Agio
| Agio |
|---|
| Polecane artykuły |
Słownik języka polskiego definiuje agio jako nadwyżkę kursu dewiz, papierów wartościowych wyrażoną procentowo, powyżej ich określonej wartości nominalnej. Natomiast spadek kursu dewiz oraz papierów wartościowych poniżej ich wartości nominalnej nazywany jest disagiem. (E. Sobol, 2015) Pojęcie agio w zależności od formy prawnej spółki związane jest z nadwyżką ceny objęcia akcji w spółce akcyjnej lub w spółce komandytowo-akcyjnej lub ceną udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością a ich wartością nominalną, która wynika ze statutu lub umowy spółki.
Agio a cena emisji akcji
Pojęcie agio związane jest z rynkiem papierów wartościowych, a zwłaszcza z jednym ich rodzajem – akcjami. By można było mówić o nich, należy podać definicję wartości emisji akcji. Pojęciem określa się cenę, za którą akcje są wydawane akcjonariuszowi przez spółkę w ramach obrotu pierwotnego. Wartość emisyjna akcji nie może być niższa niż jej wartość nominalna, co jest konsekwencją nienaruszalności kapitału akcyjnego. Jednak, jeśli akcje są wydawane po cenie wyższej niż nominalna, wówczas powstaje nadwyżka, czyli agio lub inaczej premia emisyjna. (KSH Art. 309. § 1)
Przykład: Minimalna wartość nominalna akcji zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych to 1 grosz. (KSH Art. 308 § 2) Wspólnicy spółki chcą nabyć akcje po 20 groszy - w takim przypadku agiem będzie 19 groszy, czyli różnica pomiędzy tymi wartościami. Analogiczna sytuacja występuje w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przy nabywaniu udziałów, gdzie minimalną wartością nominalną udziału jest 50 złotych. (KSH Art. 154 § 2)
Agio a kursy wekslowe
W przypadku innych papierów wartościowych, jakimi są weksle, agio związane z kursami wekslowymi. Poprzez te kursy można częściowo wyrazić bilans handlowy. Dla przykładu, jeśli dwa kraje posiadają podobne zobowiązania i względnie bezpieczny system pieniężny, wtedy kursy dewiz są jednakowe, równe. Jednak w sytuacji gdy jeden z nich, ma lepsze warunki, wtedy kursy wekslowe tego kraju stanowią agio, a więc nadwyżkę na rzecz kraju. Drugi kraj ponosi w takiej sytuacji dysagio. (S. Kempner, 1921, s. 124)
Agio w operacjach gospodarczych
Istnieje możliwość przeniesienia tej nadwyżki na kapitał zapasowy, a agio może zostać potraktowana, jako jedno ze źródeł finansowania własnego przedsiębiorstwa. Dawniej dość powszechny był termin "ażjoterstwo”, który oznaczał grę na różnice ceny i miał na celu przewidywanie korzyści z różnicy cen.
W praktyce przy ujmowaniu tego zjawiska w księgach rachunkowych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością agio ujmuje się zapisem:
a) cena nabycia udziałów:
- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: "Rozrachunki ze wspólnikami"),
b) agio:
- Ma konto 81-1 "Kapitał zapasowy".
W przypadku spółki akcyjnej, gdy akcje są wydawane po cenie emisyjnej wyższej niż nominalnej, zapisy związane z utworzeniem kapitału zapasowego będą wyglądały następująco:
a) wartość emisyjna akcji:
- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
b) wartość nominalna akcji:
-Ma konto 80 "Kapitał zakładowy"
c) agio
- Ma konto 81-1 "Kapitał zapasowy".
W nadzwyczajnym i zarazem wątpliwym przypadku, gdy spółka otrzymuje przedsiębiorstwo w formie aportu jako wkład niepieniężny w zamian za udziały lub akcje Ministerstwo Finansów wyjaśnia sprawę dla Zeszytów Metodycznych Rachunkowości: "w odniesieniu do otrzymania przedsiębiorstwa jako wkładu niepieniężnego w zamian za wydawane udziały lub akcje nie można stosować przepisów art. 33 ust. 4 oraz art. 44d ustawy o rachunkowości, nie powstanie w związku z tym ujemna wartość firmy. W omawianej sytuacji należy stosować przepisy kodeksu spółek handlowych. Oznacza to, iż w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnych oraz komandytowo-akcyjnych nadwyżkę otrzymanego wkładu nad wartością wydanych w zamian udziałów lub akcji (tzw. agio) przelewa się do kapitału zapasowego spółki." (Zeszyty metodyczne rachunkowości. Nr 14 s. 47)
Bibliografia
- Kempner S. (1921) Ekonomja społeczna. Podręcznik dla szkół średnich i samouków, Towarzystwo Wydawnicze Książka Polska, Warszawa
- Sobol E. (2015) "Słownik języka polskiego", PWN, Warszawa
- (2013) Dodatek nr 9 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości "Zeszyty metodyczne rachunkowości. Nr 14(350)", Gofin
- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych Dz.U. 2000 Nr 94 poz. 1037
Autor: Urszula Wojtas
