Psychologia pozytywna
Psychologia pozytywna jest to dziedzina psychologii, której nadrzędnym celem jest dostarczanie praktyki psychologicznej, która pozwoli osiągnąć ludziom większy dobrostan psychiczny i lepsze zdrowie fizyczne. Tematem jej zainteresować jest człowiek, który wiedzie mądre i szczęśliwe życie pomimo trudności spotykanych na swojej drodze. Celem psychologii pozytywnej jest dotarcie do tego jak on to realizuje oraz pomaganie mu tak, aby jego zmierzanie do szczęścia było skuteczniejsze i łatwiejsze. W ramach psychologii pozytywnej gromadzona jest wiedza na temat tego co dla ludzi jest dobre poprzez przeprowadzanie badań naukowych[1]
Kreatorem psychologii pozytywnej był Martin Seligman, który powiedział, że skupia się ona na tym, co sprawia, że życie jest warte życia. Celem badań jest wyjaśnienie zagadki ludzkiej siły i doprowadzenie do jej wzrostu[2]
TL;DR
Psychologia pozytywna to dziedzina psychologii, której celem jest poprawa dobrostanu psychicznego i zdrowia fizycznego. Martin Seligman jest twórcą tej dziedziny, która skupia się na pozytywnych aspektach życia. Psychologia pozytywna ma wiele wspólnego z psychologią moralności, edukacyjną i zdrowia. Celem psychologii pozytywnej jest zwiększenie satysfakcji z życia i pozytywnego myślenia. Jest to interdyscyplinarna dziedzina, która bada różne aspekty człowieka i jego funkcjonowania.
Powstanie psychologii pozytywnej
Rok 1998 można uznać za moment debiut psychologii pozytywnej. Wtedy Martin Seligman w swoim przemówienie zwrócił się do członków Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego, że czas przystąpić do reorientacji psychologii z ludzkich słabości na ludzką siłę. Głównym celem tej zmiany miał być większy wpływ psychologii w tworzeniu lepszego życia poprzez wyjaśnienie pozytywnych właściwości ludzkich. Pewnego dnia po bezproduktywnym spotkaniu Seligman razem z córką Nikki zajął się pracami w ogrodzie. Dziewczynka cieszyła się pracą, ale została skarcona przez ojca za rozrzucanie chwastów. Wtedy uświadomiła Seligmana, że jeśli by chciał to mógłby przestać być ponury.(Seligman i Csikszentmihalyi, 2000). Zrozumiał wtedy ludzie chcą zmieniać życie na lepsze a psychologia powinna w tym pomagać. Seligman zwołał współpracowników i opracowali program psychologii pozytywnej. Nawiązywał on do dezorganizacji psychologii. Psychologia pozytywna to nie tylko badanie słabości czy chorób czy w ogóle zdrowia, ale to także praca, kształcenie się czy rozwijanie. Część psychologów wyraziła się przychylnie, kiedy Seligman ogłosił XXI wiek jako epokę psychologii pozytywnej. Wśród nich byli naukowcy z różnych dziedzin psychologii: James Averill, Ed Diener, David Watson, Barbara Fredrickson, Robert Emmons, Mihaly Csikszentmihalyi, Sheley Taylor, Susan Nolen-Hoesema, Carol Ryff i wielu innych. W latach 1998-2005 miała miejsce wiele wydarzeń: konferencje na temat psychologii pozytywnej a w Stanach Zjednoczonych i innych krajach przyznawano coraz więcej grantów na badania w tym nurcie psychologii. W 2006 roku powstało pierwsze czasopismo poświęcone tej tematyce: The Journal of Positive Psychology. Wskazuje się dwa czynniki, które spowodowały chęć odwrócenia się części naukowców od psychologii tradycyjnej:[3]
- ludzie zaczęli uważać, że skoro osiągnięcie dobrych warunków bytowych przestało być problemem to większość z nich dążyć do do wysokiej jakości życia w ujęciu społecznym i psychologicznym (Diener, Lukas, Oishi, 2002)[4]
- drugim czynnikiem był fakt, że model zdrowia ukazywany w psychologii tradycyjnej utracił wiarygodność po tym jak na Zachodzie zaczęło pojawiać się coraz więcej przypadków uzależnień od środków psychoaktywnych, depresji czy zaburzeń osobowości. Te choroby niegdyś występowały tylko u dorosłych, jednak zaczęły się pojawiać u coraz młodszych ludzi (Keyes, Lopez, 2002). [5]
Założenia psychologii pozytywnej
Przedmiot zainteresowania psychologią pozytywną ma długą tradycję. Najczęściej wyróżnia się dwa nurty:
- teorię hedonistyczną i
- eudajmonistyczną.
