Subkultura

Subkulturą nazywamy "grupy społeczne, które przeważnie określa się jako niemieszczące się w istniejących systemach normatywnych i/lub uchodzące za marginalne ze względu na swoje partykularne interesy i działania oraz z powodu tego, czym są, co i gdzie robią" . Jest to grono ludzi, których łączy sprzeciw wobec masowości i standaryzacji jak i przyjętych zasadom norm społecznych. Żadna subkultura nie jest wyizolowana przez społeczeństwo, a jednocześnie posiada wyodrębnioną przez siebie cześć przestrzeni, która staję się dla niej nową rzeczywistością .

Od początku istnienia, takie grupy stanowiły odpowiedz na tworzące się zróżnicowania życia społecznego jak i odmienne sposoby myślenia i postępowania .

Subkultura to słowa pochodzenia łacińskiego, w dosłownym tłumaczeniu oznaczającym "podkultura".

TL;DR

Subkultury to grupy społeczne, które nie mieszczą się w istniejących normach społecznych. Istnieją od dawna, ale termin "subkultura" używany jest od lat 40. Subkultury powstają, gdy osoby o podobnych zainteresowaniach i wartościach się przyciągają i nawiązują interakcje. W Polsce występują różne subkultury, takie jak punki, rastafarianie, graficiarze, szalikowcy i emo. Subkultury często spotykają się z krytyką i nietolerancją.

Zarys historyczny powstawania subkultury

• Okres przedsubkulturowy - subkulturowa "prehistoria"

Mimo, że termin subkultura nie był używany aż do lat 40 XX wieku, to możemy zauważyć jego występowanie wcześniej. Były to np. grupy włóczęgów, wędrowników, łobuzów, złodziei czy oszustów, jak również zwolnieni ze służby żołnierze.

W XIX wieku pojawiło się pojęcie lumpenproletariatu oznaczające ludzi nie aktywnych zawodowo i niezaliczanych do klasy robotniczej, oceniano ich jako warstwę poniżej klas, bez rewolucyjnego potencjału. W tym samym wieku oprócz subkultur, których członkami były osoby dorosłe, pojawiły się grupy zrzeszające młodych ludzi: młodzież jak i dzieci tzw. subkultury młodocianych włóczęgów, pozbawionych domów, często bez rodziców, których aktywność wyrażana była poprzez opór wobec świata dorosłych. Pojawił się podział na kulturę uliczną i kulturę mieszkańców .

• Pierwszy okres subkulturowy

Studia subkulturowe formalnie rozpoczęły się w szkole chicagowskiej, w której interesowano się zbiorowością życia ludzi w mieście, jego bogactwem oraz wielowymiarowością. Ze względu na różnice występujące w społeczeństwie przeprowadzano analizy środowisk młodzieżowych, członków gangów, grup imigrantów, bezdomnych i wiele innych.

W latach 40 XX wieku, w wyniku licznych badań i obserwacji różnic występujących w społeczeństwie, wprowadzono do socjologii określenie "subkultura". Według wielu źródeł za ojca chrzestnego pojęcia subkultura uznaje się Miltona Myron Gordona, który w 1947 zdefiniował ten termin w artykule The Concept of the Sub-Cultur and Its Application .

• Drugi okres subkulturowy

Po okresie "chicagowskim" badaniem świata subkultur zajął się Centrum Studiów Kultury Współczesnej (Centre for Contemporary Cultural Studies - w skrócie CCCS) uniwersytetu w Brimingham. Według autorów CCCS subkultury w większości przypadków są subkulturami młodzieżowymi, a przyczyny tworzenie takich grup tłumaczono, jako sprzeciw i opór wobec kultury masowej jak i społecznej "inkorporacji", a także niezadowolenie z narzucanych stylów życia i ścieżek kariery.

Jednym z działaczy Centrum był Dick Hebdige, którego praca Subculture. The Meaning of Style znacząco wpłynęła na wyjaśnienie specyfiki funkcjonowania subkultur w latach 70. I 80. Uważał on bowiem, że zespoły reguł, zasad charakterystyczne dla danej grupy społecznej stają się mitami "dawanymi" reszcie społeczeństwa. Dowodził on, że przekonania klasy dominującej stają się "ideologią dominującą" i w dużym stopniu wpływają na pozostałe klasy

• Trzeci okres subkulturowy

Na przełomie XX i XXI wieku pojawiła się idea postsubkultury. Termin ten został stworzony w 1990 roku przez Steve’na Redheada i oznacza "produkty medialne", które są prezentowana w różnych mediach, zyskujące coraz to większą ilość zwolenników. Są to zwyczajne, dostępne dla wszystkich media tj. praca, telewizja czy radio. Przekazują one wiedzę o postsubkulturach, kreując ich wizerunek, a on przyciąga ludzi, którzy sami wybierają odpowiadające im postsubkulturowe style .

