Krach na giełdzie

Krach na giełdzie
Polecane artykuły
Czarny czwartek Kryzys Bessa Atak spekulacyjny Kryzys gospodarczy Czarny wtorek Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego Upadek Continental Illinois Kryzys finansowy

Krach na giełdzie– nagły, gwałtowny spadek kursów akcji większości spółek notowanych na giełdzie. Krach, czyli załamanie to nic innego jak pęknięcie bańki spekulacyjnej, bąbel ujemny także oznacza krach.

Skąd się bierze?

Spowodowany jest skompilowanym procesem ciągłych inwestycji i wzrostu podaży pieniądza. Zainteresowanie kilku inwestorów powoduje wzrost cen akcji na giełdzie i kolejni inwestorzy naśladują swoich poprzedników zwabieni perspektywą zysku, co prowadzi do dalszego wzrostu cen. Na wczesnym etapie ciężko wykryć towarzyszące temu ryzyko. Banki udzielają kredytów na inwestycje, które już mają wartość wyższą niż powinny. Występuje zwiększona emisja papierów wartościowych i następuje wzrost kosztów kredytów. Proces wzrostu cen powtarza się do czasu, gdy zabraknie nowych osób i ceny akcji zaczynają nagle spadać, ponieważ w panice wszyscy uczestnicy próbują się wycofać. Może być spowodowany także przez zbyt dużą emisję papierów wartościowych i zbyt wysoką kreację pieniądza, co prowadzi do zwiększenia inflacji. Zbyt niskie stopy procentowe ustalane przez bank centralny państwa również mają wpływ na wystąpienie krachu. Natomiast podniesienie stóp procentowych w odpowiednim momencie może zapobiec załamaniu.

Bańka spekulacyjna

Wzrost cen i coraz większa ilość pieniędzy inwestorów napełnia bańkę spekulacyjną, która robi się coraz większa. Pojawienie się bańki spekulacyjnej prowadzi do dużego ryzyka, tzw. "zadyszki finansowej” Oznacza ona, że przedsiębiorstwa, którym udzielono kredytów na inwestycje mają rosnące problemy z ich spłatą. Niestety, gdy ryzyko jest już odczuwalne i bańka pęka, jest za późno dla inwestorów i ich pieniędzy. Ceny gwałtownie spadają, co przyczynia się do bankructw wielu instytucji, a panika na giełdzie i innych rynkach wzrasta.

Załamania na giełdzie:

• 24 października 1929 roku – Stany Zjednoczone – krach wystąpił w czwartek, dlatego jest nazywany "Czarnym czwartkiem”, kolejne dni także nie przyniosły poprawy, więc również są nazywane "czarne”, początek Wielkiego Kryzysu
• 1974-1975 – Stany Zjednoczone – krach spowodowany podniesieniem cen ropy naftowej przez OPEC w 1973 roku
• 19 października 1987 roku – Stany Zjednoczone – załamanie było wywołane deficytem budżetowym
• 2007/2008 rok – Stany Zjednoczone – krach na rynku mieszkaniowym przeobraził się w Wielki Kryzys XXI wieku na całym świecie

Skutki

• skutkiem "Czarnego czwartku” zostało uchwalenie Glass-Steagall Act zakazującego łączenie banków inwestycyjnych o dużym ryzyku z bankami komercyjnymi, został on uchylony w 1999 roku
• upadłość wielu instytucji finansowych
• załamanie rynków akcji
• dezorganizacja handlu
• wzrost bezrobocia i spadek dochodów

Bibliografia

• Opałka A. (2010), Sytuacja na giełdzie papierów wartościowych w Warszawie. Próba oceny., "Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Finanse, rynki finansowe, ubezpieczenia” nr 33
• Jóźwiakowski P. (2015), Kryzys finansowy – przebieg i skutki dla gospodarki, "Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze” nr 2
• Latocha W. (2009), Finansowe bańki spekulacyjne i ich wpływ na strefę realną gospodarki – prawda i mity
• Nosek A., Pietrzak A., Efekt domina, czyli międzynarodowa transmisja kryzysów – na przykładzie współczesnego kryzysu finansowego
• Kindleberger Ch. P. (1999), Szaleństwo. Panika, Krach: Historia kryzysów finansowych, WIG-Press, Warszawa

Przypisy

Autor: Anna Ludwiszewska