Interdyscyplinarność ergonomii: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Interdyscyplinarność [[ergonomia|ergonomii]]''' związana jest z wzajemnym uzupełnianiem się (komplementarnością) zagadnień z różnych obszarów nauki, co pozwala na kompleksowe podejście do układu człowiek - [[praca]] - środowisko, niemożliwe do zrealizowania na gruncie poszczególnych nauk wyizolowanych. Łączy w sobie nauki biologiczne oraz techniczno-organizacyjne nie hierarchizując ich względem siebie, ale stawiając je wszystkie na równi. | |||
'''[[Ergonomia]]''' - Nauka zajmująca się przystosowaniem pracy do organizmu człowieka, tworzeniem stanowisk i przestrzeni pracy. Skupia się na dostosowaniu czynników materialnych do możliwości ludzkich, ochronie organizmu oraz tworzeniu komfortowych warunków w miejscu pracy. | |||
==TL;DR== | |||
Artykuł omawia interdyscyplinarność ergonomii, która łączy nauki biologiczne i techniczno-organizacyjne w celu kompleksowego podejścia do układu człowiek - praca - środowisko. Ergonomia zajmuje się przystosowaniem pracy do organizmu człowieka, tworzeniem stanowisk i przestrzeni pracy. Działa na trzech głównych płaszczyznach: humanizacyjnej, społecznej i ekonomicznej. Współczesne kierunki ergonomii obejmują m.in. ergonomiczne stanowiska komputerowe, osoby niepełnosprawne, osoby starsze, wyroby, sprzęt wojskowy, edukację i mieszkania. | |||
==Dyscypliny składowe== | ==Dyscypliny składowe== | ||
Dyscypliny składowe ergonomii, traktowane równorzędnie, dzielimy na dwie główne grupy: | Dyscypliny składowe ergonomii, traktowane równorzędnie, dzielimy na dwie główne grupy: | ||
'''Biologiczne''', które badają właściwości fizyczne i psychiczne człowieka i gromadzą o nim wiedzę. | '''Biologiczne''', które badają właściwości fizyczne i psychiczne człowieka i gromadzą o nim wiedzę. | ||
* | * '''Antropometria''' - zajmuje się mierzeniem [[parametr]]ów człowieka pod kątem optymalizacji warunków pracy. | ||
* ''' | * '''[[Bezpieczeństwo i higiena pracy]]''' - tworzy zasady ochrony zdrowia w miejscu pracy, biorąc pod uwagę czynniki szkodliwe i [[normy]] higieniczne. | ||
* ''' | * '''[[Medycyna pracy]]''' - jej przedmiotem jest badanie wpływu środowiska pracy na pacjenta, diagnostyka, leczenie i profilaktyka chorób zawodowych. Wyróżnia się trzy podstawowe padania: wstępne, okresowe i kontrolne przeprowadzane po dłuższej chorobie pracownika. | ||
* | * '''Fizjologia pracy''' - badanie reakcji organizmu podczas pracy | ||
* | * '''Psychologia''' - jest to nauka o człowieku w aspekcie jego zachowań i stanów psychicznych w rozmaitych sytuacjach. | ||
* ''' | * '''[[Socjologia]]''' - socjologia zajmuje się zjawiskami sfery publicznej, funkcjonowaniem społeczeństwa i metodach jego badania. | ||
* | * '''Pedagogika''' - nauka o wychowaniu i kształceniu człowieka w czasie całego jego życia | ||
* ''' | * '''[[Prakseologia]]''' - nauka zajmująca się badaniem ludzkich czynności celowych i świadomych czyli o sprawnym działaniu. | ||
'''Techniczno-organizacyjne''', które na podstawie wyników z badań przeprowadzanych przez dyscypliny w grupie biologicznej zajmują się doskonaleniem procesu pracy. | '''Techniczno-organizacyjne''', które na podstawie wyników z badań przeprowadzanych przez dyscypliny w grupie biologicznej zajmują się doskonaleniem procesu pracy. | ||
* | * '''Urbanistyka''' - nauka o planowaniu miast i osiedli oraz ich powstawaniu i historii rozwoju | ||
* | * '''Architektura''' - sztuka kształtowania przestrzeni | ||
* | * '''Inżynieria maszyn''' - dotyczy technik i metod projektowania, wytwarzania i eksploatacji maszyn | ||
* | * '''Inżynieria budownictwa''' | ||
