Kredyt refinansowy

Przed udzieleniem kredytu refinansowego dochodzi do zawarcia indywidualnej umowy między bankiem ubiegającym się o kredy refinansowy, a bankiem centralnym w której zostają określone jego:

• wysokość,
• termin,
• zasady spłaty,
• oprocentowanie.

"Organ banku centralnego określa wysokość oprocentowania kredytu refinansowego, przy czym może ono być dla poszczególnych banków zróżnicowane, w zależności od ich możliwości spłaty zaciągniętego zobowiązania". (L. Góral 2003, s. 178-182)

Narodowy Bank Polski jako bank centralny pełni szczególną rolę wśród monetarnych instytucji finansowych. Jednym z rodzajów kredytu udzielanego przez bank centralny pozostałym bankom jest kredyt refinansowy. Kredyt ten udzielany jest przez bank centralny bankom komercyjnym dla zapewnienia im płynności operacji finansowych. Bank centralny udzielając kredyt refinansowy, kieruje się zdolnością banku do jego spłaty wraz z odsetkami w umownych terminach spłaty. Innym zadaniem kredytu refinansowego może być realizacja postępowania naprawczego banku komercyjnego.(M.Capiga 2006, s. 14) Oprocentowanie kredytów należących do tej kategorii jest ważnym narzędziem polityki pieniężnej banku centralnego.(P. Niczyporlik 2011, s. 126)

TL;DR

Kredyt refinansowy to forma kredytu udzielanego przez bank centralny bankom komercyjnym w celu zapewnienia płynności operacji finansowych. Bank centralny ustala wysokość, termin, zasady spłaty i oprocentowanie kredytu. Może wypowiedzieć umowę i zażądać wcześniejszej spłaty, jeśli sytuacja finansowa banku korzystającego się pogorszy. Formy refinansowania banków to redyskonto weksli, kredyt lombardowy i kredyt techniczny. Kredyt refinansowy ma ograniczoną skuteczność i jest coraz mniej popularny.

Wezwanie do wcześniejszej spłaty kredytu refinansowego

Jeżeli sytuacja finansowa banku korzystającego z kredytu refinansowego ulega pogorszeniu w stopniu zagrażającym terminowej spłacie kredytu lub bank ten nie przestrzega istotnych postanowień umowy kredytowej, bank centralny może wypowiedzieć tę umowę i zażądać wcześniejszej spłaty kredytu, w całości lub w części w terminie krótszym niż określony w tej umowie.

Formy refinansowania banków

Banki centralne oferują zarówno obecnie jak i w przeszłości różne formy kredytowanie banków komercyjnych, takie jak:

1. Redyskonto weksli

Polega na skupowaniu weksli, które zostały wcześniej zdyskontowane przez banki komercyjne. W tym przypadku do refinansowania banków wykorzystuje się konkretne instrumenty polityki redyskontowej, takie jak:

• stopa redyskontowa (stanowi cenę kredytu dla banku komercyjnego)
• kontyngenty redyskonta
• wymagania jakościowe dotyczące materiału wekslowego (ustala je bank centralny)

Przed przyjęciem przez NBP weksli do redyskonta, banki zainteresowane zobowiązane są do do złożenia oświadczenia upoważniającego NBP do zaspokojenia się z ich rachunków bieżących w NBP (na wypadek gdy dłużnik nie zapłaci w terminie zredyskontowanego weksla).

2. Kredyt lombardowy

Jest udzielany pod zastaw papierów wartościowych do wysokości nominalnej wartości tych papierów. Cechuje się tym, że:

• dotyczy banków, które mają problem z utrzymaniem płynności i pilnie potrzebują pozyskać środki finansowe
• wartość zastawu jest większa od wartości kredytu (stopień finansowania: 2/3, 3/4 lub 4/5 w zależności od rodzaju papierów wartościowych)
• należy do kategorii kredytów krótkoterminowych, lecz może występować również jako kredyt długoterminowy (w przypadku udzielenie go bankowi, który poniósł straty)
• związany jest w wysokimi kosztami

Redyskonto weksli oraz kredyt lombardowy są podstawowymi stopami procentowymi Narodowego Banku Polskiego.

3. Kredyt techniczny

Jest wykorzystywany i spłacany przez banki komercyjne tego samego dnia, w którym został udzielony. Jego zabezpieczeniem są bony lub obligacje, których prawa zostają chwilowo przeniesione na NBP. Kwotę takiego kredytu może stanowić 80% wartości nominalnej papierów wartościowych, które są zabezpieczeniem. Kredyt techniczny, który został spłacony w tym samym dniu operacyjnym nie jest oprocentowany (M.Capiga 2006, s. 14)

Ograniczona skuteczność kredytu refinansowego

Dla banków kredyty refinansowe są alternatywą dla kredytów zaciąganych na międzybankowym rynku pieniężnym, ponieważ stopy kredytu z banku centralnego są z reguły wyższe. Zaletą kredytu refinansowego jako instrumentu polityki pieniężnej banku centralnego, jest ustawowo zagwarantowana pomoc banku centralnego, względem banków przeżywających okresowe kłopoty z płynnością. W ten sposób centralna instytucja monetarna może utrzymywać stabilność całego systemu bankowego. Do wad kredytu refinansowego zalicza się:

• "przy założeniu dużej niezależności finansowej banków od banku centralnego, wynikającej z posiadania płynnych rezerw własnych, banki nie są skłonne refinansować się w banku centralnym",
• przy założeniu że banki są względnie wysoko zadłużone w banku centralnym, to kredyt refinansowy nie może skutecznie regulować rozmiarów kredytów w gospodarce (A.Kazimierczak 2008, s. 94)

Znaczenie kredytów refinansowych udzielanych przez banki centralne bankom komercyjnym stale maleje. Pełnią one rolę instrumentu pomocniczego w realizowaniu przez banki centralne polityki pieniężnej (M.Capiga 2006, s. 14)

Kredyt refinansowy — artykuły polecane

Rezerwy obowiązkowe — Obligacje — Bank centralny — Polityka refinansowa — Kredyt konsorcjalny — Rynek pieniężny — Kredyt — Kredyt lombardowy — Polityka rezerw obowiązkowych

Bibliografia

• Bogołębska J. (2011), Stabilność finansowa w warunkach reżimu kursowego Currency Board, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica nr 247
• Capiga M. (2006), Działalność kredytowa monetarnych instytucji finansowych, Difin, Warszawa
• Góral L. (2003), Polskie prawo bankowe, PWN, Warszawa
• Gruszecki T. (2004), Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Rys historyczny i praktyka gospodarcza, Oficyna Ekonomiczna, Kraków
• Kazimierczak A. (2008), Polityka pieniężna w gospodarce otwartej, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
• Niczyporuk P., Talecka A. (2011), Bankowość. Podstawowe zagadnienia, Temida2, Białystok

Autor: Dawid Jakub Kulas;Kinga Opiłka