Dlaczego istnieją subkultury

Występują dwa powody pojawienia się subkultury:

1. Osoby podobne przyciągają się. Oznacza to, że mają podobne zainteresowania, ideologie czy sposób myślenia i postępowania.
2. Między członkami grup zachodzą interakcje. Nawiązywaniu bezpośrednich kontaktów pomiędzy określonymi osobami sprzyjają np. to samo miejsce pracy, zbliżone wartości, pragnienie bycia częścią jakiejś grupy, próba znalezienia odpowiedzi na nurtujące pytania czy chęć wprowadzenia zmian w otaczającym świecie.

Przykładowe subkultury występujące w Polsce

Ze względu na cechy charakteru, upodobania jak i charakter tworzenia grupy wyróżniamy następujące subkultury:

• Punkowie - grupa odznaczająca się prowokacyjnym strojem jak i wyglądem: czarne ubrania np. kurtki nabijane ćwiekami, wysokie sznurowane buty, wyraźnie wyróżniające się w tłumie fryzury (wysoko postawione, pofarbowane, kolorowe), mocny makijaż. Grupy często agresywnie odnoszące się ze swoimi przekonaniami, krytykujące instytucje państwowe,
• Rastafaranie - słuchacze muzyki reggae, odwołujący się do natury, o pokojowym uosobieniu, często wegetarianie, noszący dredy, charakterystyczną cechą ubioru jest występowanie ulubionych trzech kolorów: czerwony, żółty i zielony (Flaga Etiopii). Rastafaranie słyną również z zamiłowania do używki, jaką jest marihuana,
• Graficiarze (sprejowcy) - osoby, których pasją jest malowanie graffiti, haseł, tekstów na murach, za pomocą, których wyrażają swoje przekonania, ich "dzieła" często prowokują lub wyrażają sprzeciw,
• Szalikowcy (pot. kibole) - kibice i miłośnicy sportu, głównie piłki nożnej, prosta ideologia: miłość do swojego klubu i nienawiść do pozostałych, najczęściej drużyn z tego samego miasta czy wsi. Charakteryzuje ich szacunek do ukochanych barw, sportowy, luźny ubiór. Grupa bardzo związana, z przywódcą na czele, lubiąca konflikty, często wyróżniająca się agresywnym zachowanie i nierespektowaniem zasad oraz przepisów ,
• Emo - noszą się podobnie do punków, charakterystyczną cechą są długie skośne grzywki, potargane, najczęściej pofarbowane na czarno włosy. Moda Emo jest "modą unisex" co oznacza, że zarówno mężczyźni jak i kobiety ubierają się identycznie, są to trampki, spodnie tzw. "rurki" i koszulki z nadrukami swoich ulubionych zespołów.

Trudności z akceptacją występowania subkultur

Współcześnie wiele subkultur spotyka się z krytyką jak i nienawiścią spowodowanymi różnicami występującym między nimi i resztą społeczeństwa. Pomimo zmieniającego się sposobu myślenia ludzi o "odmiennościach", nietolerancja oraz dyskryminacja jest nadal dużym problemem, z którym silnie próbują walczyć członkowie danych grup subkulturowych.

Subkultura — artykuły polecane

Klasa wyższa — Społeczeństwo — Ksenofilia — Społeczeństwo obywatelskie — Psychologia pozytywna — Homogenizacja kultury — Kultura narodowa — Generacja Y — Asymilacja — Okres indukcyjny

Bibliografia

• Bąk T.,(2014), Freeganizm jako subkultura i zjawisko nowych wartości w zglobalizowanym świecie , "Edukacja humanistyczna", Szczecin, nr 1
• Bergier M., (2011), Zjawisko punk w świetle przeprowadzonych badań i analiz, "Rozprawy społeczne", tom V, nr 1
• Pięta J. (2014), Pedagogika czasu wolnego, FREL, Warszawa
• Sowa-Behtane E. (2015), Wartości członków subkultur młodzieżowych, Wydawnictwo WAM, Kraków
• Wrzesień W. (2013), Krótka historia młodzieżowej subkulturowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Karolina Krzystanek