Krańcowa skłonność do konsumpcji

Krańcowa skłonność do konsumpcji - MPC (ang. marginal propensity to consume). Pojęcie krańcowej skłonności do konsumpcji przez wiele lat było jednym z elementarnych pojęć w dziedzinie makroekonomii. Zostało wprowadzone przez J.M Keynsa. Jego zdaniem krańcowa skłonność do konsumpcji zmniejsza się przy wzroście dochodu, powodem tego są preferencje do oszczędzania. Samo pojęcie skłonności do konsumpcji można interpretować jako przyjęcie postawy, która sprzyja zwiększaniu konsumpcji. Krańcowa skłonność do konsumpcji odnosi się natomiast do wielkości przyrostu konsumpcji względem przyrostu dochodu. Co oznacza wielkość dodatkowych dochodów, które przeznaczone zostaną na konsumpcje. [Śleszyńska-Świderska (2013)]. Według teorii J.M Keynsa wydatki konsumpcyjne zależne są od poziomu dochodów gospodarstw domowych. Istnieje także wiele alternatywnych hipotez m.in. efekt majątkowy, według którego zmiana realnej wartości majątku gospodarstwa domowego jest powodem zmiany wydatków konsumpcyjnych. Jest to wyjaśnienie kształtowania się wydatków pod wpływem realnej wartości majątku, będącym jednym z podstawowych czynników, która kształtuje wysokość konsumpcji [Greta M. Gasiński W. (2010)].

Opisuje zależność między dochodem a konsumpcją, a dokładniej ukazuje, jaką część przyrostu rozporządzalnego dochodu gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na konsumpcję, (jeżeli dochód wzrasta np. o 1 funta, a MPC jest równe 0,7, planowana konsumpcja wzrasta o 70 pensów). MPC jest stałym współczynnikiem w algebraicznym przedstawieniu funkcji konsumpcji (nie zmienia się mimo wzrostu dochodu). MPC jest liczbą dodatnią i mieści się w przedziale od 0 do 1.

Wiele czynników wpływa na wielkość wydatków przeznaczonych na konsumpcję w dochodzenie dyspozycyjnym w gospodarstwie domowym. Są to czynniki zarówno obiektywne, jak i subiektywne takie jak zmiany jednostki płac czy też zmiany pomiędzy dochodem a dochodem netto, jednak największe znaczenie ma tutaj dochód rozporządzalny. Wiadomo też, że w każdym gospodarstwie istnieje sprzeczność między nieograniczoną liczbą potrzeb a ograniczonymi środkami. Co sprawia, że istnieje potrzeba selekcjonowania wydatków przeznaczonych na zaspokajanie potrzeb. Co w istocie powoduje, że hierarchia potrzeb konsumenta oraz jego decyzje zakupowe grają niezwykle ważną rolę jeśli chodzi o warunki bytu gospodarstw domowych [Utzig M (2008)]

TL;DR

Krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC) jest pojęciem z ekonomii, które opisuje, jaką część dodatkowego dochodu gospodarstwo domowe przeznacza na konsumpcję. Jest to ważny czynnik wpływający na wydatki konsumpcyjne. MPC jest stałym współczynnikiem w funkcji konsumpcji i mieści się w przedziale od 0 do 1. Wpływa ona na mnożnik kreacji pieniądza i nachylenie krzywej IS. Różni się w krótkim i długim okresie oraz w zależności od rodzaju dochodu (przejściowego lub trwałego).

Algebraiczne przedstawienie MPC

$C=a+bY_{d}\,$

gdzie:

• C - funkcja konsumpcji
• a - stały współczynnik (punkt przecięcia funkcji konsumpcji z osią pionową)
• b - stały współczynnik (krańcowa skłonność do konsumpcji)
• Y_{d} - dochód rozporządzalny

$MPC={\frac {\Delta C}{\Delta Y_{d}}}$

gdzie:

• C - konsumpcja
• Y - dochód rozporządzalny

MPC+MPS (krańcowa skłonność do oszczędzania) zawsze równa się jedności, ponieważ każda dodatkowa część dochodu przeznaczana jest albo na konsumpcję albo na oszczędności.

Graficzne przedstawienie MPC

Nachylenie funkcji konsumpcji jest równe krańcowej skłonności do konsumpcji

Krótko - i długookresowa krańcowa skłonność do konsumpcji

Długookresowa skłonność do konsumpcji pokazuje, o ile zwiększy się konsumpcja w długim okresie, jeżeli osobisty dochód rozporządzalny wzrośnie.

Krótkookresowa krańcowa skłonność do konsumpcji pokazuje, o ile zwiększy się konsumpcja w krótkim okresie (jeden rok lub jeden cykl koniunkturalny), jeżeli wzrośnie dochód rozporządzalny.

Krótkookresowa MPC jest mniejsza od długookresowej MPC, co oznacza, że konsumpcja wzrasta razem z dochodem nie wzrasta tak szybki w krótkim, jak w długim okresie.

MPC w warunkach przejściowych i stałych zmian dochodu

Krańcowa skłonność do konsumpcji wynikająca z przejściowej zmiany podatku jest równa około połowy krańcowej skłonności do konsumpcji wynikającej z trwałej zmiany podatku. Według Friedmana krańcowa skłonność do konsumpcji pochodząca z dochodu trwałego powinna wynosić prawie 1, natomiast krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu przejściowego powinna być bliska 0.

Według Ando i Mogiliani MPC wynikające ze zmiany dochodu z pracy (przy stałym poziomie aktywów) wynosiłaby blisko 1, a MPC wynikające ze zmiany wartości całkowitych aktywów byłaby bliska stopie procentowej.

MPC z dochodów przejściowych jest zawsze mniejsza niż MPC z dochodu trwałego.

MPC a mnożnik

Mnożnik pokazuje w jaki sposób pod wpływem zmiany popytu globalnego zmieni się produkcja. Jego wysokość zależy właśnie od krańcowej skłonności do konsumpcji. Jeżeli MPC jest wysoka, wówczas wartość mnożnika także będzie wysoka. Jeśli MPC jest niska, to wartość mnożnika będzie miała niską wartość.

MPC a krzywa IS

MPC ma także wpływ na nachylenie krzywej IS (zbiór punktów, w którym zachodzi zbilansowanie wydatków). Im MPC jest mniejsza, tym bardziej stroma jest krzywa IS.

Krańcowa skłonność do konsumpcji — artykuły polecane

Wydatki konsumpcyjne — Krzywa konsumpcji — Dochód osobisty — Krzywa Engla — Prawo Engla — Elastyczność dochodowa popytu — Hipoteza dochodu absolutnego Keynesa — Elastyczność popytu — Popyt konsumpcyjny

Bibliografia

• Barro R. (1997), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Greta M. Gasiński W. (2010) Próba oszacowania wartości krańcowej skłonności do konsumpcji w wybranych państwach europejskich w latach 2000-2009 Zeszyty Naukowe Ostroleckiego Towarzystwa Naukowego 24, 295-304
• Hall R., Taylor J. (2004), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Śleszyńska-Świderska A. (2013) Skłonności konsumpcyjne Polaków w warunkach kryzysu gospodarczego Polityki Europejskie, Finanse i Marketing 9 (58) 2013
• Utzig M. (2008) Funkcje konsumpcji w krajach Unii Europejskiej Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej SGGW, Warszawa

Autor: Monika Kaczyńska, Martyna Mormul