* | * '''Inżynieria transportu''' | ||
* ''' | * '''[[Technologia]]''' - jest jednym z czynników produkcji. Dostarcza informacji jak dużo można wytworzyć przy użyciu danej ilości kapitału i pracy | ||
* ''' | * '''[[Organizacja]]''' - to decydowanie o tym, w jaki sposób możliwie najlepiej pogrupować działania i [[zasoby]] organizacji | ||
* ''' | * '''[[Ekonomika]]''' - [[dyscyplina]] ekonomiczna badająca zjawiska występujące w określonym dziale gospodarki | ||
* | * '''Estetyka''' | ||
* ''' | * '''[[Prawo]]''' | ||
<google>n</google> | |||
==Funkcje ergonomii== | ==Funkcje ergonomii== | ||
*'''Humanizacyjna''' | * '''Humanizacyjna''' - skupia się na zagwarantowaniu bezpieczeństwa na stanowisku pracy, automatyzacji pewnych procesów w celu odciążenia organizmu człowieka i zmniejszeniu uciążliwości pracy. | ||
*'''Społeczna''' - wiąże się z odciążeniem psycho-nerwowym człowieka, który musi wykonywać pracę niezgodną z jego kwalifikacjami, niesie pomoc w prawidłowym doborze do zawodu. | * '''Społeczna''' - wiąże się z odciążeniem psycho-nerwowym człowieka, który musi wykonywać pracę niezgodną z jego kwalifikacjami, niesie pomoc w prawidłowym doborze do zawodu. | ||
*'''Ekonomiczna''' | * '''Ekonomiczna''' - Opiera się na prewencji, czyli podejmowaniu działań z wyprzedzeniem w celu zapobiegnięciu niechcianych konsekwencji. Dla przykładu: [[firma]] inwestuje pewne pieniądze w szkolenia BHP, by uniknąć większych kosztów związanych z wypadkami przy pracy, których może dzięki tym działaniom uniknąć lub je zminimalizować. | ||
==Kierunki ergonomii== | ==Kierunki ergonomii== | ||
Współczesne kierunki działania ergonomii: | Współczesne kierunki działania ergonomii: | ||
* Ergonomia stanowisk komputerowych | * Ergonomia stanowisk komputerowych - bierze pod uwagę ułożenie sylwetki poprzez dopasowanie dopasowani krzesła i podnóżek, prawidłowe ustawienie monitora, odpowiednia wielkość biurka, zapewnienie odpowiedniego ułożenia rąk przy korzystaniu z klawiatury. | ||
* Ergonomia osób niepełnosprawnych | * Ergonomia osób niepełnosprawnych | ||
* Ergonomia osób w starszym wieku | * Ergonomia osób w starszym wieku | ||
* Ergonomia wyrobu | * Ergonomia wyrobu - polega na dostosowaniu obiektów np. maszyn do wymiarów i kształtów ciała człowieka, skupia się na bezpieczeństwu i komforcie użytkowania obiektu technicznego. | ||
* Ergonomia w sprzętach wojskowych | * Ergonomia w sprzętach wojskowych | ||
* Ergonomia edukacji | * Ergonomia edukacji - (ilość osób w klasie, dopasowanie ławek i krzeseł do wieku i wzrostu uczniów, odpowiednia przestrzeń w klasie). | ||
* Ergonomia mieszkania | * Ergonomia mieszkania - (meble, sprzęty codziennego użytku). | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Kierunki wdrażania ergonomii]]}} — {{i5link|a=[[Ryzyko technologiczne]]}} — {{i5link|a=[[Socjologia pracy]]}} — {{i5link|a=[[Funkcje ergonomii]]}} — {{i5link|a=[[Ocena środowiska pracy]]}} — {{i5link|a=[[Humanizacja pracy]]}} — {{i5link|a=[[Warunki pracy]]}} — {{i5link|a=[[Produktywność]]}} — {{i5link|a=[[Karol Adamiecki]]}} — {{i5link|a=[[Zapas wolny]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* | <noautolinks> | ||
* Dahlke G. (2014), ''Modelowanie symulacyjne w ergonomii i bezpieczeństwie pracy'', Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 63 | |||
* L. | * Dobrowolski L., Dębska B., Hęclik K. (2014), ''Analiza właściwości, funkcjonalności i ergonomii nowoczesnych narzędzi dedykowanych do szybkiego tworzenia kursów'', EduAkcja, Magazyn edukacji elektronicznej, nr 2(4) | ||
