Wykres świecowy

Wykres świecowy inaczej wykres japoński bądź "wykres candlestick pokazuje ceny: otwarcia, maksymalną, minimalną i zamknięcia w postaci słupka, ale w taki sposób, że bardziej wyraźne są relacje między ceną otwarcia i ceną zamknięcia. Wykresy candlestick są prostą i nową drogą spojrzenia na ceny akcji i nie wymagają żadnych skomplikowanych obliczeń".

TL;DR

Wykresy świecowe, nazywane również japońskimi lub candlestick, są prostą i nową metodą analizy cen akcji. Składają się z korpusu i cieni, a kolor korpusu oznacza nastroje na rynku. Cienie wskazują ceny minimalną i maksymalną. Istnieje wiele formacji wykresów świecowych, takich jak młot, wisielec czy objęcie hossy. Wykresy świecowe mają swoje korzenie w Japonii i zostały wprowadzone na zachód przez Steve'a Nisona.

Budowa wykresów

Wykresy świecowe składają się z pojedynczych świec. Jedna świeca opisuje zakres zmian cen w danym czasie (na określonej sesji). Składa się z następujących elementów: korpus (wypełniony bądź pusty prostokąt) i cienie (linie poniżej i powyżej korpusu).

Budowa korpusu

Obrazuje odległość ceny zamknięcia od ceny otwarcia. Kolor świecy świadczy o nastrojach przeważających na rynku (informuje czy rządziły niedźwiedzie, czy byki):

• Biały korpus: cena otwarcia jest niższa od ceny zamknięcia. Jest symbolem hossy i byków. Im korpus jest dłuższy tym większa była presja byków. Bardzo długi korpus oznacza, że cena otwarcia jest o wiele niższa od ceny zamknięcia.
• Czarny korpus: cena otwarcia jest wyższa od ceny zamknięcia. Jest symbolem bessy i niedźwiedzi. Im korpus jest dłuższy tym większa była presja niedźwiedzi. Cena otwarcia jest wyższa od ceny zamknięcia.
• Brak/bardzo mały korpus - tzw. Doji - oznacza, że ceny zamknięcia i otwarcia są równe bądź mają podobne poziomy. Nie jest charakterystyczna ani dla hossy, ani dla bessy. Informuje o fazie przejściowej/zmianie nastrojów. Jedynie w kontekście poprzedzających świec można ją interpretować.
• Duże korpusy - korpus biały na rynku opanowanym przez byki oznacza silny wzrost, korpus czarny oznacza rynek opanowany przez niedźwiedzie
• Małe korpusy - tzw. szpulki oznacza wojnę byków i niedźwiedzi, popyt i podaż są zrównoważone, wg Japończyków "rynek tracący oddech".

Odmiany doji

Oprócz doji klasycznej (brak korpusu oraz dwa cienie), wyróżnia się:

• Doji długonogie - bardzo długie cienie (górny, jak i dolny).
• Doji czterech cen - nie posiada cieni jest linią. Cena minimalna, maksymalna, zamknięcia i otwarcia są takie same.
• Ważka doji - długi cień dolny. Cena maksymalna, zamknięcia i otwarcia są takie same.
• Nagrobek doji - długi cień górny. Cena minimalna, zamknięcia i otwarcia są takie same.

Znaczenie cieni

Za pomocą cieni (odchodzące od korpusu cienkie, pionowe odcinki) na świecach oddane są ceny minimalna i maksymalna. Pomimo ich drugorzędnego znaczenia w stosunku do korpusu - wnoszą istotne wiadomości do analizy rynku:

• Brak cieni - tzw. Marubozu białe (najniższą jest cena otwarcia, najwyższa jest cena zamknięcia) oraz czarne (najniższą jest cena zamknięcia, najwyższa jest cena otwarcia)
• Bardzo długie cienie - są wyrazem popadania w skrajności przez co interpretacje świec mogą być niejednoznaczne.

Formacje wykresów świecowych

Poniżej przedstawione zostały rodzaje formacji wykresów świecowych:

