Barka

Barka rodzaj statku stosowany w transporcie wodnym śródlądowym i morskim. Najczęściej bez własnego napędu, poruszające się za pomocą pchacza lub holownika. Posiadają płaskie dno. W żegludze śródlądowej możemy wyróżnić górno - i dolnopokładowe. Transport morski charakteryzowany dłuższymi trasami wykorzystuje barki o większej nośności do nawet kilku tysięcy ton, w celu transportu ładunku masowego lub drewna (Kulczyk J. Winter J. 2003, s.100).

Krótka historia barki

Historia barki sięga tysiącleci wstecz. Pierwsze wzmianki o barkach pochodzą z czasów starożytnych cywilizacji, gdzie były one wykorzystywane do transportu towarów wzdłuż rzek. Wraz z rozwojem technologii i wzrostem handlu, barki zyskały na popularności i stały się ważnym środkiem transportu zarówno na rzekach, jak i na morzu.

W Europie barki były powszechnie używane już w średniowieczu, szczególnie na rzekach takich jak Ren czy Sekwana. To właśnie tam rozwinęło się ich użytkowanie na szeroką skalę. Barki były wykorzystywane do przewozu różnych towarów, takich jak drewno, zboże, węgiel czy kamienie budowlane.

Wraz z rozwojem przemysłu i rozbudową sieci wodnych, barki stały się nieodzownym elementem transportu towarów. W XIX wieku zaczęto wprowadzać nowe technologie, takie jak napęd parowy, co umożliwiło jeszcze większą efektywność w przewozie towarów na barkach. Współcześnie barki są wykorzystywane na całym świecie, zarówno w transporcie wodnym śródlądowym, jak i morskim.

Barki odgrywają kluczową rolę w globalnym handlu, umożliwiając przewóz towarów na duże odległości w sposób ekonomiczny i ekologiczny. Dzięki swojej uniwersalności i elastyczności, barki mogą przewozić różnorodne ładunki, od paliw i surowców, po produkty spożywcze i materiały budowlane.

Rodzaje barek

Ze względu na napęd oraz transportowany ładunek barki możemy podzielić na (Kulczyk J. Winter J. 2003, s.100):

• barki motorowe
• barki pchane
• barki specjalne
• barki robocze

Barki motorowe

Barki motorowe posiadają własny napęd. Ich konstrukcja umożliwia dostosowanie się do różnych rodzajów ładunku oraz transport wszelkimi drogami. Obecnie stosuje się je podczas transportu drobnicy. Ich podział wygląda następująco:

• barki motorowe uniwersalne - do transportu każdego rodzaju ładunku np. drobnicy, ładunków masowych, sypkich oraz kontenerów
• barki motorowe kontenerowych - przystosowane wyłącznie do transportu kontenerów
• barki motorowe zbiornikowe - przystosowane wyłącznie do transportu ładunków płynnych

Podstawowa budowa barki motorowej:

• część dziobowa - pomieszczenia mieszkalne
• śródokręcie - ładownia bezgrodziowa ze stalową podłogą
• część rufowa - siłownia, pomieszczenia mieszkalne, sterówka
• skrajnik rufowy - pomieszczenie na łańcuch kotwiczy, urządzenia sterowe
• podwójne burty

Budowa barki motorowej dostosowana jest do rodzaju towaru. Do budowy napędu tej barki stosuje się wysokoprężne, średnio lub szybko obrotowe silniki spalinowe. Napęd przekazywany jest na pędnik śrubowy, dzięki przekładniom redukcyjno - nawrotowym (Kulczyk J. Winter J. 2003, s.111).

Barki pchane

Barki pchane wraz z pchaczem tworzą zestaw pchany. Cały system opiera się na dwóch statkach, w którym jeden odpowiedzialny jest za napęd, a w drugim znajduje się ładunek. To rozwiązanie pozwala na zwiększenie bezpieczeństwa, poprzez lepsze właściwości manewrowe oraz obniżenie kosztów budowy, a także załogi. Zestaw pchany może posiadać nawet do czterech barek pchanych, w związku z czym w stanie jest on transportować większą ilość towaru. Sposoby łącznia jednostek w zestaw pchany:

• elastyczny - osie przecinają się pod kątem nieprzekraczającym 30 stopni. Ten sposób łączenia umożliwia lepszą manewrowość oraz eksploatację większych jednostek.
• półsztywny - stosowane przy dużej różnicy wielkości pchacza i barki, aby zminimalizować obciążenia wywołane falami
• sztywny - wykorzystywane są głównie liny stalowe, aby uniknąć przemieszczeń poszczególnych członów.

Barki pchane najczęściej wykorzystywane są do transportu ładunków sypkich, odpornych na warunki atmosferyczne. Konstrukcyjnie przypominają barki motorowe z wyłączeniem elementów napędowych. Posiadają podwójną pochyloną burtę oraz jedną ładownię. W celu zwiększenia bezpieczeństwa dzioby barek przednich wyposażone są w ster strumieniowy (Jóźwik Z. 2011, s. 4730).

