Nauki społeczne: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
(LinkTitles.)
Linia 16: Linia 16:




'''Nauki społeczne''' – zespół nauk empirycznych zajmujących się społeczeństwem oraz działaniami jednostki jako części grupy ujmowanymi z różnych perspektyw.
'''Nauki społeczne''' – [[zespół]] nauk empirycznych zajmujących się społeczeństwem oraz działaniami jednostki jako części grupy ujmowanymi z różnych perspektyw.


Edwin N. A. Seligman rozróżnił nauki społeczne na ogólne (t.j. polityka, prawo, ekonomia, [[antropologia]]), pół-społeczne (psychologia, pedagogika, filozofia) oraz nauki o skutkach społecznych (biologia, geografia, lingwistyka, medycyna). Dokładnie nie można udzielić ostatecznej odpowiedzi które to są nauki społeczne. Kontrowersyjna jest np. Historia, która może być uważana za jedną z nauk społecznych lub humanistycznych. Prawo może być traktowane jako wiedza zawodowa. A psychiatria zamiast nauką społeczną, gałęzią medycyny<ref>Sills D. L. (1968). ''[http://home.sogang.ac.kr/sites/kylee/Courses/Lists/b6/Attachments/12/International%20Encyclopedia%20of%20Social%20sciences.pdf International Encyclopedia of the SOCIAL SCIENCES VOLUME 1]'' The Macmillan Company & The Free Press s. 21</ref>.
Edwin N. A. Seligman rozróżnił nauki społeczne na ogólne (t.j. [[polityka]], [[prawo]], [[ekonomia]], [[antropologia]]), pół-społeczne (psychologia, pedagogika, filozofia) oraz nauki o skutkach społecznych (biologia, geografia, lingwistyka, medycyna). Dokładnie nie można udzielić ostatecznej odpowiedzi które to są nauki społeczne. Kontrowersyjna jest np. Historia, która może być uważana za jedną z nauk społecznych lub humanistycznych. Prawo może być traktowane jako [[wiedza]] zawodowa. A psychiatria zamiast nauką społeczną, gałęzią medycyny<ref>Sills D. L. (1968). ''[http://home.sogang.ac.kr/sites/kylee/Courses/Lists/b6/Attachments/12/International%20Encyclopedia%20of%20Social%20sciences.pdf International Encyclopedia of the SOCIAL SCIENCES VOLUME 1]'' The Macmillan Company & The Free Press s. 21</ref>.
<google>t</google>
<google>t</google>


== Historia ==
== Historia ==
Historia nauk społecznych zaczyna się na początku XIX wieku razem z pozytywizmem. Od połowy XX wieku termin "nauki społeczne" odnosi się bardziej ogólnie, nie tylko do socjologii, ale do wszystkich nauk analizujących społeczeństwo i kulturę. Pomysł, że społeczeństwo może być badane w zestandaryzowany i obiektywny sposób, wraz z naukowymi zasadami i metodologią, jest stosunkowo nowy. Chociaż istnieją dowody na wcześniejszą socjologię w średniowiecznym islamie, a tacy filozofowie jak Konfucjusz, już dawno temu zajmowali się tematami takimi jak role społeczne. Analiza naukowa "Człowieka" jest charakterystyczna dla intelektualnego oderwania się od Ery Oświecenia i przejścia do nowoczesności. Nauki społeczne wywodziły się z filozofii moralnej i podlegały wpływowi Wieku Rewolucji, takich jak rewolucja przemysłowa i rewolucja francuska<ref>Kuper A. Kuper J. (1985). ''The Social Science Encyclopedia'', Routledge & Kegan Paul</ref>.
Historia nauk społecznych zaczyna się na początku XIX wieku razem z pozytywizmem. Od połowy XX wieku termin "nauki społeczne" odnosi się bardziej ogólnie, nie tylko do socjologii, ale do wszystkich nauk analizujących [[społeczeństwo]] i kulturę. Pomysł, że społeczeństwo może być badane w zestandaryzowany i obiektywny sposób, wraz z naukowymi zasadami i metodologią, jest stosunkowo nowy. Chociaż istnieją dowody na wcześniejszą socjologię w średniowiecznym islamie, a tacy filozofowie jak Konfucjusz, już dawno temu zajmowali się tematami takimi jak role społeczne. Analiza naukowa "Człowieka" jest charakterystyczna dla intelektualnego oderwania się od Ery Oświecenia i przejścia do nowoczesności. Nauki społeczne wywodziły się z filozofii moralnej i podlegały wpływowi Wieku Rewolucji, takich jak [[rewolucja przemysłowa]] i rewolucja francuska<ref>Kuper A. Kuper J. (1985). ''The Social Science Encyclopedia'', Routledge & Kegan Paul</ref>.
Zróżnicowanie nauk społecznych pogłębiło się w drugiej połowie XIX wieku. Wtedy dokonano wydzielania poszczególnych dyscyplin, ustalenia ich podstaw metodologicznych, tworzenia programów badawczych. Właśnie w tym okresie określone nauki społeczne formułowały swoją tożsamość naukową<ref>Wilkin J. (2012). ''[http://www.pan.poznan.pl/nauki/N_412_02_Wilkin.pdf Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju]'' "NAUKA" 4/2012 Polska Akademia Nauk, Poznań s. 17</ref>.
Zróżnicowanie nauk społecznych pogłębiło się w drugiej połowie XIX wieku. Wtedy dokonano wydzielania poszczególnych dyscyplin, ustalenia ich podstaw metodologicznych, tworzenia programów badawczych. Właśnie w tym okresie określone nauki społeczne formułowały swoją [[tożsamość]] naukową<ref>Wilkin J. (2012). ''[http://www.pan.poznan.pl/nauki/N_412_02_Wilkin.pdf Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju]'' "NAUKA" 4/2012 Polska Akademia Nauk, Poznań s. 17</ref>.


