VUCA

VUCA to akronim, który w skrócie można określić jako nieprzewidywalne zmiany (N. Bennetta, G.J. Lemione 2014, s. 3). Po raz pierwszy został wprowadzony w 1985 roku przez Uczelnię wojskową United States Army (United States Army War College) w celu określenia świata będącego wynikiem zimnej wojny (KS Praveen 2018, s. 17).

Akronim pochodzi od czterech angielskich słów:

• V od "volatility", czyli zmienność
• U od "uncertainty", czyli niepewność
• C od "complexity", czyli złożoność
• A od "ambiguity", czyli niejednoznaczność

W późniejszym czasie termin ten został użyty w kontekście biznesowym, by nazwać nieoczekiwane sytuacje wiążące się z tym środowiskiem. Za takie ujęcie odpowiedzialny był Thomas Friedman, felietonista New York Times, który analizując firmy high-tech, doszedł do wniosku, że przyczyną upadających przedsiębiorstw był fakt, że zostały zdominowane przez postępującą technologię, natomiast przedsiębiorstwa, które odniosły sukces, potrafiły dostosować się do zachodzących zmian i wykorzystać pojawiające się możliwości technologiczne (Nandram S.S., Bindlish K.P. 2017, s. 3). Termin VUCA, ze względu na swoją praktyczność ma obecnie wiele zastosowań, nie tylko odnosi się do strategii wojskowych, ale również do przywództwa strategicznego, mającego zastosowanie w różnych organizacjach, zaczynając od tych nastawionych na zysk po sektor edukacyjny (KS Praveen 2018, s. 17). W odniesieniu do przywództwa strategicznego pozwala zrozumieć otoczenie i na tej podstawie stworzyć strategię działania. W tym celu należy zapoznać się z dokładnymi definicjami poszczególnych słów tworzących akronim VUCA.

TL;DR

VUCA to akronim oznaczający zmienność, niepewność, złożoność i niejednoznaczność. Termin ten został wprowadzony w kontekście wojskowym, ale jest również używany w biznesie i przywództwie strategicznym. Świat VUCA to środowisko, w którym przedsiębiorstwa muszą radzić sobie z ciągłymi zmianami i niepewnościami. Wyzwania takiego środowiska wymagają wyraźnej wizji, przewidywania ryzyka, zaufania pracownikom, wykorzystania różnorodności, rozwijania innowacyjności i radzenia sobie z przeszkodami.

Znaczenie elementów VUCA

Zmienność (volatility) - określa tempo i szybkość zmian, których doświadcza przedsiębiorstwo w otaczającym je środowisku. Są to na przykład zmiany mające miejsce na rynku, w tym rosnące bądź malejące ceny produktów i usług, które mogą występować w nieprzewidywalnych okresach czasu. Takie zmiany wymagają szybkiego podejmowania decyzji i natychmiastowego działania (O. Mack i in. 2016, s. 5-6).

Niepewność (uncertainty) - brak zdolności do przewidzenia sytuacji i zdarzeń, które mogą nastąpić. Wywołana jest przez zmienność otoczenia bądź też brak wystarczającej wiedzy do oceny skutków wydarzeń. Kluczem są w tym przypadku posiadane zasoby informacji, które przedsiębiorstwo stale musi poszerzać, by móc stworzyć wzorce, które mogą się przyczynić w określaniu następstw sytuacji (N. Bennetta, G.J. Lemione 2014, s. 3).

Złożoność (complexity) - wraz ze zmiennością i niepewnością występuje złożoność, dotycząca funkcjonowania otoczenia. Składa się na nią sieć informacji i procedur, różnorodność problemów, jakie mogą wystąpić oraz brak efektu przyczynowo-skutkowego. Złożoność można zdefiniować jako sytuację, w której pomimo zastosowania takich samych procedur różne przedsiębiorstwa mogą otrzymać różne wyniki. W kwestii podejmowania decyzji ważne jest, by brać pod uwagę wiele czynników (O. Mack i in. 2016, s. 6).

Niejednoznaczność (ambiguity) - nawiązuje do trudności w zrozumieniu otoczenia i wiąże się z różnym interpretowaniem sytuacji i zdarzeń. Niejednoznaczność znajduje swoje odzwierciedlenie w sytuacjach, gdy jeden problem ma wiele rozwiązań i nie ma możliwości, by zdecydować, które rozwiązanie powinno zostać wybrane (O. Mack i in. 2016, s. 6).

Wyzwania w świecie VUCA

Świat VUCA to otoczenie w którym przedsiębiorstwa i organizacje funkcjonują zmagając się ze stałym planowaniem i odpowiednim zarządzaniem strategicznym. Charakteryzują go wymienione wyżej cztery elementy VUCA, możemy zatem opisać go jako świat w którym wszystko stale się zmienia, warunki w których funkcjonują firmy są niepewne i złożone, a nadmiar informacji powoduje niejednoznaczność sytuacji, przez co podejmowanie przez liderów decyzji nie należy do najłatwiejszych. W operowaniu w świecie VUCA należy liczyć się z wyzwaniami, które stawia tak skomplikowane otoczenie. Wśród kluczowych działań w radzeniu sobie w takim środowisku KS Praveen wymienia między innymi (KS Praveen 2018, s. 20):

• Zachowanie wyraźniej wizji wobec okoliczności i kierunku podejmowanych działań,
• Przewidywanie ryzyka i zminimalizowanie długoterminowych inwestycji,
• Zaufanie wobec pracowników, ich specjalistycznej wiedzy oraz branie pod uwagę ich osądów,
• Wykorzystanie różnorodności wewnątrz firmy w tworzeniu przewagi konkurencyjnej,
• Rozwijanie swojej ciekawości, intuicyjności oraz innowacyjności,
• Oswojenie się z przeszkodami, które stawia otoczenie.

VUCA — artykuły polecane

Scenariusze możliwych zdarzeń — Konflikty w organizacji procesowej — Analiza TOWS — Zarządzanie zmianą — Rozwój organizacyjny — Analiza SWOT — Teoria ograniczeń — Absorpcja — Homeostaza

Bibliografia

• Bennetta N., Lemione G. (2014), What a difference a word makes: Understanding threats to performance in a VUCA world, Business Horizons, nr 3
• Mack O. (red.) (2016), Managing in a VUCA World, Springer International Publishing, Switzerland
• Nandram S., Bindlish K. (2017), Managing VUCA Through Integrative Self-Management, Springer International Publishing, Switzerland
• Praveen K. (2018), HR in VUCA World - a Viewpoint & Insight, Notion Press, India

Autor: Paulina Buczak