Barki specjalne

Barki specjalne wyposażone są w charakterystyczne elementy oraz konstrukcję. Wyróżniamy:

• samowyładowcze - wyposażone w urządzenia umożliwiające samoczynny wyładunek oraz załadunek, przeznaczone głównie do materiałów sypkich.
• do transportu w systemie RO-RO - konstrukcja umożliwia wtaczanie oraz transport ładunków, barki wyposażone są w rampę
• do transportu ładunków ponadgabarytowych - posiadają wzmocnioną konstrukcję dna kadłuba, maksymalne wymiary takiego ładunku w transporcie śródlądowym to 49m x 6,8m x 5,8m (długość x szerokość x wysokość), a maksymalna waga wynosi 350 ton (Jóźwik Z. 2011, s. 4733).

Barki specjalne tworzone są jako barki z własnym napędem lub pchane (Kulczyk J. Winter J. 2003, s.123).

Barki robocze

Barki robocze wykorzystywane są głównie do prac w górnictwie. Wyposażone są w odpowiednie urządzenia tj. dźwigi (o wysokim udźwigu). Za ich pomocą kilkuset pracowników jest w stanie pracować pod wodą nad np. układaniem rurociągów.

Wpływ barek na gospodarkę i środowisko

Barki odgrywają ważną rolę w gospodarce, umożliwiając przewóz towarów na obszarach, gdzie inne środki transportu są mniej dostępne lub mniej efektywne. Barki są wykorzystywane do przewozu surowców, żywności, materiałów budowlanych i wielu innych towarów, które są niezbędne dla różnych branż.

W porównaniu do innych środków transportu, barki mogą być bardziej ekologiczne, szczególnie jeśli są napędzane przez silniki spalinowe lub zasilane energią słoneczną. Barki emitują mniejszą ilość dwutlenku węgla i innych szkodliwych substancji, co przyczynia się do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko.

Barki mogą być również wykorzystywane w działaniach ratowniczych i awaryjnych, umożliwiając ewakuację osób lub dostarczanie pomocy humanitarnej w trudno dostępnych miejscach. Barki posiadają odpowiednie wyposażenie i urządzenia, które umożliwiają prowadzenie akcji ratowniczych na wodzie.

Barki mogą pełnić rolę magazynów pływających, umożliwiając przechowywanie i dystrybucję towarów w strategicznych miejscach. Magazyny pływające mogą być wykorzystywane do przechowywania ładunków, które są transportowane na długie odległości, lub do obsługi określonych obszarów, gdzie brakuje stałych magazynów.

W niektórych regionach barki są wykorzystywane jako środek transportu publicznego, umożliwiając podróżowanie po wodach śródlądowych. Barki transportowe i pasażerskie są wykorzystywane do przewozu osób na krótkich dystansach, co przyczynia się do zwiększenia mobilności i dostępności komunikacyjnej.

Innowacje i przyszłość barek

Technologie informatyczne, takie jak systemy monitorowania i kontroli, mogą być wykorzystywane do zarządzania barkami. Systemy takie jak AIS, MRV i VTS umożliwiają śledzenie i kontrolę ruchu barek, ładunków, warunków atmosferycznych itp. Wykorzystanie tych technologii może poprawić efektywność i bezpieczeństwo operacji barki.

Wraz z rozwojem technologii, pojawiają się nowe metody napędu i zasilania barek. Barki elektryczne, zasilane energią słoneczną czy wykorzystujące nowoczesne technologie napędowe, mogą być bardziej ekologiczne i wydajne. Wykorzystanie tych nowych technologii może przyczynić się do zmniejszenia negatywnego wpływu barek na środowisko.

Barki mogą pełnić rolę platform badawczych i laboratoryjnych. Mogą być wykorzystywane do prowadzenia badań hydrologicznych, ekologicznych czy geologicznych. Wykorzystanie barki jako platformy badawczej umożliwia prowadzenie badań w trudno dostępnych miejscach, takich jak rzeki, jeziora czy obszary przybrzeżne.

Barki mogą być wykorzystywane jako pływające platformy reklamowe, umożliwiając promocję różnych marek i produktów. Mogą również służyć jako miejsce organizacji imprez, takich jak festiwale, koncerty czy imprezy rekreacyjne. Wykorzystanie barek w celach rozrywkowych jest coraz bardziej popularne i przyciąga uwagę szerokiego grona odbiorców.

Barka — artykuły polecane

System transportu wewnętrznego — Utrzymanie ruchu — Robot przemysłowy — Transport kolejowy — Inteligentny dom — Magazyn — Transport lotniczy — Transport bimodalny — Ładunek drobnicowy — Kapitał strukturalny

Bibliografia

• Jóźwik Z. (2011), Problematyka transportu ładunków ponadnormatywnych żeglugą śródlądową, Logistyka, nr 6
• Kulczyk J., Winter J. (2003), Śródlądowy Transport Wodny, Śródlądowy transport wodny, Wrocław
• Ligęza K. (2011), Wodny Transport Śródlądowy jako alternatywa dla Transportu Lądowego w Europie, Logistyka, nr 5

Autor: Tomasz Mirocha