Służebność przesyłu

Służebność przesyłu
Polecane artykuły
Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego Zakaz konkurencji Hipoteka przymusowa Najem instytucjonalny Zastaw umowny Wypowiedzenie umowy Umowa zastawu Umowa cywilno-prawna Zamówienie z wolnej ręki

Służebność przesyłu – ograniczone prawo rzeczowe należące do służebności. Została wprowadzona do polskiego prawa 3 sierpnia 2008 roku w drodze nowelizacji kodeksu cywilnego. Jej cechą charakterystyczną jest to, że stroną uprawnioną do korzystania z nieruchomości może być wyłącznie przedsiębiorca, który jest właścicielem lub chce wybudować urządzenia przesyłowe na danej działce. Zakres korzystania z nieruchomości obciążonej ogranicza się tylko do zapewnienia prawidłowego przesyłu. W pozostałym zakresie służebność przesyłu ma zbliżony charakter do służebności gruntowej i w sposób odpowiedni stosuje się te same zasady.

Urządzenia przesyłowe to urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Wartość służebności

Przy ustalaniu wartości prawa służebności przesyłu należy uwzględnić:

• powierzchnię terenu, dla którego będzie ustanawiana służebność przesyłu,
• wartość nieruchomości obciążonej infrastrukturą przesyłową (domniemanie zmniejszenia wartości nieruchomości)
• udział właściciela infrastruktury we współkorzystaniu z obciążonej przestrzeni.

Wprowadzenie do polskiego prawa terminu ,,służebność przesyłu’’ pozwoliło właścicielom obciążonych nieruchomości starać się o odszkodowania i wynagrodzenia z tytułu obniżenia wartości nieruchomości. Otrzymanie takiego zadośćuczynienia nie ogranicza prawa właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości do pełnego władania nią i czerpania z niej korzyści.

Wysokość należnych wynagrodzeń i odszkodowań można określić za pomocą stosownej umowy między właścicielem nieruchomości a przedsiębiorcą. Jeśli strony nie potrafią się porozumieć, sąd wyznacza biegłego rzeczoznawcę majątkowego, który określa wysokość tych roszczeń na podstawie dostępnych danych rynkowych.

Ustanowienie służebności

Służebność przesyłu może być zawarta poprzez zawarcie umowy między przedsiębiorcą a właścicielem nieruchomości, na której mają znaleźć się urządzenia przesyłowe. Umowa taka powinna określać treść ustanowionej służebności oraz zawierać informację o ewentualnym wynagrodzeniu przysługującemu właścicielowi obciążonej nieruchomości. Umowę taką należy sporządzić w formie aktu notarialnego.

Informację o ustanowieniu służebności przesyłu odnotowuje się w księdze wieczystej nieruchomości. W przypadku, gdy właściciel nieruchomości nie chce zawrzeć umowy o ustanowienie służebności przesyłu przedsiębiorca może skutecznie żądać jej ustanowienia, jeśli jest to konieczne do korzystania z tych urządzeń. Taka służebność musi być jedna ustanowiona za odpowiednim wynagrodzeniem.

Zdarza się również, że urządzenia zostały postawione bez żadnej podstawy prawnej, a przedsiębiorca nie chce zgodzić się na ustanowienie służebności. W tej sytuacji właścicielowi nieruchomości przysługuje uprawnienie żądania ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem.

Przeniesienie i wygaśnięcie

Jak w przypadku służebności gruntowej, służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa, do którego należą urządzenia. Ta zasada ma zastosowanie również w przypadku nabycia samych urządzeń. Służebność przesyłu wygasa w przypadku likwidacji przedsiębiorstwa, będącego właścicielem urządzeń przesyłowych. Ponadto w każdym przypadku zakończenia służebności przesyłu obowiązek usunięcia urządzeń przesyłowych leży po stronie przedsiębiorcy. Powinien on również wypłacić odszkodowanie, gdy usunięcie urządzenia powoduje trudności lub koszty po stronie właściciela nieruchomości.

Bibliografia

• Buszko M., Krupa D., Drews A. (red) (2016) Perspektywa. Wyzwania współczesnej gospodarki. Tom 2, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
• Jachymska K. (2013) Służebność przesyłu w prawie polskim w okresie powojennym, Przegląd prawno-ekonomiczny, nr 24, s. 27
• Konieczny D. (2012) Odszkodowania i wynagrodzenia przy ustanawianiu służebności przesyłu, Studia i materiały towarzystwa naukowego nieruchomości, nr 2, s. 134
• Postuła I. (red.) (2017) Prawo cywilne w zarządzaniu i działalności gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. 2018 r. poz. 1025, 1104, 1629)
• Wawrzyniak J. Służebność przesyłu i dostęp do urządzeń elektroenergetycznych, Akty prawne, nr 186, s. 73

Autor: Renata Ptaszek

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.