Cena transferowa

Ceny transferowe, ceny transakcyjne - ceny stosowane pomiędzy podmiotami powiązanymi, przy wewnętrznej wymianie towarów i usług, różniące się od cen, które zostały wynegocjowane na wolnym rynku w podobnych warunkach lecz przez niepowiązane podmioty. Ceną transferową nazywamy też cenę, która została ustalona przez zakład sprzedający, spółkę córkę bądź wydział przedsiębiorstwa wielonarodowego na usługę lub dobro, w które zakład, wydział lub spółka córka tegoż przedsiębiorstwa zostały zaopatrzone (J. F. Mika 2017, s. 1)

Stosowanie tej ceny jest często konieczne w celu stworzenia "wewnętrznego rynku"

Ceny transferowe mają bezpośredni związek z ewentualnym poziomem ryzyka, dlatego ich wysokość dla każdej z transakcji powinna być stale monitorowana przez specjalistów z zakresu doradztwa podatkowego. Stanowi to istotny element tzw. polityki podatkowej podmiotów, szczególnie ważnej dla podmiotów zawierających dużą ilość transakcji wewnątrzgrupowych o znacznej wartości. Stąd warunkiem niemal koniecznym staje się analiza cen transferowych na etapie zawierania transakcji, co w rezultacie wspomaga zarządzanie ryzykiem podatkowym.

TL;DR

Ceny transferowe są stosowane pomiędzy powiązanymi podmiotami i różnią się od cen na wolnym rynku. Mają one duże znaczenie dla podatników i administracji podatkowej. Ceny transferowe mogą być formowane na różne sposoby i muszą być odpowiednio ustalone. Problematyka cen transferowych dotyczy także ustalania kosztów, analizy marży, transferu wartości niematerialnych i prawnych, oraz opracowania dokumentacji. Manipulacje związane z cenami transferowymi przyciągają uwagę władz podatkowych. Stosowanie cen transferowych ma korzyści dla przedsiębiorstw wielonarodowych, takich jak minimalizacja zobowiązań podatkowych i ceł oraz redukcja ryzyka.

Znaczenie cen transferowych

Ceny transferowe mają znaczenie nie tylko dla administracji podatkowych, ale i dla samych podatników. Dzieje się tak ponieważ w dużym stopniu określają one wydatki i dochody, a także zyski, które podlegają opodatkowaniu jednostek powiązanych podlegających pod odrębne organy podatkowe.

Kształtowanie się cen transferowych

Rys. 1. Porównanie wewnętrzne i zewnętrzne ceny transferowej i rynkowej

Ceny stosowane przez korporacje wielonarodowe są nazywane cenami transferowymi. Tak więc na kształtowanie się tych cen ma wpływ wewnętrzny obrót produktów pomiędzy przedsiębiorstwem, a jego filiami w innych częściach świata. Wynika z tego, że ceny te są ustalane poprzez podejmowane wewnętrzne decyzje firmy transnarodowej.

Ceny te mogą być formowane m. in.:

• w oparciu o ceny rynkowe, które dane przedsiębiorstwo stosuje przy swojej sprzedaży na zewnątrz lub w oparciu o ceny rynkowe, które stosują inne firmy,
• w oparciu o rzeczywiste, planowane bądź normatywne koszty wytworzenia,
• w oparciu o umowne ceny, które zostały wynegocjowane przez spółki firmy transnarodowej.

Prawidłowa cena transferowa

Oprócz czynników prawnych, jak i ekonomicznych w danej konkretnie sytuacji firmy istnieją dwie zasady, które muszą być przestrzegane:

• maksymalna cena transferowa nie może być wyższa od najniższej ceny rynkowej, za którą można nabyć na rynku zewnętrznym dobra i usługi,
• minimalna cena transferowa nie może być niższa niż zsumowane koszty krańcowe produkcji jednostki sprzedającej powiększone o koszt korzyści utraconych (J. F. Mika 2017, s. 4)

Problematyka

Problematyka cen transferowych nie sprowadza się, zatem jedynie do stosowania cen zbliżonych do cen stosowanych przez podmioty niepowiązane z branży w podobnych sytuacjach, lecz dotyczy ona także:

• ustalenia kosztów, które powinny mieć wpływ na kształtowanie cen,
• przeprowadzenie analizy mającej na celu zastosowanie właściwego poziomu marży,
• określenia korzyści płynących ze współpracy,
• transferu wartości niematerialnych i prawnych,
• ustalenia oraz zweryfikowania celów i uwarunkowań biznesowych,
• opracowanie dokumentacji stanowiącej materiał dowodowy w przypadku kontroli.

Zagadnienia związane z cenami transferowymi stanowią obecnie stały element kontroli podatkowych. Mimo iż wartość oszacowanego z tego tytułu podatku znacznie wzrosła, wciąż liczne są niedociągnięcia na tym obszarze, o czym świadczy fakt, że jedynie ok. 32% spraw przed sądami administracyjnymi, zakończyło się werdyktem korzystnym dla podatnika.