Rodzaj	Przykłady
Formacje jednej linii	Młot - mały korpus (biały lub czarny), długi cień dolny i brak lub bardzo krótki cień górnym. Po spadkach sygnalizuje odwrócenie trendu na wzrostowy. Wisielec - budowa podobna dla młota, pojawia się po wzrostach i informuje o odwróceniu trendu na spadkowy. Spadająca gwiazda - mały korpus (biały lub czarny), brak cienia dolnego i długi cień górnym. Może oznaczać odwrócenie trendu na spadkowy (wymaga potwierdzenia w kolejnych okresach)
Formacje dwóch linii	Składające się z dwóch świec marubozu: Kopnięcie w górę - pierwsza świeca czarna, druga biała. Kurs otwarcia drugiej świecy jest powyżej kursu otwarcia pierwszej. Kopnięcie w dół - pierwsza świeca biała, druga czarna, z tym że druga ma otwarcie poniżej otwarcia świecy czarnej. Formacje objęcia (korpus pierwszej świecy jest obejmowany korpusem drugiej): Objęcie hossy - biała świeca (druga z kolei) obejmuje świecę czarną będącą w trendzie spadkowym. Objęcie bessy - wcześniej występującą świecę białą obejmuje czarna świeca będącą w trendzie wzrostowym. Sygnalizuje odwrócenie trendu na spadkowy. Szczyt ostatniego objęcia - podobna do objęcia hossy, występuje w trendzie wzrostowym. Dno ostatniego objęcia - pierwsza z kolei świeca (biała) jest w trendzie spadkowym, a kolejna (czarna) obejmuje ją. Formacje harami (korpus pierwszej świecy obejmuje korpus drugiej): Harami plus - pierwsza czarna świeca, obejmuje świecę białą. Występuje na zakończenie trendu spadkowego. Harami minus - pierwsza biała świeca obejmuje świecę czarną. Występuje w trendzie wzrostowym. Krzyż harami plus - pierwsza świeca (czarna) występuje w trendzie spadkowym. Druga jest świecą typu doji. Krzyż harami minus - pierwsza świeca (biała) występuje w trendzie wzrostowym. Druga świecą typu doji. Gołąb - pierwsza świeca (czarna) występuje w trendzie spadkowym. Obejmuje drugą czarną świecę Spadający jastrząb - pierwsza świeca (biała). Obejmuje drugą białą świecę Pozostałe formacje: Odwrócony młot - pierwsza świeca (czarna) występuje w trendzie spadkowym. Druga ma mały korpus (biały lub czarny) oraz długi cień górny (brak cienia dolnego) Okno bessy - pierwsza świeca występuje w trendzie spadkowym, świeca druga ma wartość maksymalną poniżej minimalnej świecy pierwszej Okno hossy - pierwsza świeca występuje w trendzie wzrostowym, świeca druga ma minimum powyżej wartości maksymalnej świecy pierwszej. Spadająca gwiazda dwóch linii - pierwsza świeca (biała), a druga nazywana jest spadającą gwiazdą.
Formacje trzech linii	Biała dwójka bessy - pierwsza świeca (czarna) występuje w trendzie spadkowym. Następnie występuje luka cenowa oraz maksima dwóch kolejnych świec (białych), które znajdują się poniżej wartości minimalnej świecy pierwszej. Biała dwójka hossy - pierwsza świeca (biała) występuje w trendzie wzrostowym. Następnie występuje luka cenowa oraz minima dwóch kolejnych białych świec, które znajdują się powyżej wartości maksymalnej świecy pierwszej. Trzech białych żołnierzy - pierwsza świeca (biała) białej występuje w trendzie spadkowym. Następnie występują kolejne coraz wyżej położone białe świece. Trzy identyczne kruki - złożona jest z trzech czarnych świec.
Formacje wielu linii	Dno drabiny - złożona jest z pięciu świec. Pierwsze cztery są czarne (ceny otwarcia poniżej cen otwarcia świecy wcześniejszej), a ostatnia biała ma otwarcie powyżej otwarcia świecy będącej czwartą z kolei w formacji.

Przykładowe formacje

Młot: Krzyż harami plus: Trzy identyczne kruki:

Historia wykresów świecowych

Wykresy świecowe miały swoje początki już w osiemnastowiecznej Japonii (były wykorzystywane do zapisywania cen na rynku ryżu). Uznaje się, że prekursorem formacji świecowych jest Munehisa Homma, który osiągnął sukces, działając na owym rynku. Wykresy zostały wprowadzone do świata zachodniego przez Steve'a Nisona w jego książce, Japanese Candlestick Charting Techniques. Są one często używane dzisiaj w analizie giełdowej wraz z innymi narzędziami analitycznymi

Wykres świecowy — artykuły polecane

MACD — Analiza trendu — Dywergencja — Strategia Forex — Analiza techniczna — Hossa — Bessa — Punkt procentowy — Ciąg Fibonacciego

Bibliografia

• Jania A. (2018), Metoda świec japońskich jako narzędzie wizualizacji danych w analizie rynku nieruchomości, Uniwersytet ekonomiczny w Katowicach, Katowice
• Lejman-Gąska A. (2018), Formacje świecowe jako narzędzie analizy technicznej wykorzystywane na rynku walutowym - sygnały i ograniczenia, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice
• Ninson S. (1996), Świece i inne japońskie techniki analizowania wykresów, WIG-Press, Warszawa
• Perz P. (2007), Sztuka inwestowania. Analiza techniczna, strategie inwestycyjne i zarządzanie ryzykiem. Na GPW, K.E. Liber, Warszawa
• Tarczyński W. (2001), Rynki kapitałowe. Metody ilościowe, Placet, Warszawa

Autor: Blanka Bojarska