Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny jest to jedna z form wsparcia przede wszystkim dla rodzin o niskich dochodach, wielodzietnych czy wychowujących niepełnosprawne dzieci. Ma ono na celu pokrycie części wydatków na utrzymanie dziecka (Z. Duniewska i in. 2014, s. 328)

Znajduje się on w grupie świadczeń rodzinnych wraz z przewidzianymi do niego dodatkami obok świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku pielęgnacyjnego. Zasiłek rodzinny i inne świadczenia z nim związane, stanowią rodzaj trwałej pomocy udzielanej obywatelom przez państwo w ramach potrzeby ochrony rodziny, wielodzietności czy niepełnosprawności w przeciwieństwie do pomocy społecznej, która ma charakter krótkotrwały, doraźny (A. Kubów 2014, s. 35)

TL;DR

Zasiłek rodzinny jest formą wsparcia dla rodzin o niskich dochodach, rodziców wielodzietnych i rodziców wychowujących niepełnosprawne dzieci. Przysługuje on na podstawie określonych kryteriów, takich jak wiek dziecka i dochód rodziny. Dodatkowo, zasiłek może być uzupełniony o dodatki związane z różnymi sytuacjami życiowymi, takimi jak urodzenie dziecka czy samotne wychowywanie dziecka. Wniosek o zasiłek rodzinny należy złożyć w odpowiednich instytucjach, dołączając wymagane dokumenty.

Kto może się ubiegać o zasiłek?

Rozdział 2, art. 4 Ustawy o świadczeniach rodzinnych ustala podmioty mogące ubiegać się o przyznanie zasiłku rodzinnego i jego dodatków. Są to:

• rodzice, jeden z rodziców, opiekun prawny dziecka,
• opiekun faktyczny dziecka,
• osoba ucząca się - oznacza to osobę pełnoletnią uczącą się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów, jeżeli wyrok sądu orzekający dla niej alimenty został wydany przed osiągnięciem przez nią pełnoletności.

Art. 6 Ustawy o świadczeniach rodzinnych określa z kolei w jakich przypadkach świadczenie przysługuje dziecku:

• do ukończenia 18 roku życia,
• do czasu nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 lat,
• do ukończenia 24 lat, jeśli dziecko kontynuuje naukę w szkole (również wyższej) i jest osobą o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.

Art. 7 określa natomiast wyjątki od powyższych zasad przyznawania zasiłku rodzinnego. Zatem prawa do niego nie przysługują w sytuacji gdy:

• dziecko lub osoba ucząca się pozostaje w związku małżeńskim albo przebywa w rodzinie zastępczej lub w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
• dziecko lub osoba ucząca się są uprawnione do zasiłku rodzinnego na własne dziecko
• dla osoby samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka (wyjątek stanowią sytuacje, gdy osobie samotnie wychowującej dziecko nie zasądzono świadczenia alimentacyjnego, ponieważ drugi z rodziców nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany, powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone).

Zasady przyznawania i wysokość zasiłku

Zasiłek rodzinny finansowany jest ze środków publicznych. Jego wysokość określana jest kwotowo w takiej samej wysokości dla wszystkich osób spełniających określone kryteria (A. Kubów 2014, s. 36) W przyznawaniu zasiłku rodzinnego i jego dodatków kluczową rolę pełni dochód netto rodziny z roku poprzedzającego okres zasiłkowy. Stawki te są corocznie ustalane na podstawie płacy minimalnej i innych czynników. W przypadku dzieci niepełnosprawnych dochód jest wyższy. Dodatkowo ważnym kryterium jest wiek dziecka, od którego uzależniona jest wartość świadczenia. Zasiłek ten nie przysługuje jednak w sytuacji, gdy dziecko wychowywane przez jedną osobę, przy żyjącym obojgu rodziców nie otrzymuje świadczeń alimentacyjnych (Z. Duniewska, s. 328)

W przypadku gdy dochód rodziny przekroczy wysokość kryterium dochodowego, a uprawniony podmiot w poprzednim okresie pobierał zasiłek rodzinny, to ma prawo otrzymywania go nadal przez rok. W przypadku gdy dochód także w kolejnym roku będzie wyższy, to następuje utrata prawa do świadczenia. (Ustawa o świadczeniach rodzinnych)

Dodatki do zasiłku rodzinnego

"Do zasiłku rodzinnego przysługują również dodatki o charakterze okresowym lub jednorazowym, które wiążą się z określoną sytuacją życiowa podmiotów uprawnionych. Są to dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu:

• urodzenia dziecka,
• opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
• samotnego wychowywania dziecka,
• wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
• kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
• rozpoczęcia roku szkolnego,
• podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania". (Rozdział 2, art. 8 Ustawy o świadczeniach rodzinnych)

Art. 9 Ustawy o świadczeniach rodzinnych mówi o możliwości otrzymania jednorazowej zapomogi w wysokości 1 000 zł za urodzenie dziecka.

Wniosek o zasiłek rodzinny należy złożyć w gminie, w ośrodku pomocy społecznej lub u pracodawcy. Do wniosku o zasiłek rodzinny należy dołączyć:

• kopię dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się o zasiłek,
• orzeczenie o niepełnosprawności, w przypadku, gdy w rodzinie wychowuje się dziecko niepełnosprawne,
• odpis aktu urodzenia dziecka,
• zaświadczenia stwierdzające wysokość dochodu rodziny,
• zaświadczenie ze szkoły w przypadku, gdy dziecko ukończyło 18 rok życia, lub zaświadczenie ze szkoły wyższej,
• informacje sądu o toczącym się postępowaniu w sprawie o przysposobienie dziecka, w przypadku osoby faktycznie opiekującej się dzieckiem, która wystąpiła o przysposobienie tego dziecka,
• kopię aktów zgonu rodziców lub kopię odpisu wyroku zasądzającego alimenty w przypadku osoby uczącej się,
• orzeczenie sądu odnośnie ustalenia opiekuna dziecka,
• kartę pobytu w przypadku cudzoziemców,
• kopię odpisu prawomocnego wyroku sądu orzekającego rozwód lub separację albo kopię aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko. (Rozporządzenie Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych)

Zasiłek rodzinny — artykuły polecane

Dodatki do wynagrodzeń — Świadczenie pielęgnacyjne — Świadczenia rodzinne — Zasiłek pielęgnacyjny — Ubezpieczenie rentowe — Zasiłek celowy — Renta inwalidzka — Ubezpieczenie zdrowotne — Świadczenie socjalne

Bibliografia

• Duniewska Z. (red.) (2014), Prawo administracyjne materialne, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kubów A. (2014), Znaczenie świadczeń rodzinnych w kształtowaniu życia rodziny. Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 364
• Ratyński W. (2003), Problemy i dylematy polityki społecznej w Polsce, Difin, Warszawa
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych Dz.U. 2017 poz. 1466
• Sadowski Z., Wach T. (2003), Leksykon pracy, bezrobocia i zabezpieczenia społecznego, Biblioteczka Pracownicza, Warszawa
• Sierpowska I. (2011), Prawo pomocy społecznej, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593
• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych Dz.U. 2003 nr 228 poz.2255

Autor: Ewelina Kalicka, Marta Noworyta

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.