Fundusz gwarancyjny

Fundusz gwarancyjny jest to fundusz tworzony w celu dodatkowego zabezpieczenia zobowiązań emerytalnych. Fundusz gwarancyjny składa się z dwóch części: podstawowej i dodatkowej. Podstawowa cześć Funduszu Gwarancyjnego jest administrowana przez Krajowy Depozyt. Otwarty fundusz stanowi część dodatkową Funduszu Gwarancyjnego a na otwarty rachunek przekazywane są wpłaty z towarzystwa powszechnego (A. Chróścicki, (2010), s. 892).

Zobacz także: Ubezpieczeniowy fundusz gwarancyjny.

TL;DR

Fundusz Gwarancyjny to fundusz, który ma na celu zabezpieczenie zobowiązań emerytalnych. Składa się z części podstawowej i dodatkowej. Fundusz gwarancyjny gromadzi środki poprzez wpłaty towarzystw emerytalnych. Rada Ministrów określa zasady wpłat, wycofywania nadwyżek i gospodarowania środkami. Fundusz narasta poprzez akumulację rocznych opłat. W przypadku niedoboru w otwartym funduszu, jest on pokrywany z rachunku rezerwowego lub z umorzenia jednostek z części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego.

Gromadzenie środków przez Fundusz Gwarancyjny

Art. 185 Dziennika Ustaw o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych określa, w jaki sposób dokonywane są wpłaty. Przychodami Funduszu Gwarancyjnego są wpłacane przez powszechne towarzystwa własne środki pieniężne oraz przychody z wcześniej lokowanych środków Funduszu Gwarancyjnego. Pozyskane oraz wpłacone środki Funduszu Gwarancyjnego nie mogą podlegać egzekucji należności prowadzonej z majątku powszechnego towarzystwa. Wcześniej wspominany artykuł określa również wysokość wpłat powszechnego towarzystwa, które stanowią określoną procentowo, taką samą wartość dla wszystkich otwartych funduszy, cześć aktywów netto funduszu otwartego prowadzonego oraz zarządzanego przez dane towarzystwo (A. Chróścicki, (2010), s. 893).

W drodze rozporządzenia Rada Ministrów określa na podstawie art. 185, Ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych:

• zasady dokonywania wpłat do części podstawowej Funduszu Gwarancyjnego oraz ich wysokość, z zastrzeżeniem, że wartość całkowita środków podstawowej części nie może przekroczyć 0,1%, wartości netto aktywów wszystkich otwartych funduszy, wyjątkiem jedyne może być sytuacja kiedy wartość zobowiązań Funduszu Gwarancyjnego przekracza tą wartość wobec otwartych funduszy emerytalnych,
• sposób w jaki powszechne towarzystwo ustali wielkość środków, które powinny zostać przekazywane na rachunek części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego,
• sposób w jaki zostaną wycofane przez powszechne towarzystwo nadwyżki środków z rachunku dodatkowej części Funduszu Gwarancyjnego,
• tryb oraz sposób wnoszenia opłat do części podstawowej Funduszu Gwarancyjnego, jak i sposób oraz tryb działania części podstawowej Funduszu Gwarancyjnego również w kwestii lokowania jego środków,
• sposób w jaki będą gospodarowane środki z części podstawowej Funduszu Gwarancyjnego, jaka będzie wysokość opłat i tryb ich dokonywania wnoszonych do Krajowego Depozytu jako koszt za administrowanie częścią podstawową Funduszu, warunki szczegółowe oraz tryb dokonywania wypłat ze środków, ich zwrotu powszechnym towarzystwom, jak również sposób dokonywania rozliczeń z powszechnymi towarzystwami, które zaprzestały dokonywania należnych wpłat z tytułu zakończenia swojej działalności określonej w ustawie.

Akumulowanie Funduszu Gwarancyjnego

Fundusz gwarancyjny narasta zasadniczo poprzez akumulację obowiązkowych rocznych opłat jego uczestników gdyż uczestnictwo w systemie gwarancyjnym jest obowiązkowe i powszechne. Udział uczestników w idei samopomocy finansowej w funkcjonowaniu wyżej wymienionego systemu nadaje mu pewne cechy właściwe dla działalności ubezpieczeniowej. Dążenie do samodzielności finansowej funduszu gwarancyjnego w co najmniej niekryzysowych warunkach jest zatem normalne a wręcz wymagane. Fundusz gwarancyjny powinien mieć zatem taką konstrukcję, która pozwoliłaby na zrównoważenie negatywnych efektów zjawiska nadużycia z zapewnieniem stabilności finansowej. Środki przechowywane na części dodatkowej rachunku Funduszu Gwarancyjnego wynoszą nie mniej niż 0,3% i nie więcej niż 0,4% wartości aktywów netto funduszu. Cześć dodatkową Funduszu Gwarancyjnego stanowią środki na rachunku z aktywów funduszu i są przeliczane na jednostki rozrachunkowe (P. Małecki, (2014), s. 833).

Niedobory a Fundusz Gwarancyjny

W otwartym funduszu niedobór występuje w przypadku, kiedy stopa zwrotu z tego funduszu za okres 36 miesięcy jest niższa od minimalnej wymaganej stopy zwrotu. Uznaje się, że minimalna wymagalna stopa zwrotu jest to stopa zwrotu niższa o 50% od średniej ważonej stopy zwrotu ze wszystkich otwartych funduszy w okresie 36 miesięcy lub o 4 punkty procentowe od tej średniej, z uwzględnieniem rozróżnienia która z tych wartości jest niższa. Kwotę niedoboru oblicza się jako iloczyn liczby rozrachunkowych jednostek w otwartym funduszu, uwzględniając dane z ostatniego dnia roboczego okresu 36 miesięcy oraz różnicy między wartościami jednostki rozrachunkowej, która zagwarantowałabym osiągnięcie minimalnej wymaganej stopy zwrotu a faktyczną wartością jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym w okresie 36 miesięcy. Powstały niedobór standardowo w pierwszej kolejności pokrywany jest z rachunku rezerwowego. Natomiast jeżeli okaże się, że powstały niedobór będzie zbyt duży i nie ma możliwości aby pokryła go kwota zebrana na rachunku rezerwowym, to niedobór jest pokrywany ze środków uzyskanych z umorzenia jednostek które zostały zgromadzone na rachunku części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego w terminie nie później niż 3 dni od dnia podania do wiadomości publicznej przez organ nadzoru wysokości średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich otwartych funduszy (M. Mazurkiewicz, (2014), s. 424).

Fundusz gwarancyjny — artykuły polecane

Podatek od dochodów kapitałowych — Pracownicze plany kapitałowe — Podatek od dywidendy — Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego — Podatek dochodowy od firm — Różnice kursowe — Fundusz emerytalny — Grupa kapitałowa — Faktoring niepełny

Bibliografia

• Chróścicki A. (2010), Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych: Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa
• Fojcik-Mastalska E., Mastalski R. (2013), Prawo finansowe, Wolters Kluwer, Warszawa
• Małecki P., Mazurkiewicz M., (2014), CIT. Komentarz: Podatki i rachunkowość, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Dz.U. 1997 nr 139 poz. 934

Autor: Alicja Urbańska