Jules Amar

Jules Amar (1879-1935) urodził się w Tunisie. Studia ukończył na Sorbonie. Nazstępnie został kierownikiem Laboratorium Fizyki na Wydziale Medycyny w Paryżu. Później został dyrektorem Laboratorium Badań nad Pracą Zawodową w CNAM (Concervatoire National des Arts et Metiers). Równolegle prowadził działalność naukową, stopień doktora uzyskał w 1909 roku. Zajmował się ergologią, czyli pracą ludzką jako zjawiskiem psychofizjologicznym.

Za jego dwa najważniejsze osiągnięcia uznaje się:

• Sformułowanie prawa wypoczynku

"Ocena wydatku energetycznego - wiernego świadectwa wielkości pracy wykonanej przez mięśnie - winna być dokonywana, gdy człowiek powrócił do stanu normalnego funkcjonowania organizmu, tak pod względem mechanicznym, jak cyrografu oddychania cyrografu wymiany gazowej" (J. Amar 1923, s. 259).

Według badań Amara, przeciętni osobnicy po wykonaniu serii ćwiczeń fizycznych odzyskują początkową wartość wentylacji płuc po 4 minutach.

• Skonstruowanie żyrografu.

Służył do pomiaru wysiłku i jego amplitudy, jak również do ćwiczeń ręki.

W 1914r. Jules Amar brał czynny udział w rozwoju inicjatywy alternatywnej do Taylorowskiej Europejskiej Szkoły Zarządzania. W tym właśnie czasie wydał największe swoje dzieło "Le moteur humain et les bases scientifiques du travail professionnel". Zostało ono wznowione w 1923 r. i dotyczy fizjologicznych podstaw naukowej organizacji pracy.

Amar zwraca dużą uwagę na badania Gilbretha, poświęcone warunkom zewnętrznym i wewnętrznym towarzyszącym procesowi pracy. Analizowano w nich m.in. wpływ odżywiania oraz zdrowia robotnika na jego wydajność pracy.

Jednak większość pracy odwołuje się do dokonań Taylora. Amar wskazuje na duży wpływ czynników fizjologicznych, które były przez Taylora ignorowane. Usprawiedliwia jednak Taylora, tłumacząc: "nie posiadał on do dyspozycji odpowiednich środków pomiarowych do określenia stopnia zmęczenia, szybkości ruchów, rytmu, wysiłku" (J. Amar 1923 r., s. 672).

Amar analizował dokładnie pracę Taylora i Thompsona, dotyczącą załadunku gęsi* żeliwnych w Bethlehem Steel Company. Jeden robotnik przenosił tam w ciągu dnia 12,5 t. Dzięki zmienieniu metod pracy proponowanych przez Taylora, jeden robotnik przenosił 47 t. Jednak eksperymenty wykazały, że możliwe jest przeniesienie nawet 58 t.

Amar dokonał analizy fizjologicznej, przeliczając początkowo na jednostkę metro-kilogramów, a następnie określając wydatek energetyczny w kaloriach. W tym celu Amar stworzył tablicę wydatków energetycznych, wskazującą również najekonomiczniejsze wskaźniki dla różnych obciążeń przy założeniu stałej wagi robotnika. Dowiódł, iż tempo pracy narzucone przez Taylora było za wysokie, a wydatek energetyczny znacznie odbiegał od optimum.

S. Bieńkowski zaliczył Amara do tzw. nowszej szkoły fizjologicznej, określanej mianem "odwróconego tayloryzmu".

• gęś żeliwna - forma transportowa metalu, zazwyczaj w kształcie prostopadłościanu; czasem używane: kęs metalu.

Jules Amar — artykuły polecane

Karol Adamiecki — System Bedaux — Psychologia pracy — Tayloryzm — Zarządzanie naukowe — Stanisław Bieńkowski — Henry Louis Le Chatelier — Charles Babbage — Elton Mayo — Koszty akwizycji

Bibliografia

• Bieńkowski S. (1946), Zagadnienia gospodarki przedsiębiorstw, Wydawnictwo Akademii Handlowej w Krakowie, Kraków
• Martyniak Z. (1996), Historia myśli organizatorskiej, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
• ŻŻXXXX Amar J. (1923), Le moteur humain et les bases scientifiques du travail professionnel, Dunod, Paryż

Autorzy: Barbara Drózd