Urlop okolicznościowy

Urlop okolicznościowy (nazywany też zwolnieniem od pracy) jest urlopem, który przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę w przypadku zaistnienia określonych sytuacjach życiowych, jeśli zwróci się do pracodawcy z odpowiednim wnioskiem. Pracodawca po otrzymaniu wniosku oraz (jeśli sobie tego życzy) dokumentu potwierdzającego zaistniałą okoliczność (np. odpis aktu zgonu, skrócony odpis aktu urodzenia, odpis aktu zawarcia związku małżeńskiego) ma obowiązek udzielić pracownikowi urlop okolicznościowy. Na urlop okolicznościowy nie ma wpływu staż pracy, tak jak jest to w przypadku urlopu wypoczynkowego, a więc należy się każdemu pracownikowi od początku trwania w zatrudnieniu. Nie wolno też takiego urlopu odmówić ponieważ jest on należny i ograniczony w czasie, jak również pracodawca nie ma uprawnienia aby z własnej woli wysłać pracownika na taki urlop. Urlop okolicznościowy nie kumuluje się, nie można odebrać sobie go w innym okresie, oddalonym od zdarzenia w przypadku niewykorzystania wtedy, kiedy przysługiwał, nie jest również wypłacany za niego ekwiwalent.

Wymiar urlopu okolicznościowego

Urlop okolicznościowy udzielany jest pracownikowi w sytuacji osobistej (losowej), która wydarzyła się nagle. Jest to zawsze 1 dzień lub 2 dni w zależności od zdarzenia i stopnia pokrewieństwa lub powiązania z osobą, którą to wydarzenie bezpośrednio dotyczy:

• 1 dzień:

1. ślub dziecka,
2. śmierć i pogrzeb: siostry, brata, teściowej, teścia, babci, dziadka,
3. śmierć i pogrzeb innej osoby pozostającej na utrzymaniu lub pod opieką pracownika,

• 2 dni:

1. ślub pracownika,
2. narodziny dziecka pracownika,
3. śmierć i pogrzeb: żony, męża, dziecka, matki, ojca, ojczyma, macochy,

W innych sytuacjach, nieuwzględnionych powyżej omawiany urlop nie przysługuje.

Kiedy wnioskować o urlop okolicznościowy

Urlop okolicznościowy powinien pokrywać się najbardziej jak jest to możliwe z datą zdarzenia. Jeśli nie został wykorzystany od razu (nieoficjalnie przyjmuje się do 2 tygodni po wydarzeniu) nie przechodzi na kolejny okres rozliczeniowy oraz nie można wnioskować o niego na okres oddalony powyżej 2 tygodni od zdarzenia. Tak więc jest do urlop ustanowiony po to, aby móc załatwić wszelkie formalności związane z zaistniałą sytuacją. Zdarza się, że o taki urlop wnioskuje pracownik wcześniej (np. ustalony termin na cesarskie cięcie) lub później niż bezpośrednio po zdarzeniu, usprawiedliwiając załatwieniami formalnymi (urzędowymi) związanymi z wydarzeniem, których nie udało się wcześniej załatwić. W takiej sytuacji również można udzielić pracownikowi urlop okolicznościowy. Pracownik nie musi być w związku małżeńskim aby wnioskować o urlop okolicznościowy z okazji narodzin dziecka. Jest to prawno przysługujące obojgu rodzicom niezależnie od stanu cywilnego.

Urlop okolicznościowy a inne urlopy

Jeśli pracownik przebywa na urlopie wypoczynkowym, bezpłatnym lub na zwolnieniu lekarskim nie może wówczas zamienić go na urlop okolicznościowy. Nie jest możliwe przecież zwolnić pracownika od pracy jeśli w danym okresie jej nie wykonuje. Pracownik musi być zawsze obecny w pracy wnioskując o zwolnienie z niej. Może natomiast wnioskować o urlop okolicznościowy zaraz po powrocie jeśli nie jest to okres powyżej dwóch tygodni od zdarzenia, chyba, że pracownik usprawiedliwi powód, np. załatwienia urzędowe, które przesunęły się w czasie. Jedyną nieobecnością, która przerywa wszystkie urlopy jest zwolnienie lekarskie, które zawsze ma pierwszeństwo. Urlopu okolicznościowego nie należy wliczać do limitu urlopu wypoczynkowego, natomiast jest za niego wypłacane wynagrodzenie dokładnie jak w przypadku urlopu wypoczynkowego, czyli 100% stawki.

Urlop okolicznościowy — artykuły polecane

Urlop wychowawczy — Urlop — Urlop szkoleniowy — Urlop rodzicielski — Wniosek o urlop — Urlop wypoczynkowy — Staż pracy — Urlop macierzyński — Świadczenie urlopowe

Bibliografia

• Ciechanowska E., Jaworski L. (2013), Wszystko o urlopach pracowniczych, Wydawnictwo Gazeta Prawna
• Kozłowska M. (2018), Ubezpieczenia i Prawo Pracy, Wydawnictwo Podatkowe GOFIN, Warszawa
• Kozłowska M. (2018), Ubezpieczenia i Prawo Pracy, Wydawnictwo Podatkowe GOFIN, Warszawa
• Krzyżanowski L. (2015), Kodeks Pracy, Od.Nowa, Bielsko-Biała
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Dz.U. 1996 nr 60 poz. 281
• Unterschutz J. (2011), Prawo pracy. Zakres instytucji, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia

Autor: Justyna Polewczak