Szkoła systemowa

Za twórcę ogólnej teorii systemowej uważany jest L. von Bertalanffy oraz Norbert Wiener. W swojej pracy von Bertalanffy określił organizację jako system celowy, składający się z wielu podsystemów, między którymi zachodzą określone relacje. W założeniach szkoły systemowej zostały zintegrowane najważniejsze elementy wcześniejszego dorobku organizacji i zarządzania.

Spojrzenie systemowe daje możliwość lepszego spojrzenia dla menedżerów na środowisko, w którym działają. Decyzje, które są przez nich podejmowane, wpływają na inne podsystemy organizacji, a te z kolei zwrotnie oddziałują na te decyzje. Celem każdej organizacji zgodnie z podejściem systemowym jest przetrwanie i zachowanie równowagi "wejść" (inputs) oraz wyjść "outputs", zgodnie z podejściem systemowym.

Szkoła systemowa wypracowała koncepcję procedury systemowej będącej modelem zarządzania współczesną organizacją. Procedury te zakładają trzy grupy działań:

1. Formułowanie celów oraz sprecyzowanie kierunku rozwoju przedsiębiorstwa przed rozpoczęciem jego działań
2. uzyskanie maksymalnego efektu lub osiągnięcie wyznaczonego celu przy minimalizacji nakładu; wymagana analiza wielu możliwych sposobów działania i wybrania najkorzystniejsze
3. ilościowa ocena metod i celów a także środków służących ich osiągnięciu oparta na wszechstronnej ocenie możliwych i zamierzonych wyników działania.

Teoria systemów zwróciła uwagę na relacje między organizacją a jej otoczeniem i wynikających z tego implikacji mających wpływ na planowanie działań i przewidywanie ich skutków. Najważniejszym elementem szkoły systemowej było tworzenie modeli i przeprowadzenie na nich eksperymentów, co przyczyniło się do wykorzystania analiz ilościowych.

Nurt systemowy wprowadził stereotyp człowieka racjonalnego, który stale podejmuje decyzje i dokonuje wyborów na podstawie szeroko rozumianego (obejmującego również czynniki niematerialne) rachunku korzyści i strat. W porównaniu z nurtem klasycznym akcent przesunął się z organizacji wykonywania zadań na racjonalne czy optymalne rozwiązania problemów. Ludzie, podobnie jak i organizacje, traktowani są jak systemy, które są w stanie rozwiązywać problemy nowe i dotąd niepoznane.

Podejście systemowe wywarło duży wpływ na naukę zarządzania. twórcy i kontynuatorzy szkoły systemowej stworzyli wiele teorii oraz działań, które usprawniły funkcjonowanie organizacji.

TL;DR

Artykuł omawia szkołę systemową w zarządzaniu organizacjami. Szkoła systemowa postrzega organizację jako system składający się z wielu podsystemów, które są ze sobą powiązane. Podejście systemowe daje lepsze spojrzenie na organizację i jej otoczenie oraz wpływa na podejmowanie decyzji. Szkoła systemowa wprowadziła również pojęcie człowieka racjonalnego oraz model zarządzania oparty na procedurze systemowej. Podejście systemowe miało duży wpływ na naukę zarządzania i wprowadziło wiele teorii i działań usprawniających działanie organizacji. Artykuł omawia również założenia szkoły systemowej, takie jak ujęcie organizacji jako systemu, pojęcie synergii, systemy otwarte i zamknięte oraz zasady sprzężenia zwrotnego. Omówiony jest również trójkąt Nadlera, który jest koncepcją systemu idealnego w zarządzaniu.

Założenia

• ujęcie organizacji jako systemu, który składa się z wielu podsystemów - według założenia organizacja jest całością, a jej sprawne funkcjonowanie uwarunkowane jest czynnikami technicznymi, ekonomicznymi, społecznymi i psychologicznymi.

System jest zbiorem konkretnych, celowo wyodrębnionych elementów, na którym określono relacje o pewnych właściwościach, lub też zbiór elementów w interakcji

Podsystem jest to system, w ramach innego, szerszego systemu.

Synergia to pojęcie określające sytuację kiedy całość jest większa od sumy jej elementów oddzielnie, co w kategoriach organizacyjnych oznacza większą wydajność przedsiębiorstwa, gdy jego poszczególne działy współpracują ze sobą

• organizacja jest systemem otwartym, który posiada oddzielające go od otoczenia granice.

System otwarty- system organizacyjny, w którym występuje interakcja z otoczeniem

System zamknięty - system organizacyjny, w którym nie występują wzajemne oddziaływania z otoczeniem.

Granice systemu - granice, które oddzielają każdy system od otoczenia.

• przyjęcie zasady sprzężenia zwrotnego, zachodzącego między organizacją a jej otoczeniem.

Sprzężenie zwrotne - część systemu kontroli, w której informacje o rezultacie wykonania konkretnego działania są przekazane danej jednostce, dając możliwość analizy i korygowania pracy.

Rys. 1. Trójkąt Nadlera

Trójkąt Nadlera

Była to tzw. Koncepcja systemu idealnego G. Nadlera. Wywarła ogromny wpływ na współczesne metody badań organizatorskich. Podejście to charakteryzuje się poszukiwaniem koncepcji efektywnego efektywnego zorganizowania rozpatrywanego procesu, wychodząc od koncepcji idealnej, a potem zbliżając się do koncepcji spełniającej warunki ograniczające. Zdaniem wyznawców Trójkąta Nadlera wychodzenie od systemu idealnego daje znacznie lepsze wyniki niż tradycyjne, które wymaga analizy systemu obecnego i ulepszania go. Nowe rozwiązania były ograniczane przez system istniejący.

Szkoła systemowa — artykuły polecane

Teoria zarządzania — Szkoła systemów społecznych — Funkcjonalizm — Analiza progowa — Podejście systemowe do diagnozy organizacji — Model organizacji — Projektowanie — Metodyka społeczna Checklanda — Heurystyka

Bibliografia

• Bielski M. (2004), Podstawy teorii organizacji i zarządzania, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa
• Dołhasz M., Fudaliński J., Kosala M., Smutek H., Podstawy zarządzania, koncepcje-strategie - zastosowania, PWN, Warszawa, 2009
• Kugiel M. (red.) (2010), Zarządzanie pracą zbiorową, Wyższa Szkoła Promocji, Warszawa
• Podstawy zarządzania pod redakcją J. Fudalińskiego, M. Kwiecińskiego, wyd. Antykwa, Kraków, 2006

Autor: Andrzej Korbiel