Elektrośmieci
| Elektrośmieci |
|---|
| Polecane artykuły |
Elektrośmieci są to różnego rodzaju urządzenia elektryczne i elektroniczne, które nie pełnią już zamierzonej funkcji (są popsute, zużyte). Są to m.in.: telefony, pralki, lodówki, komputery, laptopy, różnego rodzaju małe urządzenia AGD, ponadto są to też zużyte LEDy bądź świetlówki (Ćwikła–Bundyra 2009).
Elektrośmieci określa się również skrótem ZSEE (zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny). Są one klasyfikowane do odpadów niebezpiecznych, ponieważ zawierają w sobie liczne toksyny. Przykładowo freony (znajdujące się w lodówkach) czy rtęć (ze świetlówek). Skutkiem dostania się tego typu substancji do gleby grozi jej skażeniem, podobnie wód gruntowych co w konsekwencji może mieć negatywny wpływ na produkty rolne rosnące na tych glebach (spożycie takich produktów grozi poważnym skutkom zdrowotnym) (Gołąbek 2010).
Podział na grupy
Nowa klasyfikacja elektroodpadów weszła w życie w dniu 11 września 2015r. Podział powstał ze względu na sposób w jaki elektroodpady są przetwarzane, oraz na koszt tego przetworzenia (Dz. U. 1015 poz. 1688).
Aktualny podział:
- Sprzęty działające na zasadzie wymiany temperatury (m. in. zamrażalki, chłodziarki, pompy ciepła, sprzęty klimatyzacyjne, grzejniki działające na zasadzie wymiany temperatury stosujące do celów tej wymiany płyny inne niż woda).
- Ekrany, czyli monitory i sprzęt zawierający ekrany o powierzchni większej niż 100mm2 (m. in. notebooki, monitory, laptopy, odbiorniki telewizyjne, cyfrowe ramki LCD do zdjęć).
- Lampy (m. in. wysokoprężne lampy wyładowcze, niskoprężne lampy sodowe [ciśnieniowe lampy sodowe i metalohalogenkowe], diody elektroluminescencyjne czyli LED, proste i kompaktowe lampy fluorescencyjne).
- Sprzęty wielkogabarytowe, czyli takie, których którykolwiek z wymiarów zewnętrznych przekracza 50 cm (m. in. urządzenia gospodarstwa domowego takie jak pralki, zmywarki, elektryczne płyty grzewcze, sprzęt informatyczny i telekomunikacyjny np. komputery wielkogabarytowe [mainframe], sprzęty do odtwarzania dźwięku, sprzęty do odtwarzania obrazu, sprzęty muzyczne, narzędzia elektryczne i elektroniczne, automaty wydające, zabawki, sprzęty do wytwarzania prądów elektrycznych). Ponadto ta grupa nie obejmuje sprzętu ujętego w grupach 1,2,3.
- Sprzęty małogabarytowe, czyli takie, których którakolwiek z wymiarów zewnętrznych nie przekracza 50 cm (m. in. urządzenia gospodarstwa domowego takie jak odkurzacze, kuchenki mikrofalowe, żelazka itp. oraz sprzęty do odtwarzania dźwięku, sprzęty do odtwarzania obrazu, sprzęty muzyczne, narzędzia elektryczne i elektroniczne, zabawki, wyroby medyczne, przyrządy stosowane do monitorowania i kontroli, sprzęty do wytwarzania prądów elektrycznych). Ponadto ta grupa nie obejmuje sprzętów ujętych w grupach 1,2,3,6.
- Małogabarytowe sprzęty informatyczne i telekomunikacyjne, czyli takie, którego żadne z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 50 cm (m. in. drukarki, komputery osobiste, GPS, telefony i telefony komórkowe, routery)
Recykling w krajach Unii Europejskiej
Najczęściej stosowanymi metodami recyklingu są obróbki mechaniczne i separacji fizycznej, jest to spowodowane tym, że są one proste i stosunkowo mało szkodliwe dla środowiska. Podczas tego typu przetwarzania elektrośmieci poddaje się separacji magnetycznej, elektrostatycznej oraz prądowo-wirowej. W wyniku tych działań możemy otrzymać żelazo, frakcje nieżelazną i frakcje niemetaliczną. Następnie przeprowadza się serie dalszych przetworzeń. Ostatnim punktem jest elektrometalurgia i poprzez jej przeprowadzenie otrzymujemy metale takie jak miedź, glin czy srebro. Innymi sposobami są procesy odzysku z udziałem metod pirometalurgicznym i hydrometalurgicznym. Są one rzadko stosowane ze względu na możliwość generowania dużych ilości toksycznych związków (w tym zarówno odpadów stałych jak i ścieków)(Wojnarowska 2012, s. 182-183).
Podstawy prawne
Zalecenia Unii w związku z zużytym sprzętem elektryczny i elektroniczny:
- Dyrektywa 2002/95/WE - zobowiązuje państwa członkowskie do przyjęcia aktów prawnych ograniczających wykorzystanie toksycznych substancji przy produkcji urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
- Dyrektywa 2002/96/WE - definiuje pojęcie „sprzętu elektrycznego i elektronicznego” (SEE).
- Dyrektywa 2003/108/WE - modyfikuje artykuł 9. poprzedniej dyrektywy, zdejmując z producentów sprzętu obowiązek finansowania recyklingu zużytych urządzeń, które pochodzą z firm i instytucji.
(Gołąbek 2012)
Bibliografia
- Ćwikła-Bundyra W. (2009), Wpływ odpadów elektrycznych na środowisko przyrodnicze, Ekonatura, nr 9.
- Gołąbek A. (2010) Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny a ochrona środowiska, Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa, nr 9.
- Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym z dnia 11 września 2015 Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (2015), Dz. U. 2015 poz. 1688
- Gołąbek A. (2012) Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny a ochrona środowiska, Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa, nr 10.
- Wojnarowska A. (2012) Współczesne metody recyklingu odpadów elektronicznych, Czasopismo Techniczne. Chemia., nr 109
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
Autor: Gabriela Ocieczek, Natalia Łabuzek, Mariusz Liszka
.
