Starostwo powiatowe

Starostwo powiatowe - jest najważniejszą jednostką pomocniczą w powiecie, powołaną w celu wykonywania poleceń zarządu powiatu, jego przewodniczącego oraz uchwał rady powiatu, a ponadto służącą obsłudze organów powiatu. Nie posiada statusu jednostki organizacyjnej powiatu, nie ma odrębnego bytu prawnego. Wspólnie z jednostkami organizacyjnymi powiatu wspiera zarząd powiatu w wykonywaniu jego zadań. Ustawa o samorządzie powiatowym nie nadaje starostwu powiatowemu pozycji organu powiatu, a jako aparat pomocniczy powiatu jest wyłącznie strukturą pracowniczą. Kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa oraz kierowników jednostek organizacyjnych powiatu jest starosta. W stosunku do pracowników tego urzędu przysługuje mu prawo do decydowaniu o zakresie i rodzaju obowiązków. Regulamin organizacyjny starostwa powiatowego, niebędący aktem prawa miejscowego uchwalany przez radę powiatu stanowi zestaw zasad jego funkcjonowania oraz organizacji. Ustawa o samorządzie powiatowym przyznaje starostwu powiatowemu prawo do prowadzenia wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej w stosunku do jednostek organizacyjnych powiatu zaliczonych do sektora finansów publicznych, powiatowych instytucji kultury oraz innych zaliczanych do sektora finansów publicznych powiatowych osób prawnych, które na podstawie odrębnych ustaw, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków oraz spółek prawa handlowego wykonują zadania publiczne. Ponadto, starostwo zapewnia obsługę administracyjno-biurową powoływanej w powiecie komisji bezpieczeństwa i porządku.

W miastach na prawach powiatu zadania starostwa powiatowego wykonuje urząd miasta. Kontrola sprawowana jest przez prezydenta miasta bądź burmistrza.

TL;DR

Starostwo powiatowe jest jednostką pomocniczą w powiecie, obsługującą organy powiatu. Nie posiada statusu jednostki organizacyjnej powiatu. Starosta jest kierownikiem i zwierzchnikiem pracowników starostwa. Powiatowa administracja zespolona obejmuje starostwo, powiatowy urząd pracy oraz jednostki organizacyjne powiatu. Starosta ma władzę organizacyjną nad aparatem pomocniczym organów powiatu. Powiat wykonuje zadania publiczne w zakresie edukacji, zdrowia, pomocy społecznej, transportu, kultury, ochrony środowiska i innych. Nie może prowadzić działalności gospodarczej poza zadaniami użyteczności publicznej.

Powiatowa administracja zespolona

W powiecie istnieje powiatowa administracja zespolona. Istotą zespolenia jest skupienie w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnictwem całego aparatu administracyjnego i pomocniczego. Zgodnie z art. 33b ustawy o samorządzie powiatowym, do powiatowej administracji zespolonej należą:

1) starostwo powiatowe,

2) powiatowy urząd pracy, który jest jednostką organizacyjną powiatu,

3) jednostki organizacyjne będące aparatem pomocniczym kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży.

Zwierzchnictwo nad powiatową administracją zespoloną sprawuje starosta.

Istotni pracownicy starostwa powiatowego

Starosta jest organem administracji publicznej, zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa, sprawującym władztwo organizacyjne nad aparatem pomocniczym organów powiatu. Jest przewodniczącym zarządu powiatu. Kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz organizuje jego pracę, a ponadto reprezentuje powiat na zewnątrz. Ma możliwość nadawania upoważnień do wydawania decyzji w jego imieniu wicestaroście, członkom zarządu powiatu oraz pracownikom starostwa powiatowego, powiatowych służb, inspekcji i straży oraz kierowników jednostek organizacyjnych.

Wicestarosta wykonuje zadania, kompetencje i funkcje nadane przez starostę i zastępuje go w razie jego nieobecności lub niemożności sprawowania urzędu.

Sekretarz powiatu jest członkiem i pracownikiem starostwa powiatowego zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Jest on powołany i odwoływany przez radę powiatu na wniosek starosty. W imieniu starosty sprawuje on nadzór nad zadaniami wykonywanymi przez komórki organizacyjne starostwa powiatowego.