== Funkcje nauk społecznych ==
== Funkcje nauk społecznych ==
* ''Funkcja poznawcza''- podstawowa funkcja, służąca do realizacji badań oraz formułowania teorii naukowych.
* ''[[Funkcja]] poznawcza''- podstawowa funkcja, służąca do realizacji badań oraz formułowania teorii naukowych.
* ''Funkcja praktyczna'' - opierająca się na osiągnięciach nauki, dzięki którym rozwiązuje się konkretne problemy społeczne.
* ''Funkcja praktyczna'' - opierająca się na osiągnięciach nauki, dzięki którym rozwiązuje się konkretne problemy społeczne.
* ''Funkcja ideologiczna'' - nauki społeczne kształtują punkt widzenia człowieka na świat i jego stosunek do spraw politycznych, religijnych i innych<ref>Wilkin J. (2012). ''[http://www.pan.poznan.pl/nauki/N_412_02_Wilkin.pdf Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju]'' "NAUKA" 4/2012 Polska Akademia Nauk, Poznań s. 22</ref>.  
* ''Funkcja ideologiczna'' - nauki społeczne kształtują punkt widzenia człowieka na świat i jego stosunek do spraw politycznych, religijnych i innych<ref>Wilkin J. (2012). ''[http://www.pan.poznan.pl/nauki/N_412_02_Wilkin.pdf Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju]'' "NAUKA" 4/2012 Polska Akademia Nauk, Poznań s. 22</ref>.  
Linia 32: Linia 32:
=== Wybrane dziedziny nauk społecznych: ===
=== Wybrane dziedziny nauk społecznych: ===
* ''Antropologia'' - nauka badająca człowieka, jego zachowania oraz biologię<ref>Wallerstein, I. (2003). ''Anthropology, Sociology, and Other Dubious Disciplines'', "Current Anthropology" 44 (4) s. 453–465</ref>.
* ''Antropologia'' - nauka badająca człowieka, jego zachowania oraz biologię<ref>Wallerstein, I. (2003). ''Anthropology, Sociology, and Other Dubious Disciplines'', "Current Anthropology" 44 (4) s. 453–465</ref>.
* ''Ekonomia'' - nauka związana z aspektami produkcji, wymiany, dystrybucji i konsumpcji towarów i usług<ref>Hausman D.M. (2018). ''[https://plato.stanford.edu/entries/economics/#EmerEconEcon Philosophy of Economics]'', "Stanford Encyclopedia of Philosophy" [online], CSLI, Stanford University, 4 września 2018</ref>.  
* ''Ekonomia'' - nauka związana z aspektami produkcji, wymiany, dystrybucji i konsumpcji [[towarów]] i usług<ref>Hausman D.M. (2018). ''[https://plato.stanford.edu/entries/economics/#EmerEconEcon Philosophy of Economics]'', "Stanford Encyclopedia of Philosophy" [online], CSLI, Stanford University, 4 września 2018</ref>.  
* ''Filozofia'' - badanie ogólnych i podstawowych problemów dotyczących takich kwestii jak istnienie, wiedza, wartości, rozum, umysł i język<ref>McGinn, C. (2012). ''[https://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/03/04/philosophy-by-another-name/ Philosophy by Another Name]'' "The New York Times" 4 Marzec 2012</ref>.
* ''Filozofia'' - badanie ogólnych i podstawowych problemów dotyczących takich kwestii jak istnienie, wiedza, wartości, rozum, umysł i język<ref>McGinn, C. (2012). ''[https://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/03/04/philosophy-by-another-name/ Philosophy by Another Name]'' "The New York Times" 4 Marzec 2012</ref>.