Zastosowane ceny transferowe pomiędzy powiązanymi podmiotami prowadzącymi działalność w dwóch różnych krajach mają wpływ na bilans płatniczy, mogą prowadzić do wytranfserowywania środków finansowych za granicę. Produkcja z państw o wysokich podatkach jest przenoszona po niskich cenach, aby zmniejszyć dochód do opodatkowania. Dzięki temu przedsiębiorstwo może zmniejszyć swe globalne zobowiązania podatkowe. Przy uwzględnieniu obecnej globalnej gospodarki gra idzie o ogromne stawki.

Stosowanie

Ceny Transferowe - Wraz z dynamicznym rozwojem wielonarodowych grup kapitałowych zwiększa się również ilość transakcji kontrolowanych zawieranych przez grupy powiązanych przedsiębiorstw.

Ceny stosowane w tych transakcjach są zwane cenami transferowymi. Mogą być to ceny towarów, usług, wartości materialnych i niematerialnych oraz praw (np. do korzystania z własności intelektualnej) stosowane w transakcjach kapitałowych między podmiotami. Najczęściej jednak ceny transferowe wykorzystywane są jako instrument optymalizacji zysku netto grupy kapitałowej jako całości. W przypadku usług związanych z cenami transferowymi celem jest zapewnienie podatkowego bezpieczeństwa operacji gospodarczych wykonywanych między powiązanymi podmiotami.

Manipulacje związane z cenami transferowymi - np. praktyka "przetrzymywania zysków" polegająca na zapewnianiu by zyski międzynarodowego przedsiębiorstwa podlegały w maksymalnym stopniu opodatkowaniu w kraju o najniższych progach podatkowych. Tego typu praktyki przyciągnęły uwagę władz podatkowych na całym świecie - w wielu przypadkach fiskus szuka sposobu dostosowania tych cen do cen wolnorynkowych. Najpopularniejszą stosowaną metodą jest tzw. metoda "długości ramienia" (ang. arm's length principle). Istota tej zasady wyraża się w tym, że na przedsiębiorstwa gospodarczo powiązane nakłada się obowiązek kształtowania we wzajemnych stosunkach handlowych ogółu warunków, w tym przede wszystkim cen ustalanych we wzajemnych transakcjach w taki sposób, w jaki uczyniłyby to niezależne, konkurujące ze sobą przedsiębiorstwa. Jeśli fiskus ma problemy z porównaniem ceny transferowej do ceny wolnorynkowej (np. z powodu niewystępowania analogicznych transakcji na wolnym rynku) może zastosować metodę kosztów powiększonych o zysk czy metodę ceny odsprzedaży.

Korzyści

Dla przedsiębiorstw wielonarodowych korzyści, które wiążą się ze stosowaniem cen transferowych zależą od warunków zaoferowanych przez państwa z jurysdykcją podatkową liberalną takie jak:

• taryfy celne,
• kursy walut,
• poziom stóp podatkowych,
• poziom inflacji,
• polityka rządu wobec zagranicznych przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwa wielonarodowe dążą do minimalizacji swoich zobowiązań z tytułu podatków i ceł, redukcji ryzyka z tytułu inflacji i wahań kursów walut, co prowadzi do zwiększenia zysku spółek zależnych jak i zysku całości przedsiębiorstwa transnarodowego.

Cena transferowa — artykuły polecane

Import — Podatek obrotowy — Rezydencja podatkowa — Ryzyko w transakcjach międzynarodowych — Cło — Bariery pozataryfowe — Dumping — Polityka handlowa — Szara strefa

Bibliografia

• Barowicz M. (2017), Ceny transferowe. Narzędzie optymalizacji podatkowej grupy kapitałowej, Placet, Warszawa
• Bożyk P., Misala J., Puławski M. (2002), Międzynarodowe stosunki ekonomiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Burchart R. (2016), Problemy związane z ustalaniem cen transferowych w przedsiębiorstwach powiązanych, Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn
• Bzymek-Iwanowicz P. (2014), Ceny transferowe a system informacyjny rachunkowości, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 830, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 70
• Fil P., Michalczyk A. (2007), Problemy wyceny aktywów i pasywów według MSR/MSSF i ustawy o rachunkowości, Wydawnictwo ODDK, Gdańsk
• Kotyński J. (red.) (2005), Globalizacja i Integracja Europejska. Szanse i Zagrożenia Dla Polskiej Gospodarki, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Malec E., Roszkowski D. (2004), Ceny Transferowe, ODDK, Gdańsk
• Mika J. (2017), Ceny transferowe. Komentarz do rozporządzenia. Metody ustalania i szacowania cen transferowych. Analiza porównywalności. Przykłady, C.H. Beck, Warszawa
• Pietrzak B. (2006), System finansowy w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 października 1997 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów podatników w drodze oszacowania cen w transakcjach dokonywanych przez tych podatników. Dz.U. 1997 nr 128 poz. 833
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie informacji podatkowych. Dz.U. 2002 nr 240 poz. 2061
• Sojak S. (2001), Ceny Transferowe - Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
• Witczak R. (2009), Polityka cen transferowych dla celów podatkowych w powiązanych jednostkach opieki zdrowotnej, Współczesne wyzwania strukturalne w ochronie zdrowia, Olsztyńska Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania im. prof. T. Kotarbińskiego, Olsztyn

Autor: Joanna Krupa, Artur Gawor, Małgorzata Rugiełło