Friedrich Engels

Friedrich Engels to pochodzący z Niemiec filozof, uczestnik ruchu rewolucyjnego oraz przemysłowiec. Był współautorem materializmu dialektycznego, materializmu historycznego, marksizmu oraz socjalizmu. Urodził się 28 listopada 1820 roku w Wuppertalu, a zmarł 5 sierpnia 1895 w Londynie. Współdziałał silnie z Karolem Marksem, z którym pozostawał również w relacjach przyjacielskich, o czym może świadczyć to, że Engels pomagał finansowo krewnym Marksa, którzy żyli w ubóstwie. Zgodnie z wolą filozofa, jego zwłoki zostały skremowane, a prochy wysypane do Oceanu Atlantyckiego.

Engels był synem zamożnego przedsiębiorcy z Nadrenii. W 1834r. rozpoczął naukę w gimnazjum, lecz nie ukończył jej ponieważ dostał pracę w kantorze fabryki ojca. W 1841r. był na służbie wojskowej w Berlinie, gdzie obracał się w towarzystwie młodoheglowskim i brał udział w wykładach F.W. Schelinga. W 1842r. zatrudnił się w przedsiębiorstwie ojca w Manchesterze, dzięki czemu mógł zrozumieć problemy angielskich robotników. Dwa lata później przeniósł się do Paryża, gdzie natknął się na Karola Marksa. Mężczyźni stworzyli w 1847r. Związek Komunistów. Friedrich Engels uczestniczył w I Międzynarodówce, mającej miejsce w 1864r. oraz w II Międzynarodówce w 1889r. Engels twierdził, iż praca miała ogromny wpływ na ukształtowanie się gatunku ludzkiego i jest czymś co kreuje człowieka. Był autorem utworu pt. "Rola pracy w procesie uczłowieczania małpy".

TL;DR

Friedrich Engels był niemieckim filozofem, uczestnikiem ruchu rewolucyjnego i przemysłowcem. Był współautorem materializmu dialektycznego, materializmu historycznego, marksizmu i socjalizmu. Engels był bliskim przyjacielem Karola Marksa i działał w ruchu komunistycznym. Jego teorie obejmują niechęć wobec kapitalizmu, aprobację dla komunizmu i zmiany ustroju. Engels był również założycielem materializmu dialektycznego i historycznego, które wyjaśniają zjawiska przyrodnicze i społeczne. Jego najważniejsze dzieła to "Położenie klasy robotniczej w Anglii", "Wojna chłopska w Niemczech" i "Anty-Dühring".

Marksizm

Marksizm jest koncepcją, której głównym twórcą był Karol Marks, ale teoria ta była rozwijana także przez innych uczonych, między innymi przez Engelsa. Podejście to składało się z trzech najważniejszych części takich jak niechęć wobec kapitalizmu, aprobujące podejście do komunizmu oraz zmiany ustroju. Zwolennicy marksizmu twierdzili bowiem, iż kapitalizm opiera się na wyzysku poszczególnych klas oraz pozbawia wolności człowieka. Ponadto, "komunizm był ujmowany zwykle w opozycji do kapitalizmu jako system charakteryzujący się społeczną własnością środków produkcji, kolektywnym stawianiem celów i racjonalnym zarządzaniem produkcją oraz dystrybucją dóbr, a na poziomie moralnym, pełnym rozwojem całego potencjału ludzkiego".(A.Mikusińska 2008, s. 112)

Materializm dialektyczny i historyczny

Materializm dialektyczny to teoria stworzona przez Marksa i Engelsa w drugiej połowie XIX w, głoszona następnie przez Lenina. Określana była także filozofią marksistowską i stanowiła fundament marksizmu. Nazwa poglądu pochodzi od tego, że jego metoda uczenia się zjawisk przyrody jest dialektyczna (poprzez znalezienie rozbieżności znajdujących się w pojęciach), natomiast jego teoria przyjmuje charakter materialistyczny. Dialektyka mówi o przyrodzie jako o zbiorze, w którym wszystkie zdarzenia i fakty są ze sobą powiązane, a nie rozpatrywane jako odrębne zjawiska. Zdaniem J. Stalina "według metody dialektycznej, ważne jest przede wszystkim nie to, co się w danej chwili wydaje trwałe, ale zaczyna już obumierać, lecz to, co powstaje i rozwija się, jeżeli nawet wydaje się w danej chwili nietrwałe, albowiem według metody dialektycznej, to tylko jest niezwyciężone, co powstaje i rozwija się" (J.W.Stalin 1946, s. 5)

Kolejnym stanowiskiem reprezentowanym przez Friedricha Engelsa był materializm historyczny, czyli wiedza dotycząca społecznych oraz politycznych zjawisk. Nauka ta bazuje na sformułowaniu, iż wszystkie zjawiska społeczne są uwarunkowane od sposobu produkcji materialnej, występującego w określonym społeczeństwie.

Najważniejsze dzieła

• Położenie klasy robotniczej w Anglii (1845) - w tym dziele autor skupił się na pokazaniu następstw współczesnej industrializacji, takich jak: bieda czy słaby stan zdrowia ludności.
• Wojna chłopska w Niemczech (1850) - dzieło opowiada o powstaniu chłopskim, które trwało w latach 1524-1526.
• Dialektyka przyrody (1873-1888) - dialektyczno-materialistyczne streszczenie najistotniejszych osiągnięć nauk przyrodniczych w połowie XIX w.
• Anty-Dühring (1878) - utwór ten powstał w wyniku bitwy ideologicznej i politycznej, jaka toczyła się w niemieckiej partii socjaldemokratycznej i w niemieckim ruchu robotniczym w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku.
• Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa (1885) - porusza temat monogamii oraz kobiet.

Friedrich Engels — artykuły polecane

Friedrich Hayek — Karol Marks — Adam Smith — Ekonomia klasyczna — Thorstein Veblen — Nauki społeczne — Psychologia pozytywna — Amartya Sen — Strukturalizm — Komisja przetargowa

Bibliografia

• Cichoracki M. (2012), Marksowski materializm historyczny - koncepcja związku między bazą a nadbudową oraz prymatu czynników ekonomicznych, Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, nr 1
• Kuźmicz K. (2011). Prawo w utopii komunistycznej. Zarys problematyki, "Zeszyty prawnicze", vol 11, nr 4, s. 263, 273
• Marshall G. (2008), Słownik Socjologi i Nauk społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Mikusińska A. (2008). Socjologia. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa, s. 112
• Olechnicki K., Załęcki P. (1997), Słownik socjologiczny, Wydawnictwo Graffiti BC, Toruń
• Pluciński P. (2012). Metroengelsizm, czyli o Engelsowskich korzeniach krytycznych badań nad miastem, "Nowa krytyka", tom 28, s. 106-107
• Russell B. (2012), Dzieje zachodniej filozofii, Wydawnictwo ALETHEIA, Warszawa
• Stalin J. (1946), O materializmie dialektycznym i historycznym, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa
• Węgrzecki A. (2011), Zarys filozofii, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków

Autor: Julia Sławecka