* ''Geografia'' - jest dziedziną nauki poświęconą badaniu ziem, cech, mieszkańców i zjawisk na Ziemi<ref>praca zbiorowa (2006). ''The American Heritage Dictionary/ of the English Language'', Fourth Edition. Houghton Mifflin Company. 9 październik 2006</ref>.  
* ''Geografia'' - jest dziedziną nauki poświęconą badaniu ziem, cech, mieszkańców i zjawisk na Ziemi<ref>[[praca]] zbiorowa (2006). ''The American Heritage Dictionary/ of the English Language'', Fourth Edition. Houghton Mifflin Company. 9 październik 2006</ref>.  
* ''Lingwistyka'' - jest naukowym badaniem języka, obejmuje analizę formy językowej, znaczenia języka i języka w kontekście<ref>Halliday M. A. K., Webster J. (2006). ''On Language and Linguistics'', Continuum International Publishing Group. s. 7.</ref>.
* ''Lingwistyka'' - jest naukowym badaniem języka, obejmuje analizę formy językowej, znaczenia języka i języka w kontekście<ref>Halliday M. A. K., Webster J. (2006). ''On Language and Linguistics'', Continuum International Publishing Group. s. 7.</ref>.
* ''Psychologia'' - to nauka o zachowaniach i umyśle, w tym świadomych i nieświadomych zachowań, a także uczuć i myśli<ref>Fernald L. D. (2008). ''Psychology: Six perspectives'', Thousand Oaks, CA: Sage Publications. (s. 12–15)</ref>.
* ''Psychologia'' - to nauka o zachowaniach i umyśle, w tym świadomych i nieświadomych zachowań, a także uczuć i myśli<ref>Fernald L. D. (2008). ''Psychology: Six perspectives'', Thousand Oaks, CA: Sage Publications. (s. 12–15)</ref>.
* ''Prawo'' - nauka prawa, prawoznawstwo, może być egzekwowane przez instytucje<ref>Robertson G. (2006). ''Crimes Against Humanity'', Penguin. s. 90</ref>.
* ''Prawo'' - nauka prawa, prawoznawstwo, może być egzekwowane przez instytucje<ref>Robertson G. (2006). ''Crimes Against Humanity'', Penguin. s. 90</ref>.
* ''Politologia'' - nauki polityczne, które zajmują się systemami zarządzania oraz analizą działań politycznych, myśli politycznych i zachowań politycznych<ref>[https://en.oxforddictionaries.com/definition/us/political_science Oxford Dictionary: political science] (2018)</ref>.  
* ''Politologia'' - nauki polityczne, które zajmują się systemami zarządzania oraz analizą działań politycznych, myśli politycznych i zachowań politycznych<ref>[https://en.oxforddictionaries.com/definition/us/political_science Oxford Dictionary: political science] (2018)</ref>.  
* ''Socjologia'' - to systematyczne badanie społeczeństwa, relacji jednostek ze społeczeństwem, konsekwencji różnic i innych aspektów ludzkich działań społecznych<ref>Witt, Jon (2018). ''SOC 218'', McGraw-Hill. s. 2</ref>.
* ''[[Socjologia]]'' - to systematyczne badanie społeczeństwa, relacji jednostek ze społeczeństwem, konsekwencji różnic i innych aspektów ludzkich działań społecznych<ref>Witt, Jon (2018). ''SOC 218'', McGraw-Hill. s. 2</ref>.
== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Fernald L. D. (2008). ''Psychology: Six perspectives'', Thousand Oaks, CA: Sage Publications.  
* Fernald L. D. (2008). ''Psychology: Six perspectives'', Thousand Oaks, CA: Sage Publications.  

