Likwidacja środka trwałego

Likwidacja środków trwałych polega na wyksięgowaniu, a następnie fizycznej likwidacji wybranego obiektu. Pod wpływem użytkowania, z czasem ulegają zużyciu lub całkowitemu zniszczeniu. W momencie, gdy dany środek traci możliwość jego wykorzystania to podmiot jest upoważniona do podjęcia decyzji o jego kasacji. Innymi przykładami powodów likwidacji są: przypadki losowe, decyzje podjęte w wyniku nieopłacalności produkcji lub dużych kosztów napraw, czy zmiana profilu działalności organizacji. Wyżej wymienione środki trwałe są to aktywa przedsiębiorstwa charakteryzujące się czasem użytkowania dłuższym niż jeden rok, mające postać rzeczową oraz będące zdatne do użytku (Szyszkowska J. 2012).

TL;DR

Likwidacja środków trwałych polega na wyksięgowaniu i fizycznej likwidacji obiektu, który uległ zużyciu lub zniszczeniu. Etapy likwidacji to likwidacja księgowa i fizyczna. Protokół likwidacji powinien zawierać odpowiednie elementy. Koszty likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych nie są uważane za koszty uzyskania przychodów. Likwidacja w celu budowy nowego obiektu powoduje, że koszty likwidacji są wpisywane w koszty budowy nowego obiektu.

Etapy likwidacji środka trwałego

Możemy wyróżnić dwa etapy likwidacji środka trwałego.

Pierwszym z nich jest likwidacja księgowa. Polega ona na przeprowadzaniu stosownych zapisów w księgach rachunkowych powodujących wyksięgowanie z konta "Środki trwałe", a także "Umorzenie środków trwałych" likwidowanego środka. Na tym etapie powstaje dokument LT (likwidacja środka trwałego), który jest dowodem księgowym przeprowadzonych działań. Tworzy go najczęściej komisja likwidacyjna albo dział zarządzający majątkiem. LT zatwierdzane jest przez kierownika danej jednostki. Należy pamiętać o Ustawie o rachunkowości (UOR), która stanowi, że zakończenie amortyzacji następuje nie później niż w momencie oddania środka trwałego do likwidacji. Możemy przez to rozumieć, że ostatni odpis amortyzacji powinien zostać zaksięgowany w miesiącu wystawienia dokumentu LT.

Drugim etapem jest już likwidacja fizyczna. Polega ona przykładowo na utylizacji, złomowaniu danego środka lub w przypadku likwidacji majątku na skutek zdarzeń losowych. Oczywiście wszystko musi zostać udokumentowane protokołem likwidacyjnym. Protokół taki sporządzany jest w dniu likwidacji, zazwyczaj przez komisję likwidacyjną. Podczas pozbywania się środka trwałego może wystąpić zarówno zysk jak i strata. Zysk powinien zostać odnotowany w pozycji "Zysk ze zbycia niefinansowych aktów trwałych", natomiast strata w " Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych". W przypadku utraty majątku w wyniku zdarzeń losowych (tj. kradzież, pożar, akt wandalizmu) ważnym aspektem jest ubezpieczenie danego środka. W sytuacji, gdy majątek nie był ubezpieczony, kwota nieumorzona powinna trafić na konto strat nadzwyczajnych, zaś kwoty uzyskane od ubezpieczyciela korygują wyniki tych zdarzeń (Szyszkowska J. 2012).

Co powinien zawierać protokół likwidacji środka trwałego?

Dokument sporządzany jest w trzech egzemplarzach przez komisję likwidacyjną - oryginał przekazywany jest księgowości, kolejny dla działu, gdzie używano dany środek trwały, a ostatni jest dla pracownika odpowiedzialnego za gospodarowanie środkami w oddziale ("Udokumentowanie likwidacji środka trwałego", 2012).

Elementy, które powinien zawierać protokół ("Udokumentowanie likwidacji środka trwałego", 2012):

• pieczątka danej jednostki (lub dokładny adres i nazwa),
• miejsce oraz data sporządzenia protokołu,
• kolejny numer spisywanego protokołu,
• imiona i nazwiska składu komisji likwidacyjnej,
• nazwa oraz numer inwentarzowy likwidowanego środka trwałego,
• opinia Komisji Likwidacyjnej,
• sposób w jaki środek trwały zostanie zlikwidowany,
• podpisy członków komisji,
• wymagane załączniki np.: decyzje kierownika, wnioski, potwierdzenie opłat

Podatek CIT i VAT

Zgodnie z ustawą o CIT, za koszty uzyskania przychodów nie są uważane straty wynikające z likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, w przypadku gdy te środki są likwidowane z powodu zmiany rodzaju działalności organizacji. Na podstawie prawa oraz ustaw możemy stwierdzić, że nieumorzona wartość likwidowanego środka trwałego przyczynia się do powiększenia wartości budowanego nowego środka, a nie jest to koszt uzyskania przychodu. Zgodnie z interpretacją Dyrektora Izby Skarbowej, możemy stwierdzić, że podatek VAT nie obowiązuje likwidacji środka trwałego (Szyszkowska J. 2012).

Likwidacja środka trwałego w celu budowy nowego

W przypadku, gdy środek trwały jest likwidowany z powodu planów budowy w tym samym miejscu innego obiektu to koszty likwidacji wpisywane są w koszty bezpośrednio związane z budową nowego środka trwałego. Jeżeli uda się odzyskać jakieś środki lub materiały możemy je sprzedać lub też zmagazynować - te środki również są wliczane w wartość nowo budowanego środka trwałego. Dodatkowo do tych kosztów należy doliczyć opłaty za transport czy też samą rozbiórkę, nieumorzoną wartość likwidowanego obiektu, a także wszystkie koszty związane z przygotowaniem budowy. Wyżej wymieniony opłaty i koszty powinny zostać zaksięgowane na koncie "Środki trwałe w budowie" (Szyszkowska J. 2012).

Likwidacja środka trwałego — artykuły polecane

Strata nadzwyczajna — Likwidacja działalności gospodarczej — Odpisy aktualizujące należności — Sprawozdanie finansowe - informacja dodatkowa — Wyposażenie — Amortyzacja jednorazowa — Wycena środków trwałych — Bilans otwarcia — Środki trwałe w budowie

Bibliografia

• Strona internetowa: URL Udokumentowanie likwidacji środka trwałego, gofin.pl
• Szyszkowska J. (2012), Likwidacja środka trwałego. Aspekt podatkowy i rachunkowy, Buchalter: miesięcznik księgowego, nr 13
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591

Autor: Mariusz Liszka