Ekwiwalent za urlop

Ekwiwalent za urlop kwota pieniężna, która przysługuje pracownikowi, który kończy zatrudnienie, a nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego. Do obliczenia ekwiwalentu przyjmuje się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy.

Na podstawie ustawy- Kodeks Pracy pracownik ma prawo "do corocznego nieprzerwanego płatnego urlopu wypoczynkowego". Wymiar tego urlopu uzależniony jest od "dotychczasowego stażu pracy". Zgodnie z Art. 154. § 1. Kodeksu Pracy wymiar urlopu wynosi:

• 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat lub więcej

Urlop wypoczynkowy jest świadczeniem niezrzekalnym. Zgodnie z kodeksem pracy pracownik także nie może się zrzec wynagrodzenia za urlop, ani też ekwiwalentu za urlop. Ekwiwalent za urlop ma wówczas miejsce wtedy, gdy pracownik w okresie zatrudnienia nie wykorzystał w całości lub w części przysługującego mu urlopu. Ekwiwalent za urlop jest możliwy jedynie w związku z rozwiązaniem umowy między pracodawcą a pracownikiem lub wygaśnięciem stosunku pracy bez względu w jakim trybie doszło do rozwiązania umowy o pracę oraz co było przyczyną wygaśnięcia stosunku pracy. Wówczas pracodawca jest zobligowany do wypłacenia pracownikowi z tego tytułu ekwiwalentu pieniężnego. Należy pamiętać, iż ekwiwalent podlega takiej samie ochronie jak wynagrodzenie za pracę.

TL;DR

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop to kwota pieniężna, która przysługuje pracownikowi, który kończy zatrudnienie. Pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia za urlop ani ekwiwalentu za urlop. Pracodawca może nie wypłacić ekwiwalentu w przypadku porozumienia między stronami. Obliczenia ekwiwalentu uwzględniają wynagrodzenie, premie i prowizje. Ekwiwalent podlega opodatkowaniu i jest podstawą do naliczania składek ubezpieczeniowych.

Czy pracodawca ma prawo nie wypłacić ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop?

Pracodawca w jedynym uzasadnionym przypadku może nie wypłacić pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop, gdy za porozumieniem, strony ustalą o wykorzystaniu zaległego urlopu, do którego pracownik nabył prawo w czasie zatrudnienia na czas określony i po upłyniętym terminie pracownik zawiera z tym samym pracodawcą kolejną umowę o pracę bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

Jak obliczać ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop?

Zgodnie rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997r. dotyczących szczególnych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop, współczynnik ustala się odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciotygodniowym tygodniu pracy, a otrzymany wynik dzieli się przez 12 (miesięcy). Pracownik, który nabywa prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop, stosuje wskaźnik dotyczący roku, w którym to prawo nabył. W przypadku, gdy pracownik jest zatrudniony na 1/2, 3/4 etatu, wartość współczynnika obniża się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

W 2018 roku: 365 - (52 niedziele + 52 dni wolne + 10 dni świątecznych) = 251 dni 251 dni / 12 miesięcy = 20,92 → współczynnik ekwiwalentu na rok 2018

Wynagrodzenie stałe brutto uwzględnia się w wysokości z miesiąca, do którego pracownik nabrał prawo do ekwiwalentu. Jeżeli stosunek pracy nie kończy się pod koniec miesiąca a w trakcie jego trwania, wówczas, w podstawie wymiaru ekwiwalentu zawsze należy uwzględnić pełne miesięczne wynagrodzenie (patrzymy na wynagrodzenie stałe z poprzedniego miesiąca). Należy także uwzględnić wszelkie premie i prowizje czyli tzw. zmienne składniki wynagrodzenia, które są uwzględniane w średniej wysokości z okresu trzech ostatnich miesięcy przed nabyciem przez pracownika prawa do pobrania ekwiwalentu oraz w przypadku, gdy okresy naliczania nie przekroczyły miesiąca. Następnie należy obliczyć wartość ekwiwalentu pieniężnego za jeden dzień urlopu. W tym celu należy podstawę wartości ekwiwalentu podzielić przez wskaźnik ekwiwalentu (współczynnik ekwiwalentu na rok 2018). Następny krok to otrzymany wynik należy podzielić przez normę czasu pracy pracownika na dobę (zazwyczaj jest to wymiar 8 godzin/dobę). Otrzymany wynik jest to wartość ekwiwalentu za 1 godzinę urlopu. Ostatni etap to pomnożenie otrzymanego wyniku ekwiwalentu za 1 godzin urlopu przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu przez pracownika.

Pracownik musi pamiętać, iż jest możliwa dopuszczalna sytuacja, w której ekwiwalent za niewykorzystany urlop jest niższy od minimalnej płacy a także, że pracodawca nie ma obowiązku wyrównania podstawy ekwiwalentu do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop jest podstawą do naliczenia wszelkich składek ubezpieczeniowych, społecznych i zdrowotnych, a także zaliczek na podatek dochodowy.

WZÓR OBLICZENIA EKWIWALENTU ZA NIEWYKORZYSTANY URLOP Ekwiwalent za 1 godzinę urlopu x Liczba godzin niewykorzystanego przez pracownika urlopu wypoczynkowego = Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop

Ekwiwalent za 1 godzinę urlopu = ekwiwalent za 1 dzień urlopu / 8 godzin (xh/dobę)

Ekwiwalent za urlop — artykuły polecane

Odprawa emerytalna — Świadczenie urlopowe — Urlop wypoczynkowy — Wniosek o urlop — Staż pracy — Niewykorzystany urlop — Odprawa pośmiertna — Nagroda jubileuszowa — Urlop

Bibliografia

• Dziennik Ustaw (2009), Urlopy. Dział siódmy. Urlopy pracownicze. Urlopy pracownicze, urlopy wypoczynkowe
• Koniuszek E. (2017), Kodeks pracy 2017, Literat, Warszawa
• Kosut A. (2016), Przemiany regulacji prawnej urlopów wypoczynkowych w Kodeksie pracy
• Piecyk K., Martuszewicz A. (2016), Urlopy pracownicze i inne zwolnienia od pracy, Instytut Ekonomiczny, Warszawa. s. 213-230
• Piekarski M. (1969), Pracownicze urlopy wypoczynkowe
• Raczkowski P. (2017), Kodeks pracy 2017 z komentarzem do zmian w prawie pracy, Infor Biznes, Warszawa
• Red Patulski A. (2016), Prawo pracy, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa. s. 154-160
• Strona internetowa: Państwowa Inspekcja Pracy

Autor: Katarzyna Kania

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.