Wersja z 21:38, 20 maj 2020

Nauki społeczne
Polecane artykuły


Nauki społeczne – zespół nauk empirycznych zajmujących się społeczeństwem oraz działaniami jednostki jako części grupy ujmowanymi z różnych perspektyw.

Edwin N. A. Seligman rozróżnił nauki społeczne na ogólne (t.j. polityka, prawo, ekonomia, antropologia), pół-społeczne (psychologia, pedagogika, filozofia) oraz nauki o skutkach społecznych (biologia, geografia, lingwistyka, medycyna). Dokładnie nie można udzielić ostatecznej odpowiedzi które to są nauki społeczne. Kontrowersyjna jest np. Historia, która może być uważana za jedną z nauk społecznych lub humanistycznych. Prawo może być traktowane jako wiedza zawodowa. A psychiatria zamiast nauką społeczną, gałęzią medycyny[1].

Historia

Historia nauk społecznych zaczyna się na początku XIX wieku razem z pozytywizmem. Od połowy XX wieku termin "nauki społeczne" odnosi się bardziej ogólnie, nie tylko do socjologii, ale do wszystkich nauk analizujących społeczeństwo i kulturę. Pomysł, że społeczeństwo może być badane w zestandaryzowany i obiektywny sposób, wraz z naukowymi zasadami i metodologią, jest stosunkowo nowy. Chociaż istnieją dowody na wcześniejszą socjologię w średniowiecznym islamie, a tacy filozofowie jak Konfucjusz, już dawno temu zajmowali się tematami takimi jak role społeczne. Analiza naukowa "Człowieka" jest charakterystyczna dla intelektualnego oderwania się od Ery Oświecenia i przejścia do nowoczesności. Nauki społeczne wywodziły się z filozofii moralnej i podlegały wpływowi Wieku Rewolucji, takich jak rewolucja przemysłowa i rewolucja francuska[2]. Zróżnicowanie nauk społecznych pogłębiło się w drugiej połowie XIX wieku. Wtedy dokonano wydzielania poszczególnych dyscyplin, ustalenia ich podstaw metodologicznych, tworzenia programów badawczych. Właśnie w tym okresie określone nauki społeczne formułowały swoją tożsamość naukową[3].

Funkcje nauk społecznych

  • Funkcja poznawcza- podstawowa funkcja, służąca do realizacji badań oraz formułowania teorii naukowych.
  • Funkcja praktyczna - opierająca się na osiągnięciach nauki, dzięki którym rozwiązuje się konkretne problemy społeczne.
  • Funkcja ideologiczna - nauki społeczne kształtują punkt widzenia człowieka na świat i jego stosunek do spraw politycznych, religijnych i innych[4].

Gałęzie nauk społecznych

Wybrane dziedziny nauk społecznych:

  • Antropologia - nauka badająca człowieka, jego zachowania oraz biologię[5].
  • Ekonomia - nauka związana z aspektami produkcji, wymiany, dystrybucji i konsumpcji towarów i usług[6].
  • Filozofia - badanie ogólnych i podstawowych problemów dotyczących takich kwestii jak istnienie, wiedza, wartości, rozum, umysł i język[7].
  • Geografia - jest dziedziną nauki poświęconą badaniu ziem, cech, mieszkańców i zjawisk na Ziemi[8].
  • Lingwistyka - jest naukowym badaniem języka, obejmuje analizę formy językowej, znaczenia języka i języka w kontekście[9].
  • Psychologia - to nauka o zachowaniach i umyśle, w tym świadomych i nieświadomych zachowań, a także uczuć i myśli[10].
  • Prawo - nauka prawa, prawoznawstwo, może być egzekwowane przez instytucje[11].
  • Politologia - nauki polityczne, które zajmują się systemami zarządzania oraz analizą działań politycznych, myśli politycznych i zachowań politycznych[12].
  • Socjologia - to systematyczne badanie społeczeństwa, relacji jednostek ze społeczeństwem, konsekwencji różnic i innych aspektów ludzkich działań społecznych[13].

Bibliografia

Przypisy

  1. ↑ Sills D. L. (1968). International Encyclopedia of the SOCIAL SCIENCES VOLUME 1 The Macmillan Company & The Free Press s. 21
  2. ↑ Kuper A. Kuper J. (1985). The Social Science Encyclopedia, Routledge & Kegan Paul
  3. ↑ Wilkin J. (2012). Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju "NAUKA" 4/2012 Polska Akademia Nauk, Poznań s. 17
  4. ↑ Wilkin J. (2012). Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju "NAUKA" 4/2012 Polska Akademia Nauk, Poznań s. 22
  5. ↑ Wallerstein, I. (2003). Anthropology, Sociology, and Other Dubious Disciplines, "Current Anthropology" 44 (4) s. 453–465
  6. ↑ Hausman D.M. (2018). Philosophy of Economics, "Stanford Encyclopedia of Philosophy" [online], CSLI, Stanford University, 4 września 2018
  7. ↑ McGinn, C. (2012). Philosophy by Another Name "The New York Times" 4 Marzec 2012
  8. ↑ praca zbiorowa (2006). The American Heritage Dictionary/ of the English Language, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company. 9 październik 2006
  9. ↑ Halliday M. A. K., Webster J. (2006). On Language and Linguistics, Continuum International Publishing Group. s. 7.
  10. ↑ Fernald L. D. (2008). Psychology: Six perspectives, Thousand Oaks, CA: Sage Publications. (s. 12–15)
  11. ↑ Robertson G. (2006). Crimes Against Humanity, Penguin. s. 90
  12. ↑ Oxford Dictionary: political science (2018)
  13. ↑ Witt, Jon (2018). SOC 218, McGraw-Hill. s. 2

Autor: Arkadiusz Krzeszowiec

Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Nauki_społeczne&oldid=116065”