Skarbnik powiatu jest głównym księgowym budżetu powiatu. Ustawa o samorządzie powiatowym przyznaje skarbnikowi szczególnie istotną pozycję w przypadku udzielania kontrasygnaty względem powstałej czynności prawnej, która może skutkować powstaniem zobowiązań majątkowych. W przypadku złożenia odmowy kontrasygnaty, ma on obowiązek jej dokonać na pisemne polecenie starosty, jak również powiadomić o tym fakcie radę powiatu oraz regionalną izbę obrachunkową.

Zadania powiatu

Powiat jest podstawową jednostką zasadniczego podziału terytorialnego w Polsce. Przez to pojęcie poza odpowiednim terytorium rozumie się także lokalną wspólnotę samorządową. Konstytucja RP przyznaje samorządowi terytorialnemu uczestnictwo w sprawowaniu władzy państwowej. Jednocześnie opowiada się za zasadą decentralizacji władzy, która polega na przekazaniu przez centralne organy państwowe części zadań i kompetencji. Jako organ tej władzy wykonuje na podstawie i w granicach ustaw przysługującą mu część zadań publicznych, które służą zaspokajaniu potrzeb lokalnej wspólnoty samorządowej. Powiat ma prawo, a zarazem obowiązek podejmowania tylko tych zadań publicznych, które są mu wyraźnie przypisane przepisami ustaw.

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne we własnym imieniu oraz na własną odpowiedzialność. Katalog zadań własnych powiatu ma charakter enumeratywny, który określony został w art. 4 ust. 1 u.s.p. "Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:

1) edukacji publicznej,

2) promocji i ochrony zdrowia,

3) pomocy społecznej,

3a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,

4) polityki prorodzinnej,

5) wspierania osób niepełnosprawnych,

6) transportu zbiorowego i dróg publicznych,

7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,

8) kultury fizycznej i turystyki,

9) geodezji, kartografii i katastru,

10) gospodarki nieruchomościami,

11) administracji architektoniczno-budowlanej,

12) gospodarki wodnej,

13) ochrony środowiska i przyrody,

14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,

15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli,

16) ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska,

17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,

18) ochrony praw konsumenta,

19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

20) obronności,

21) promocji powiatu,

22) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2016 r. poz. 239 i 395),

23) działalności w zakresie telekomunikacji".

Zadania powiatu nie mogą naruszać ani pokrywać się z zadaniami gmin, które leżą w graniach danego powiatu. W kontekście zadań wykonywanych przez te gminy mają charakter uzupełniający i pomocniczy. Ponadto, powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej, która wykracza poza ramy zadań o charakterze użyteczności publicznej, co można uznać za przejaw osłabienia postulatu równości wszystkich szczebli samorządu terytorialnego.

Ustawa o samorządzie powiatowym przewiduje, iż odrębne ustawy mogą określać inne zadania powiatu, mogą także określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat.

Starostwo powiatowe — artykuły polecane

Samorząd terytorialny — Administracja rządowa — Urząd gminy — Administracja — Formy organizacyjne jednostek samorządowych — Państwowa Inspekcja Pracy — Urząd marszałkowski — Urząd wojewódzki — Organy administracji publicznej — Informatyczne systemy w łańcuchu wartości

Bibliografia

• Bandarzewski K., Chmielnicki P., Kisiel W. (2006), Prawo samorządu terytorialnego w Polsce, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa
• Dolnicki B. (2012), Samorząd terytorialny, Wolters Kluwer, Warszawa
• Gołębiowska A., Ziętarski P. (red.) (2016), Funkcjonowanie samorządu terytorialnego - uwarunkowania prawne i społeczne, Kancelaria Senatu RP, Warszawa
• Korczak J., Lisowski P., Ostapski A. (2015), Ustrój samorządu terytorialnego. Materiały dydaktyczne, Prace Naukowe WPAiE Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Dz.U. 1998 nr 91 poz. 578
• Zimmermann J. (2018), Prawo Administracyjne, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Małgorzata Cież, Karol Partacz

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.