* M. | * Juliszewski T., Złowodzki M., Ogińska H., Taczalska A. (2015), ''Ergonomia w nauce i szkolnictwie wyższym'', Politechnika Krakowska, Kraków | ||
* | * Kowal E. (2002), ''Ekonomiczno-społeczne aspekty ergonomii'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań | ||
* P. | * Lubaś P. (2010), ''Diagnoza ergonomicznych czynników ryzyka'', Państwowa Inspekcja Pracy, Szczecin | ||
* | * Rembiasz M., Górny A. (2015), ''Ergonomia w zarządzaniu wiekiem w przedsiębiorstwie produkcyjnym'', Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 65 | ||
* | * Stabryła A., Trzcieniecki J. (red.) (1982), ''Organizacja i zarządzanie. Zarys problematyki'', Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków | ||
* Wieczorek S. (2014), ''Ergonomia'', Tarbonus, Warszawa | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Justyna Kuźma, Sylwia Szromnik}} | {{a|Justyna Kuźma, Sylwia Szromnik}} | ||
[[Kategoria:Ergonomia]] | [[Kategoria:Ergonomia]] | ||
{{#metamaster:description|Interdyscyplinarność ergonomii - kompleksowe podejście do układu człowiek - praca - środowisko. Ergonomia dostosowuje pracę do organizmu człowieka, tworzy komfortowe warunki w miejscu pracy.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 18:33, 16 sty 2024
Interdyscyplinarność ergonomii związana jest z wzajemnym uzupełnianiem się (komplementarnością) zagadnień z różnych obszarów nauki, co pozwala na kompleksowe podejście do układu człowiek - praca - środowisko, niemożliwe do zrealizowania na gruncie poszczególnych nauk wyizolowanych. Łączy w sobie nauki biologiczne oraz techniczno-organizacyjne nie hierarchizując ich względem siebie, ale stawiając je wszystkie na równi.
Ergonomia - Nauka zajmująca się przystosowaniem pracy do organizmu człowieka, tworzeniem stanowisk i przestrzeni pracy. Skupia się na dostosowaniu czynników materialnych do możliwości ludzkich, ochronie organizmu oraz tworzeniu komfortowych warunków w miejscu pracy.
TL;DR
Artykuł omawia interdyscyplinarność ergonomii, która łączy nauki biologiczne i techniczno-organizacyjne w celu kompleksowego podejścia do układu człowiek - praca - środowisko. Ergonomia zajmuje się przystosowaniem pracy do organizmu człowieka, tworzeniem stanowisk i przestrzeni pracy. Działa na trzech głównych płaszczyznach: humanizacyjnej, społecznej i ekonomicznej. Współczesne kierunki ergonomii obejmują m.in. ergonomiczne stanowiska komputerowe, osoby niepełnosprawne, osoby starsze, wyroby, sprzęt wojskowy, edukację i mieszkania.
Dyscypliny składowe
Dyscypliny składowe ergonomii, traktowane równorzędnie, dzielimy na dwie główne grupy:
Biologiczne, które badają właściwości fizyczne i psychiczne człowieka i gromadzą o nim wiedzę.
- Antropometria - zajmuje się mierzeniem parametrów człowieka pod kątem optymalizacji warunków pracy.
- Bezpieczeństwo i higiena pracy - tworzy zasady ochrony zdrowia w miejscu pracy, biorąc pod uwagę czynniki szkodliwe i normy higieniczne.
- Medycyna pracy - jej przedmiotem jest badanie wpływu środowiska pracy na pacjenta, diagnostyka, leczenie i profilaktyka chorób zawodowych. Wyróżnia się trzy podstawowe padania: wstępne, okresowe i kontrolne przeprowadzane po dłuższej chorobie pracownika.
- Fizjologia pracy - badanie reakcji organizmu podczas pracy
- Psychologia - jest to nauka o człowieku w aspekcie jego zachowań i stanów psychicznych w rozmaitych sytuacjach.
- Socjologia - socjologia zajmuje się zjawiskami sfery publicznej, funkcjonowaniem społeczeństwa i metodach jego badania.
- Pedagogika - nauka o wychowaniu i kształceniu człowieka w czasie całego jego życia
- Prakseologia - nauka zajmująca się badaniem ludzkich czynności celowych i świadomych czyli o sprawnym działaniu.
