Polityka

Polityka to pojęcie z zakresu nauk społecznych, które ma wiele znaczeń. Jako politykę, możemy rozumieć działalność władz państwowych lub działalność jakiejś grupy społecznej dążącej do zdobycia i utrzymania władzy państwowej. Polityka, może też być rozumiana jako sposób działania osób stojących na czele instytucji lub organizacji. Inną definicją jest uporządkowane działanie, prowadzące do osiągnięcia zamierzonego celu. Mianem polityki określono też odrębną strefę stosunków społecznych, o której istnieniu znaczy nieustanne zapotrzebowanie działalność polityków, istnienie instytucji politycznych, norm społeczno-prawnych. Wszystko jest dowodem na to, że polityka to jeden z istotnych rodzajów działalności społeczeństwa (M. Gulczyński 2007, s. 9).

TL;DR

Polityka to działalność władz państwowych lub grup społecznych dążących do zdobycia władzy. Może też oznaczać sposób działania osób na czele instytucji. Istnieje wiele rodzajów polityki, takich jak społeczna, gospodarcza, finansowa, zdrowotna, turystyczna itp. Cele polityczne mają charakter hierarchiczny i obejmują tworzenie porządku publicznego. Metody działalności politycznej to m.in. perswazja, manipulacja i kompromis. W badaniu polityki ważne są zasady obiektywizmu, różnorodności źródeł, rzetelności, sprawdzalności i komunikatywności.

Geneza i historia polityki

Polityka pojawiła się w czasach ludzkości, wraz ze zmianą trybu zdobywania środków potrzebnych do życia przez człowieka - od zbieracko-łowieckich do rolniczo-hodowlanych. Ludzie zaczęli się osiedlać i grupować. Polityka i instytucje polityczne, zaczęły się wyodrębniać po to, by zróżnicowane ze sobą grupy, potrafiły ze sobą współpracować, i aby przewagi pomiędzy nimi nie zakreślały się samoistnie (M. Gulczyński 2007, s. 13-14).

Polityczna podmiotowość i przedmiotowość

Podmiotami sceny politycznej, możemy nazwać jednostki oraz grupy społeczne, które są zdolne do ekspresji swoich interesów w formie idei, potrafią grupować się w stowarzyszenia polityczne oraz gdy mają wpływ na przebieg procesów społecznych. Natomiast przedmiotami sceny politycznej, są jednostki oraz grupy społeczne, które nie są zdolne do zidentyfikowania zbieżności swoich interesów z równolegle działającą grupą, nie potrafią uczestniczyć w życiu politycznym bezpośrednio, i które poddają się autorytarnemu kierownictwu politycznemu (M. Gulczyński 2007, s. 39-42).

Rodzaje polityki

Wyróżniamy między innymi następujące rodzaje polityki:

• Polityka społeczna - dotyczy usług rozumianych jako zabezpieczenie społeczne: mieszkalnictwo, pomoc społeczna, opieka zdrowotna i edukacja. Polityka społeczna bada okoliczności, w których może dojść do naruszenia dobrobytu, zajmuje się administracją zdrowia, edukacji, problemami społecznymi. Jest najbardziej przydatna dla administratorów i osób świadczących usługi publiczne. Ma wymiar praktyczny i użytkowy (P. Spicker 2014, s. 13-15).
• Polityka gospodarcza - jest subdyscypliną ekonomii, opisującą i wyjaśniającą wpływ państwa na gospodarkę, za pomocą odpowiednich instrumentów i środków (P. Błędowski 2013, s. 5).
• Polityka finansowa - określa cele, które powinny zostać zrealizowane w ramach gospodarki finansowej przy wykorzystaniu konkretnych metod i narzędzi. Treść polityki finansowej, zależy od podmiotu. Charakter mikroekonomiczny ma wtedy, gdy dotyczy gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Gdy odnosi się do państwa, mówimy o charakterze makroekonomicznym (G. Gołębiowski 2010, s. 13-14).
• Polityka pieniężna - zwana również monetarną; jedna z głównych polityk makroekonomicznych. Stanowi ogół działań prowadzonych w imieniu państwa przez bank centralny, podejmowanych by ustalić i realizować cele makroekonomiczne poprzez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz (A. Dżuryk s. 54).
• Polityka fiskalna - zwana również budżetową; jedna z głównych polityk makroekonomicznych. Polega na kontrolowaniu proporcji wydatków oraz dochodów państwa, w celu zrealizowania wszystkich zadań publicznych (I. Markowicz, D. Miłaszewicz 2006, s. 193).
• Polityka kursu walutowego - jedna z głównych polityk makroekonomicznych. Kształtuje kurs walutowy.
• Polityka rezerw finansowych - instrument banku centralnego. Rezerwy bankowe umożliwiają bankowi centralnemu regulację ilości pieniądza w obiegu gospodarczym (A. Grzeszak 2007, s. 40).
• Polityka jakości - jest częścią strategii organizacji. Powinna stanowić ramy, służące do określenia celów jakościowych (M. Rączka s. 2).
• Polityka zdrowotna - to jeden z najważniejszych przejawów aktywności państwa i jego jednostek. Ma na celu zapewnienie jak największe bezpieczeństwo zdrowotne (P. Grzywna 2017, s. 189).
• Polityka turystyczna - dąży do maksymalizacji korzyści związanych z rozwojem turystyki, przy minimalizowaniu kosztów (T. Studzieniecki s. 309).
• Polityka regionalna - to wpływ władz centralnych na określone terytoria, które są częściami składowymi ustroju terytorialnego państwa, np. województwa, landy (M. Dulak 2015, s. 71).
• Polityka spójności - zakłada, że najprościej zauważyć różnice gospodarcze na poziomie regionów państw członkowskich, gdzie wywołują one największe konsekwencje. Ma na celu minimalizowanie dysproporcji pod względem rozwoju gospodarczego i społecznego wśród państw członkowskich (M. Dulak 2015, s. 72).
• Polityka strukturalna - idea polityki spójności, jednak w ujęciu makroekonomicznym; ma minimalizować dysproporcje pod względem rozwoju gospodarczego i społecznego danego terytorium (M. Dulak 2015, s. 72).