Założeniem pierwszej z nich jest to, iż każdy człowiek jest zdolny do subiektywnej oceny co jest dla niego dobre czy złe a co przyjemne czy przykre. Przedstawiciele drugiej teorii uważają, że dana osoba nie zawsze wie, co dla niej dobre. Przedstawione dwa nurty są odmienne, ale łączy je to, że starają się uzyskać odpowiedź na pytanie: jak można czerpać większą satysfakcję z życia i myśleć pozytywnie a nie negatywnie. Martin Seligmann w swoich dziełach docieka dlaczego w psychologii przeważa myślenie o negatywnym funkcjonowaniu człowieka, chorobach czy niepowodzeniach. W naszym życiu jesteśmy przyzwyczajeni do takiego myślenia co sprawia, że pozytywna część naszego umysłu odpowiedzialna za szczęście jest lekceważona. Połączenie podejścia pozytywnego z współczesną psychologią pozwala na zwiększenie obszaru analizy człowieka. Lucas, Diener i Oishi uważają, że pozytywne doświadczenie, które jest częścią wysokiego dobrostanu psychicznego jest ważnym pojęciem psychologii pozytywnej, ponieważ to ono nadaje życiu sens[6]
Ujęcie psychologii pozytywnej w innych obszarach psychologii
Psychologia pozytywna ma wiele wspólnego z:
- psychologią moralności
- psychologią edukacyjna oraz z
- psychologią zdrowia
Wspólną cechą psychologii pozytywnej i moralności jest przedmiot ich analiz: dobro i wartości.[7]
Istnieje związek pomiędzy psychologią pozytywną a edukacyjną, która w badaniach zajmuje się rozwojem społecznych i poznawczych kompetencji. Celem psychologii edukacyjnej jest udzielanie młodym ludziom pomocy podczas formowania własnej wartości: przeświadczenie o własnej skuteczności przez osiągnięcie sukcesów. Rozwój jednostki jest rozważany w aspekcie siły wymagań i wpływu otoczenia: rodziny, szkoły, przyjaciół. Pojęcie wychowania jest także przedmiotem rozważań psychologii społecznej, rozwojowej a także poznawczej psychologii osobowości. Widoczna jest zatem zgodność tych dwóch dziedzin psychologii. Jednak różnią się one tym, że psychologia edukacyjna obejmuje tylko niektóre punkty widzenia jakości życia, które są istotne dla dzieci i młodzieży[8]
Występuje także zbieżność psychologii pozytywnej z psychologią zdrowia, w ramach której bada się powiązanie zdrowia fizycznego z zjawiskami psychicznymi. Możemy wyodrębnić co najmniej trzy punkty styczności pomiędzy tymi działami psychologii. Na początku psychologia zdrowia ukierunkowana jest na profilaktykę i promocję zdrowia czyli podobnie jak w psychologii pozytywnej-celem psychologicznego wsparcia jest optymalne funkcjonowanie człowieka a nie tylko brak choroby. Po drugie obie psychologie łączy wiele szczegółowych wątków. Zdrowie fizyczne jest jednym z elementów dobrostanu, który także występuje w psychologii pozytywnej. Z drugiej strony wśród czynników sprzyjających zdrowiu ważną rolę odgrywają właściwości psychiczne[9]
| Psychologia pozytywna — artykuły polecane |
| Philip Zimbardo — Pragmatyzm — Burrhus Frederic Skinner — Eksperyment Milgrama — Psychologia społeczna — Empatia — Potrzeba afiliacji — Test Murraya — Test inteligencji |
Przypisy
- ↑ Gulla B., Tucholska K. (2007) s. 133-152
- ↑ Trzebińska E. (2008). s. 15
- ↑ Trzebińska E. (2008). s. 21-23
- ↑ Trzebińska E. (2008). s. 21-23
- ↑ Trzebińska E. (2008), Warszawa s. 23
- ↑ Brzezińska A., Wilowska J. (2010)
- ↑ Trzebińska E. (2008). s. 31,32
- ↑ Trzebińska E. (2008). Psychologia pozytywna, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa s. 32
- ↑ Trzebińska E. (2008). s. 32,33
Bibliografia
- Brzezińska A., Wilowska J. (2010), Starość w kontekście psychologii pozytywnej, Instytut Psychologii.Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań
- Czapiński J. (2004), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa
- Gulla B., Tucholska K. (2007), Psychologia pozytywna. Cele naukowo-badawcze i aplikacyjne oraz sposób ich realizacji, Studia z psychologii w KUL. Tom 14
- Gulla B., Tucholska K. (2007), Psychologia pozytywna. Cele naukowo-badawcze i aplikacyjne oraz sposób ich realizacji, Studia z psychologii w KUL. Tom 14
- Trzebińska E. (2008), Psychologia pozytywna, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa
Autor: Estera Skiba