Techniczno-organizacyjne, które na podstawie wyników z badań przeprowadzanych przez dyscypliny w grupie biologicznej zajmują się doskonaleniem procesu pracy.
- Urbanistyka - nauka o planowaniu miast i osiedli oraz ich powstawaniu i historii rozwoju
- Architektura - sztuka kształtowania przestrzeni
- Inżynieria maszyn - dotyczy technik i metod projektowania, wytwarzania i eksploatacji maszyn
- Inżynieria budownictwa
- Inżynieria transportu
- Technologia - jest jednym z czynników produkcji. Dostarcza informacji jak dużo można wytworzyć przy użyciu danej ilości kapitału i pracy
- Organizacja - to decydowanie o tym, w jaki sposób możliwie najlepiej pogrupować działania i zasoby organizacji
- Ekonomika - dyscyplina ekonomiczna badająca zjawiska występujące w określonym dziale gospodarki
- Estetyka
- Prawo
Funkcje ergonomii
- Humanizacyjna - skupia się na zagwarantowaniu bezpieczeństwa na stanowisku pracy, automatyzacji pewnych procesów w celu odciążenia organizmu człowieka i zmniejszeniu uciążliwości pracy.
- Społeczna - wiąże się z odciążeniem psycho-nerwowym człowieka, który musi wykonywać pracę niezgodną z jego kwalifikacjami, niesie pomoc w prawidłowym doborze do zawodu.
- Ekonomiczna - Opiera się na prewencji, czyli podejmowaniu działań z wyprzedzeniem w celu zapobiegnięciu niechcianych konsekwencji. Dla przykładu: firma inwestuje pewne pieniądze w szkolenia BHP, by uniknąć większych kosztów związanych z wypadkami przy pracy, których może dzięki tym działaniom uniknąć lub je zminimalizować.
Kierunki ergonomii
Współczesne kierunki działania ergonomii:
- Ergonomia stanowisk komputerowych - bierze pod uwagę ułożenie sylwetki poprzez dopasowanie dopasowani krzesła i podnóżek, prawidłowe ustawienie monitora, odpowiednia wielkość biurka, zapewnienie odpowiedniego ułożenia rąk przy korzystaniu z klawiatury.
- Ergonomia osób niepełnosprawnych
- Ergonomia osób w starszym wieku
- Ergonomia wyrobu - polega na dostosowaniu obiektów np. maszyn do wymiarów i kształtów ciała człowieka, skupia się na bezpieczeństwu i komforcie użytkowania obiektu technicznego.
- Ergonomia w sprzętach wojskowych
- Ergonomia edukacji - (ilość osób w klasie, dopasowanie ławek i krzeseł do wieku i wzrostu uczniów, odpowiednia przestrzeń w klasie).
- Ergonomia mieszkania - (meble, sprzęty codziennego użytku).
| Interdyscyplinarność ergonomii — artykuły polecane |
| Kierunki wdrażania ergonomii — Ryzyko technologiczne — Socjologia pracy — Funkcje ergonomii — Ocena środowiska pracy — Humanizacja pracy — Warunki pracy — Produktywność — Karol Adamiecki — Zapas wolny |
Bibliografia
- Dahlke G. (2014), Modelowanie symulacyjne w ergonomii i bezpieczeństwie pracy, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 63
- Dobrowolski L., Dębska B., Hęclik K. (2014), Analiza właściwości, funkcjonalności i ergonomii nowoczesnych narzędzi dedykowanych do szybkiego tworzenia kursów, EduAkcja, Magazyn edukacji elektronicznej, nr 2(4)
- Juliszewski T., Złowodzki M., Ogińska H., Taczalska A. (2015), Ergonomia w nauce i szkolnictwie wyższym, Politechnika Krakowska, Kraków
- Kowal E. (2002), Ekonomiczno-społeczne aspekty ergonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań
- Lubaś P. (2010), Diagnoza ergonomicznych czynników ryzyka, Państwowa Inspekcja Pracy, Szczecin
- Rembiasz M., Górny A. (2015), Ergonomia w zarządzaniu wiekiem w przedsiębiorstwie produkcyjnym, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 65
- Stabryła A., Trzcieniecki J. (red.) (1982), Organizacja i zarządzanie. Zarys problematyki, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
- Wieczorek S. (2014), Ergonomia, Tarbonus, Warszawa
Autor: Justyna Kuźma, Sylwia Szromnik
