Karuzela podatkowa

Karuzela podatkowa to organizacyjnie zaawansowane przestępcze schematy transakcyjne, wykorzystujące konstrukcję podatku od wartości dodanej (VAT) w celu uchylania się od zapłaty podatku VAT należnego lub nieuprawnione domaganie się zwrotu VAT poprzez stworzenie iluzji okrężnego ruchu towarów między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.Podmioty działające na podstawie "karuzeli podatkowej" nie płacą VAT należnego lub wyłudzają zwrot VAT naliczonego. Wyrażenie "karuzela" odnosi się do transakcji kupna / sprzedaży pomiędzy poszczególnymi podmiotami zaangażowanymi w oszustwo w taki sposób, że sprzedawane towary krążąc w łańcuchu dostaw "wracają" do państwa pochodzenia (pierwszego ogniwa w łańcuchu).

Oznaczenie "karuzela podatkowa" wskazuje na schemat działania podmiotów, pomiędzy którymi krąży towar, a często też tylko dokumentacja, pomimo że istnieje taki rodzaj transakcji karuzelowej, w której towar rzeczywiście fizycznie krąży w łańcuchu dostawców dla zachowania pozorów normalnego handlu towarem, najczęściej jednak w transakcjach krążą jedynie faktury. Towary będące przedmiotem karuzeli podatkowej zazwyczaj są to produkty znacznej wartości, o niewielkich rozmiarach (telefony komórkowe, części elektroniki samochodowej, żarówki ksenonowe). Umożliwia to wysokie obroty i tym samym znaczne zwroty podatku VAT.

Przykładowy schemat organizacji oszustwa karuzelowego:

• Podmiot A w ramach Wewnątrzwspólnotowej Dostawy Towarów (WDT) eksportuje towary do innego kraju UE. Sprzedaż jest obciążona zerową stawką podatku VAT.
• Podmiot B - "znikający podatnik" - sprzedaje w swoim kraju ten sam towar naliczając odpowiednią stawkę podatku, nie odprowadzając go do organu podatkowego. Zamyka działalność i znika z rynku.
• Podmiot C sprzedaje ten sam towar Podmiotowi D i odprowadza podatek. Podmiot C ma prawo odliczenia podatku zapłaconego Podmiotowi B.
• Podmiot D sprzedaje (w ramach WDT) towar z powrotem do Podmiotu A ze stawką VAT 0% i jednocześnie nabywa prawo odliczenia naliczonego podatku VAT. Towar wraca do Podmiotu A, nawet czasem nie opuszczając magazynów Podmiotu A.

Oszustwa dokonywane na podstawie transakcji karuzelowych i wyłudzenia VAT powodują uszczuplenia tzw. lukę podatkową VAT - Eksperci PwC oszacowali lukę VAT w 2015 r na poziomie 49 mld zł, co stanowi 2,8% PKB.

Typologia podmiotów zaangażowanych w oszustwo karuzelowe ze względu na funkcję

• Znikający handlowiec - (ang. Missing Trader) oznacza podmiot gospodarczy zarejestrowany jako podatnik do celów VAT, który z potencjalnym zamiarem oszustwa, nabywa towary lub usługi (lub symuluje ich nabywanie) i zbywa je, nie przekazując podatku VAT do budżetu państwa.. Podmiot ten nie prowadzi działalności gospodarczej, jedynie wystawia faktury VAT, które nie dokumentują faktycznych zdarzeń gospodarczych. Po transakcji podmiot znika z rynku.
• Bufor - Kupuje towary od znikającego podatnika i natychmiast sprzedaję do brokera. Jego rolą jest utrudnianie ewentualnego postępowania i zatarcie powiązań, jakie istnieją pomiędzy znikającymi handlowcami, a spółką wnioskującą o zwrot podatku VAT. Bufor wzmacnia wiarygodność fakturowanych transakcji. Jako bufory występują podmioty odpowiednio przygotowane do transakcji karuzelowych - są w stanie wykazać historię swojej działalności.
• Broker - Określany jest często jako nabywca lub ogniwo końcowe. Jako nabywca dokonuje zakupu od bufora. Jako ostatnie ogniwo łańcucha dokonuje dostawy do państwa (stosuje stawkę VAT 0%), do którego towar został sprowadzony przez znikającego podatnika.
• Kanał dystrybucyjny- (spółka kanałowa) nazywany również spółką wiodącą jest odpowiedzialny za sterowanie łańcuchem transakcji z państwa członkowskiego innego niż to, w którym funkcjonuje znikający handlowiec, broker oraz bufory. Spółka kanałowa, składa również wniosek o zwrot podatku naliczonego nad należnym.

Karuzela podatkowa — artykuły polecane

Podatek obrotowy — Rezydencja podatkowa — Cena transferowa — Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów — Podatek pośredni — Podatek — Faktura wewnętrzna — Ustawa o podatku VAT — Konsygnatariusz

Bibliografia

• Aronowitz A. A., Laagland D. C. G., Paulides G. (1996).Value-added tax fraud in the European Unio, WODC, Ministry of Justice, Kugler Publications, Distributor for the U.S.A. and Canada, Criminal Justice Press, Amsterdam, Monsey, New York
• Jarosz S. (2016), vp,12756.pdf Przeciwdziałanie wprowadzaniu do obrotu gospodarczego faktur dokumentujących czynności fikcyjne, Najwyższa Izba Kontroli
• Kołodziejski P. (2015).,Skuteczność ścigania przestępczości skarbowej a zmiany systemowe, Prokuratura i Prawo nr 3
• Mazur Ł., Sokołowska-Strug E. (2009), Transakcje wewnątrz-wspólnotowe. Ustawa o VAT, C.H. Beck, Warszawa
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 2014 r. w sprawie wniosków o zwrot podatku od wartości dodanej naliczonego w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, Dz.U. 2014 poz. 1803
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
• Wilk L. (2014), Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa

Autor: Monika Bembenek, Dorota Klag-Bergier

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.