System wczesnego ostrzegania P. Weibela
Weibel zastosował w swoim badaniu analizę profilowaną oraz jednowymiarowy dychotomiczny test klasyfikacyjny. Opublikował on wyniki analizy 72 przedsiębiorstw, z czego 36 było wypłacalnych a 36 niewypłacalnych. Wszystkie te przedsiębiorstwa były klientami jednego z dużych szwajcarskich banków oraz stanowiły jednorodna grupę pod względem ich wielkości, miejsca działania, długości działania, branży oraz formy prawnej.
Do analizy Weibel wybrał 41 wskaźników opartych tylko na danych z bilansu, przetestował je, porównując wartości dla pary dwóch przeciwstawnych przedsiębiorstw (wypłacalne/niewypłacalne).Po przyjęciu hipotezy co do kierunku oczekiwanego związku pomiędzy wskaźnikiem przedsiębiorstwa wypłacalnego i niewypłacalnego oba przedsiębiorstwa z danej pary klasyfikuje się do grupy wypłacalnych lub niewypłacalnych. Następnym krokiem było porównanie wyników klasyfikacji z rzeczywistym statusem obu przedsiębiorstw. W ten sposób Weibel otrzymał błąd prognozy, liczony jako stosunek błędnie zakwalifikowanych par do liczby klasyfikowanych par. Określił zatem relatywną wartość dyskryminacyjną.
Przy wyborze 41 wskaźników Weibel kierował się trzema kryteriami:
- analizowane wskaźniki musiały być wskazane w literaturze dotyczącej analizy wskaźnikowej
- ich przydatność do przewidywania niewypłacalności została potwierdzona w innych badaniach
- dodatkowe wskaźniki są wybrane za pomocą dwóch pierwszych kryteriów
Ostatecznie wybrano 6 wskaźników:
- X1 = nadwyżka finansowa / zobowiązania krótkoterminowe
- X2 = aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe
- X3 = (należności + papiery wartościowe +środki pieniężne - zobowiązania krótkoterminowe) / (koszty ogółem - amortyzacja)
- X4 = (przeciętny stan zapasów / nakłady materiałowe) x 365
- X5 = (przeciętny stan kredytów krótkoterminowych / zakupione towary) x 365
- X6 = zobowiązania ogółem / pasywa ogółem
W wyniku badania P. Weibel skonstruował 3 klasy ryzyka:
- za przedsiębiorstwa obarczone małym ryzykiem upadłości należy uznać te, dla których wartość wszystkich 6 wskaźników leży prawdopodobnie w obszarze przedsiębiorstw wypłacalnych
- za przedsiębiorstwa obarczone nadzwyczajnym ryzykiem upadłości należy uznać te, dla których wartość ponad połowy z 6 wskaźników leży prawdopodobnie w obszarze przedsiębiorstw niewypłacalnych
- za przedsiębiorstwa ryzykowne należy uznać te, których nie można zaliczyć ano do pierwszej ani do drugiej klasy ryzyka.
Z wyników badań prowadzonych przez P. Weibela można wywnioskować iż do prognozowania upadłości przedsiębiorstwa wystarczające są dane bilansowe oraz jako diagnostyczne należy uznać wskaźniki struktury finansowania, obrotowości i płynności.
Bibliografia
- Zaleska M. (2002), Identyfikacja ryzyka upadłości przedsiębiorstwa i banku: systemy wczesnego ostrzegania, Difin, Warszawa
Autor: Małgorzata Dróżdż
