Umowa współpracy

Umowa współpracy, zwana też umową kooperacyjną, jest to umowa zawierana co najmniej między dwoma stronami, mająca na celu zawarcie porozumienia w sprawie współpracy przy produkowaniu wyrobów, wymiany towarów lub świadczeniu usług. W umowie tej są określone prawa oraz obowiązki dotyczące kooperacji. Współdziałanie może przyjąć formę formalną poprzez zawarcie umowy lub nieformalną opierającą się na ogólnie przyjętych normach społecznych. W polskim prawie nie ma zdefiniowanej formy współpracy między podmiotami. Zgodnie z art. 3531 kodeksu cywilnego możliwe jest własne utworzenie treści umowy na zasadzie swobody umów. Treść tego aktu prawnego nie może sprzeciwiać się właściwości stosunku, musi być zgodna z ustawą oraz przestrzegać zasad współżycia społecznego.

TL;DR

Umowa współpracy to umowa między dwiema stronami, regulująca współpracę przy produkcji, wymianie towarów lub świadczeniu usług. Współpraca może być pozytywna (obie strony osiągają korzyści) lub negatywna (strony mają konkurencyjne cele). Współpraca może być szeroka (obejmująca wiele działań) lub wąska (skoncentrowana na działaniach produkcyjnych). Współpraca transgraniczna to współdziałanie między jednostkami samorządu terytorialnego.

Przyczyny zawierania umowy współpracy

Dynamiczny rozwój rynku, zmiany zachodzące w otoczeniu oraz coraz większe oczekiwania klientów sprawiają, że przedsiębiorstwa muszą dążyć do ciągłego doskonalenia swoich produktów lub świadczonych usług. Aby dostosować się do zachodzących zmian podmioty gospodarcze zawierają między sobą porozumienia oraz umowy. Skutkuje to korzyściami w postaci wspólnych badań oraz prac nad przedsięwzięciami innowacyjnymi, podziałem kosztów, wymianą doświadczeń, wspólnym finansowaniu inwestycji i ochroną interesów współdziałających przedsiębiorstw.

Podział współpracy na pozytywną i negatywną

Współpraca pozytywna oznacza bezkonfliktowość celów obydwu stron. Realizacja celu jednego podmiotu nie wywiera wpływu lub ma wpływ pozytywny na cel drugiej strony. Sytuacja taka zachodzi w momencie, gdy produkty lub usługi są względem siebie komplementarne - wzrost sprzedaży jednego bezpośrednio wpływa na wzrost sprzedaży drugiego. Ten rodzaj współdziałania przedsiębiorstw nie posiada wad, w związku z czym zawarcie umowy współpracy nie stanowi zagrożeń w postaci wzmacniania pozycji konkurenta na rynku. Współpraca pozytywna jest więc sytuacją win-win, oba podmioty osiągają korzyści nic przy tym nie tracąc. Współpraca negatywna to dążenie podmiotów współpracy do sprzecznych sobie, konkurencyjnych celów. Następuje to w sytuacji, gdy usługi świadczone przez przedsiębiorstwo lub dobra, które produkuje są substytucyjne. Przykładem negatywnej kooperacji są firmy działające w branży technologicznej. Przedsiębiorstwo IBM oraz Motorola współpracowały przy badaniach oraz tworzeniu mikroprocesorów wskutek czego ich produkt jest względem siebie konkurencyjny. Wspólny wkład w rozwój technologii lub procesu produkcyjnego przynosi duże korzyści w wymianie informacji oraz doświadczeń niezbędnych do osiągnięcia pomyślnych rezultatów. Kluczowym czynnikiem jest też partycypacja w kosztach, które zazwyczaj stanowią główną trudność w podjęciu samodzielnych badań. Minusem tego rozwiązania jest osiągnięcie tych samych rezultatów przez drugą stronę. Prowadzone współdziałanie nie przyczynia się więc do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.

K. E. Walley wyróżnił trzy rodzaje kooperacji:

• Kooperacja dominująca: dominująca przewaga współdziałania nad konkurencją, tożsama z współpracą pozytywną
• Równa współpraca: powiązanie między podmiotami bez wyraźnej przewagi pomiędzy współpracą a konkurencją
• Dominacja konkurencji: pojęcie bliźniacze z kooperacją negatywną, przeważa w niej konkurencja nad współpracą

Rodzaje kooperacji

Współpracę między przedsiębiorcami możemy podzielić ze względu na zakres obowiązków względem drugiej strony. Ten typ klasyfikacji opisuje kooperację w znaczeniu szerokim i wąskim. Kooperacja w szerokim znaczeniu obejmuje szeroki wachlarz operacji podjętych w celu wspólnego działania. Możemy do nich zaliczyć współdziałanie przy produkcji wyrobów, obsługiwaniu zleceń oraz zaopatrzenia w materiały. Kooperacja w znaczeniu wąskim obejmuje tylko relacje przedsiębiorstw do działań produkcyjnych. Jest to bezpośrednie działanie podmiotów, w którym następuje wymiana komponentów prowadząca do powstania produktu finalnego.

Współpraca transgraniczna

Szczególnym rodzajem umowy współpracy jest ta zawierana pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego w celu współdziałania transgranicznego. Korzyściami płynącymi z takiego powiązania są:

• wymiana informacji
• realizowanie wspólnych projektów
• wykonywanie wspólnych działań na rzecz rozwoju
• zajęcie takiego samego stanowiska oraz wsparcia w negocjacjach
• wspólne rozwiązywanie problemów

Współpraca transgraniczna stanowi kluczowy czynnik w kształtowaniu relacji między regionami. Warto również zwrócić uwagę na koncepcje związków partnerskich tzn. związków bliźniaczych. Jest to bezpośrednia współpraca zagranicznych samorządów, których kontakty koncentrują się na wymianie doświadczeń i kooperacji.

Umowa współpracy — artykuły polecane

Alians strategiczny — Współpraca — Porozumienie monopolistyczne — Strategia kooperacji — Kooperacja — Przedsiębiorstwo jako wiązka kontraktów — Konsorcjum — Teoria niekompletnych kontraktów — Alians

Bibliografia

• Guzdek S. (2016) Kooperacja jako główna forma współpracy przedsiębiorstw w międzynarodowych sieciach biznesowych, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 450, Wrocław
• Nowak D. (2012), Wpływ współpracy i współdziałania na wybrane obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa - wynik badań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 55
• Poleszczuk J. i in (2013), Samorządowa i obywatelska współpraca transgraniczna w województwie podlaskim, Laboratorium Badań i Działań Społecznych, Białystok
• Tundys B. (2011), Kooperacja jako źródło przewagi konkurencyjnej łańcuchów dostaw, Logistyka, nr 2
• Walas-Trębacz J. (2004), Kooperacja zewnętrzna w zarządzaniu przedsiębiorstwem Zeszyty Naukowe MWSE Tarnowie, nr 5
• Wasiluk A. (2013), Zaufanie i współpraca pomiędzy przedsiębiorstwami w perspektywie budowy i rozwoju struktur klastrowych, Ekonomia i zarządzanie, nr 4

Autor: Krzysztof Jamski