiębiorstwo. MVA i ekonomiczna wartość dodana (EVA) są ze sobą powiązane, przy czym MVA zależy głównie od cen akcji, a EVA od zarządzania operacyjnego i finansowego firmy. MVA służy do oceny działalności zarządu przez rynek, a EVA do oceny pracy zarządu przez akcjonariuszy.
Co generuje w przedsiębiorstwie rynkową wartość dodaną?
Źródłami MVA są:
- projekty innowacyjne,
- aktywa rynkowe obejmujące - nabywców, technologie, dystrybucję, sprzedaż.
Różnica pomiędzy wartością rynkową a wartością księgową kapitału własnego jest z reguły stosunkowo dużą liczbą dodatnią. Różnica ta jest tłumaczona wartością kapitału intelektualnego oraz, w mniejszym stopniu, innych czynników (np. postawami inwestorów, sytuacją na całym rynku itd.).
Ze wzoru:
MVA = p * N - Ke
wynika, że rynkowa wartość dodana jest tym większa, im większa jest wartość rynkowa przedsiębiorstwa i im mniejsza jest skorygowana wartość księgowa jego kapitału własnego. Rynkowa wartość dodana może być zarówno dodatnia, jak i ujemna. Ujemna MVA oznacza, że firma nie kreuje dodatkowej wartości, co może wynikać z wielu przyczyn:
- w danym przedsiębiorstwie, branży lub całej gospodarce mogą zaistnieć przejściowe zjawiska kryzysowe powodujące przejściowy spadek sprzedaży i tym samym spadek efektywności zainwestowanego kapitału,
- w otoczeniu przedsiębiorstwa zachodzą istotne zmiany, powodujące trwały brak jego perspektyw rozwojowych,
- zarząd nie przywiązuje należytej wagi do kwestii kreowania i zarządzania wartością, realizując inne cele niekoniecznie zgodne z celami akcjonariuszy,
- nadzwyczajne zdarzenia losowe jak pożar, powódź, strajk
- dekoniunktura na rynkach które przedsiębiorstwo obsługuje.
MVA jest zewnętrzną miarą wartości kreowanej, ponieważ zależy od weryfikacji przez inwestorów na rynku kapitałowym rzeczywistej wartości przedsiębiorstwa na podstawie oceny jego możliwości rozwojowych. Z punktu widzenia akcjonariuszy MVA>0 oznacza zyski, MVA<0 oznacza straty z inwestycji. Jeżeli przedsiębiorstwo kreuje dodatkową wartość z zainwestowanego kapitału, to wówczas MVA jest dodatnia.
Podsumowanie
- Jeżeli wartość księgowa przedsiębiorstwa jest ujemna, to jego MVA jest również ujemne.
- Jeżeli rynkowa wartość dodana jest ujemna oraz suma składników korygujących wartość księgową kapitału własnego nie przekraczają MVA, to wartość rynkowa przedsiębiorstwa kształtuje się poniżej jego wartości księgowej.
- Rynkowa wartość dodana przedsiębiorstw może być obliczona jako suma MVA tych przedsiębiorstw (MVA jest miarą addytywną).
- MVA jest efektem działań podejmowanych w sferze zarządzania.
- Horyzont MVA powinien być długookresowy.
Relacja między MVA i EVA
Na rynkową wartość dodaną (MVA) w znacznym stopniu mają wpływ ceny akcji. Natomiast ekonomiczna wartość dodana (EVA) związana jest głównie z zarządzaniem operacyjnym i finansowym firmy. Pomiędzy tymi dwoma wielkościami zachodzi zależność w której wartość MVA jest równa sumie zdyskontowanej EVA. Jeśli akcjonariusze spodziewają się dodatniej ekonomicznej wartości dodanej w przyszłych okresach, oznacza to, że wartość spółki wzrośnie o wysokość EVA. Dlatego całkowita wartość spółki jest równa sumie zdyskontowanych przyszłych ekonomicznych wartości dodanych oraz wysokości bieżącej rynkowej wartości dodanej. Relacja między MVA a EVA przedstawia spodziewane rezultaty zysków inwestorów wynikające z inwestycji w akcje emitowane przez spółkę. Rynkowa wartość dodana służy do oceny działalności zarządu przez rynek. Jeśli jest dodatnia wskazuje to na inwestycje spółki w posiadany majątek. Natomiast ocena pracy zarządu przez akcjonariuszy dokonywana jest na podstawie ekonomicznej wartości dodanej. EVA jest do tego dobrym narzędziem ponieważ nie jest związana z ceną akcji, ale bierze pod uwagę zarządzanie operacyjne i finansowe (M. Kacprzyk 2009, s. 202-204)
| Rynkowa wartość dodana — artykuły polecane |
| Stopa zwrotu z kapitału własnego — Value based management — Wartość dla akcjonariuszy — Analiza Du Ponta — Zysk na akcję — Wskaźnik rentowności — Średni ważony koszt kapitału — Srebrna reguła bilansowa — Zysk operacyjny |
Bibliografia
- Andreasik J. (2002), Zarządzanie kapitałem intelektualnym przedsiębiorstwa, Nasze forum. Biuletyn Informacyjny WSZIA w Zamościu, nr 13
- Duliniec A. (2011), Finansowanie przedsiębiorstwa. Strategie i instrumenty, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Kacprzyk M., Ruchter M., Wolski R. (2009), Wpływ ekonomicznej wartości dodanej (EVA) na rynkową wartość dodana (MVA), Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, nr 226
Autor: Jadwiga Dudzińska, Karina Janczura
