Rozwiązywanie konfliktów

Rozwiązywanie konfliktów czyli zjawiska polegającego na przeciwnych poglądach, decyzjach lub potrzebach osób lub grup. Opisując sposoby rozwiązywanie konfliktów, nie sposób nie wspomnieć o takim pojęciu jak konflikt interesów, który polega na tym, że podjęcie decyzji zgodnej z ogólnie przyjętymi regułami, normami społecznymi lub celami jednostki będzie wywoływać efekty niekorzystne także dla niej (C. Boyle, I. Chersan 2006, s. 290).

TL;DR

Artykuł omawia rozwiązywanie konfliktów społecznych oraz konfliktów w organizacjach. Wskazuje, że konflikt nie zawsze jest negatywny i może prowadzić do rozwiązania problemów. Opisuje źródła konfliktów, takie jak różnice zadań i relacji między ludźmi. Artykuł przedstawia także tradycyjne i nowoczesne metody zarządzania konfliktami, takie jak unikanie, negocjacje czy mediacja.

Konflikty jako zjawiska społeczne

Konflikty są to zjawiska społeczne, gdyż występowały od zawsze i będą występować w każdej społeczności, bez znaczenia na poziom rozwoju, organizacji, specyfiki czy liczby członków. Rozpatrując kwestie psychologiczne możemy wyróżnić także konflikty wewnętrzne, a jeden z ojców psychoanalizy Sigmund Freud u ich przyczyn upatruje odwiecznego ścierania się tak antagonistycznych czynników, którymi są Id,Ego i Superego. Twierdził on także, że mechanizmy obronne są niezbędne aby dana jednostka poradziła sobie z konfliktami wewnętrznymi (G. J. Richard, P. Zimbardo 2012, s. 583).

Z uwagi na powszechność występowania zjawiska, konfliktów możemy dopatrywać się także na poziomie organizacji i zarządzania przedsiębiorstwem. Jedną z najpopularniejszych definicji konfliktów odnoszących się do kwestii zarządczych podaje się słowa Stephena P. Robbinsa: "Jest to proces, w którym strona A podejmuje świadome wysiłki zmierzające do udaremnienia dążeń strony B przez blokowanie w jakiś sposób osiągnięcia przez nią celów lub blokowanie działań w jej interesie" (S.P. Robbins 1998, s. 291). Należy podkreślić, że konflikt nie powinien być postrzegany jako zjawisko w istocie złe, które niesie za sobą same negatywne skutki dla otoczenia czy społeczności. Niejednokrotnie konflikt był pozytywnym czynnikiem, który zwiększył produktywność grupy lub doprowadził do rozwiązania problemu (J. Schroeder 2015, s. 130). Rozwiązywanie konfliktów jest to proces polegający na przyjęciu pewnego porozumienia, satysfakcjonującego lub przynajmniej akceptowalnego przez obie strony. Jego zadaniem jest zapobiegnięcie negatywnym skutkom konfliktu oraz, co należy podkreślić, dążenie do uzyskania możliwie jak największej liczby korzyści z już wynikłego konfliktu. Przy rozwiązywaniu konfliktów coraz częściej podkreślane jest zjawisko zarządzania konfliktem.

Źródła konfliktów

Jerzy Schroeder podkreśla, że jednym z najważniejszych etapów rozwiązywania konfliktów, jest pozyskanie wiedzy o jego przyczynach. Identyfikuje on dwie grupy przyczyn konfliktów:

• przyczyny powiązane z zadaniami - należą tutaj różne poglądy na temat źródeł i wykorzystania danych, niesprecyzowane wymagania lub źle zinterpretowane potrzeby, a także sprzeczność opinii na temat sposobu rozstrzygnięcia sporu czy też rozwiązania postawionego problemu.
• przyczyny mające związek z relacjami - zalicza on tutaj problemy występujące na poziomie komunikacji, wzajemnego szacunku czy zaufania. Schroeder wskazuje także na błędne określenie priorytetów oraz sprzeczne oczkowania wobec przydzielonych pozycji w grupie lub społeczeństwie (J. Schroeder 2015, s. 131).

Zarządzanie konfliktem

W przedsiębiorstwach, rola osoby odpowiedzialnej za rozwiązanie konfliktów spoczywa najczęściej na kadrze kierowniczej, zazwyczaj zajmują się tym menadżerowie. Ich zadaniem jest zapobiegnięcie możliwie jak największej liczbie negatywnych skutków konfliktu. Agnieszka Kołodziejczyk, autorka artykułu pt". Rola konfliktu w organizacji" wymienia kilka najpopularniejszych narzędzi zarówno tradycyjnych jak i nowoczesnych, jakie menadżerowie wykorzystują w celu rozwiązania konfliktów. Do grupy tradycyjnych rozwiązań konfliktów należą,

• unikanie czyli wycofanie jednostki ze środowiska "konfliktogennego". Jeżeli reakcja unikania konfliktów występuję samoistnie z inicjatywy jednej z potencjalnych stron konfliktu może być interpretowane jako zjawisko tzw. mechanizmu obronnego,
• ignorowanie konfliktu objawiające się przemilczeniem spornych kwestii,
• wymuszenie, czyli próba przekonania do ustąpienia jednej ze skonfliktowanych stron,
• kompromis, który objawia się próba znalezienia wspólnego rozwiązania przynajmniej częściowo satysfakcjonującego skonfliktowane strony

Niestety tradycyjne formy rozwiązywania konfliktów często były nieefektywne, nie przynosiły zamierzonego efektu, a także ograniczały rozwój organizacji. W dzisiejszych czasach częściej wykorzystuje się bardziej "nowoczesne" formy rozwiązywania konfliktów. Należą do nich,

• negocjacje czyli dialog dwóch skonfliktowanych stron,
• arbitraż, polega on na wskazaniu przez obie strony osoby bezstronnej, która ma obiektywnie dokonać osądu,
• mediacja powołanie osoby trzeciej (jednak nie jak w przypadku arbitrażu przez strony, lecz przez menadżera), która ma za zadanie pomagać stronom w samodzielnym dojściu do porozumienia (A. Kołodziejczyk 2014, s. 321-323).

Rozwiązywanie konfliktów — artykuły polecane

Zarządzanie przez konflikty — Zarządzanie konfliktem — Konflikt — Fazy konfliktu — Konflikt interpersonalny — Partycypacja społeczna — Rozwiązywanie sporów zbiorowych — Dynamika grupowa — Atmosfera w pracy

Bibliografia

• Boyle C., Chersan I. (2006), English Dictionary For Advanced Learners, Macmillan, Londyn
• Kołodziejczyk A. (2014), Rola konfliktu w organizacji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo - Humanistycznego w Siedlcach, Seria: Administracja i Zarządzanie, nr 100
• Robbins S., Jugde T. (2012), Zachowania w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Schroeder J. (2015), Zarządzanie konfliktem w organizacji działającej w międzynarodowym otoczeniu - wpływ kultury narodowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, nr 10
• Zimbardo P., Gerrig R. (2012), Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Bartłomiej Żurak