Cele działalności politycznej

Cele polityczne, to założone efekty aktywności politycznej. Mają charakter hierarchiczny, i możemy podzielić je na (M. Gulczyński 2007, s. 69):

• Cele generalne, przede wszystkim tworzenie i chronienie porządku publicznego
• Cele instrumentalne, które określają działania, za pomocą których można zrealizować cele generalne (np. zdobycie i sprawowanie władzy politycznej)
• Cele szczegółowe, które opisują metody, przy których realizowane są cele instrumentalne

Aktywność polityczna, jest tym bardziej efektowna, im bardziej kształtuje stosunki społeczne, które umożliwiają bezkonfliktowe porozumiewanie się zróżnicowanych grup społecznych (M. Gulczyński 2007, s. 70-71).

Metody działalności politycznej

Są to sposoby i środki, za których pomocą realizuje się założone cele polityczne. Główne z nich to m.in.: perswazja, czyli wpływ na zachowania społeczne poprzez oddziaływanie na świadomość człowieka, manipulacja, czyli wpływanie na poglądy człowieka, który nie jest tego świadomy, kompromis (M. Gulczyński 2007, s. 78-89).

Zasady naukowego poznania i badania polityki (M. Gulczyński 2007, s. 233):

• Zasada obiektywizmu, pogłębianie i upublicznianie wiedzy pomimo osobistych poglądów
• Zasada różnorodności źródeł, korzystanie z wszystkich dostępnych źródeł
• Zasada rzetelności, weryfikowanie wiarygodności informacji
• Zasada sprawdzalności, dokumentowanie całego procesu badań
• Zasada komunikatywności, upublicznienie efektów badań w sposób zrozumiały

Polityka — artykuły polecane

Funkcje współczesnego państwa — Polityka społeczna — Polityka turystyczna — Sektor publiczny — Organizacja pozarządowa — Usługa społeczna — Think-tank — Marketing terytorialny — Nierówności społeczne

Bibliografia

• Błędowski P. (2013), Polityka gospodarcza i społeczna, Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa, Warszawa
• Dulak M. (2015), Polityki europejskie. Perspektywa finansowa UE 2014-2020, Krakowska Oficyna Naukowa Tekst, Kraków
• Dżuryk A. (2020), Polski pieniądz na przełomie XX i XXI wieku - osiągnięcia i najważniejsze wyzwania, Uniwersytet Gdański, Gdańsk
• Filipiak B. (2019), Wydatki z funduszu pracy na finansowanie polityki rynku pracy, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, nr 10
• Giejłaszewska G. (2019), Realizacja polityki równego traktowania kobiet i mężczyzn, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, nr 12
• Golinowska S. (2018), Modele polityki społecznej, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa
• Gołębiowski G. (2010), Znaczenie polityki finansowej i czynników społeczno-kulturowych dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie - Oficyna Wydawnicza, Warszawa
• Grzeszak A. (2007), Nadbank, Polityka, nr 3
• Grzywna P. (2017), Polska polityka zdrowotna. Stan i kierunki zmian, Studia Humanistyczno-Społeczne, t. 18
• Gulczyński M. (2007), Nauka o polityce, Druktur, Warszawa
• Markowicz I., Miłaszewicz D. (2006), Regulacyjna rola państwa we współczesnej gospodarce, Printgroup, Szczecin
• Rączka M. (2020), Systemy zarządzania jako element rozwoju przedsiębiorstwa, Politechnika Krakowska, Kraków
• Spicker P. (2014), Polityka społeczna - teoria, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa
• Studzieniecki T. (2012), Polityka turystyczna państwa w aspekcie priorytetów strategicznych Unii Europejskiej, Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 259

Autor: Victoria Kapcio