Urlop na żądanie

Urlop na żądanie - po raz pierwszy został wprowadzony do Kodeksu Pracy z dniem 1 stycznia 2003 roku. Znajduje się w przypisie art. 1627, który głosi, że pracodawca jest zobowiązany do udzielenia na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym. Jednak pracodawca podczas udzielania urlopu nie może przekroczyć sumy 4 dni w każdym roku kalendarzowym. Przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę, w przypadku umowy cywilnoprawnej, zlecenie czy umowy o dzieło - urlop nie przysługuje.

TL;DR

Urlop na żądanie został wprowadzony do Kodeksu Pracy w 2003 roku. Przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę, ale nie osobom zatrudnionym na umowach cywilnoprawnych. Można z niego skorzystać, zgłaszając pracodawcy żądanie udzielenia urlopu. Pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu na żądanie. Urlop na żądanie nie może pokrywać się z czasem zwolnienia chorobowego. Niewykorzystane dni urlopu na żądanie w roku kalendarzowym nie przechodzą na następny rok. Pracownik ma prawo wykorzystać 4 dni urlopu na żądanie łącznie lub w podziale na poszczególne dni. Jeśli nie wykorzysta całej puli, może uwzględnić niewykorzystane dni w planie urlopowym na rok następny.

Prawo do urlopu

Urlop na żądanie nie jest urlopem dodatkowym, lecz cząstką urlopu wypoczynkowego, który składa się odpowiednio na 20 lub 26 dni, w zależności od stażu czasu pracy pracownika. Prawa do urlopu może rościć corocznie każda osoba wykonująca pracę w ramach stosunku pracy, bez względu na formę podstawy prawnej. Przekładając na praktykę z takiego urlopu może skorzystać każda osoba zatrudniona na umowę o pracę. Osobom, które są zatrudnione, np. na umowę zlecenie czy umowę o dzieło, czyli na tzw. umowach cywilnoprawnych - również może przysługiwać urlop na żądanie, jednak prawo do nich będzie przyznane na podstawie porozumienia stron zawartych wcześniej w umowie. Wymiar urlopu na żądanie nie powiększa się wraz ze zwiększeniem wymiaru urlopu wypoczynkowego. Zawsze bowiem będzie to 4 dni w roku kalendarzowym, niezależnie od liczby pracodawców, z którymi pracownik współpracuje w danym roku

Warunki wykorzystania urlopu

Z urlopu na żądanie pracownik może skorzystać jedynie wtedy, gdy zgłosi pracodawcy żądanie jego udzielenia. Sposób w jaki ma to zrobić pracownik, nie został uregulowany w żaden prawny sposób. To w zadaniach pracodawcy leży powinność unormowania tej kwestii. Może zawrzeć ją, np. w regulaminie pracy. Zazwyczaj jest to kontakt telefoniczny, pomiędzy dwoma stronami - jednak sposobów jest wiele. Przykładowo może odbyć się to za pomocą przesyłki kurierskiej, drugiej osoby czy drogi mailowej. Przy czym zdaniem Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 15 listopada 2006 r, żądanie powinno zostać zgłoszone przed rozpoczęciem pracy w danym dniu roboczym. Warunkiem jest również, to aby wiadomość o żądaniu urlopu dotarła do pracodawcy.

Z praktycznego punktu widzenia, decyzja o urlopie na żądanie powinna zostać zgłoszona, z takim wyprzedzeniem czasowym, aby pracodawca mógł zorganizować zastępstwo pracownika, który będzie korzystał z tego urlopu. Pracownik musi pamiętać, że urlop na żądanie jest nadal urlopem udzielanym przez pracodawcę. Zatrudniony musi poczekać, aż pracodawca wyrazi zgodę na taki rodzaj urlopu.

Pracodawca nie może wydać podwładnemu urlopu wypoczynkowego na żądanie, w dniu kiedy ten zaczął już swoją pracę. W innym przypadku udzielenie, tego typu urlopu naruszałoby zasady przepisy Kodeksu Prawnego, które mówią, że urlop udziela się na cały dzień pracy. W przypadku, gdy praca odbywa się w systemie grafik-owym, czyli gdzie jest dopuszczone przedłużenie dobowego wymiary pracy, tj. pracownik w danym dniu miał zaplanowane 12 godzin pracy, otrzymuje 12 godzin urlopu. To samo stałoby się, gdyby zaplanowano pracę na 6 godzin w ciągu dnia - otrzymałby wynagrodzenie w wysokości 6ciu godzin urlopu.

Pracownik nie może korzystać z urlopu na żądanie podczas gdy przebywa na zwolnieniu chorobowym. Urlop ten, tak jak i urlop wypoczynkowy, nie może pokrywać się z czasem niezdolności do pracy wywołanej chorobą.

Urlop na żądanie a urlop wypoczynkowy - różnice

1. Aby uzyskać urlop na żądanie nie ma prawnego obowiązku wypełniania pisemnego wniosku
2. Suma niewykorzystanych dni urlopu na żądanie w roku kalendarzowym nie przeskakuje na następny
3. Urlop na żądanie jest przydzielony do bieżącego roku kalendarzowego
4. Urlop może być także wydany w sobotę, w którą została zlecona praca

Sposoby wykorzystania urlopu

1. Pracownik ma prawo wykorzystać 4 dni urlopu łącznie lub w podziale na poszczególne dni
2. Pracodawca nie może odmówić pracownikowi udzielenia urlopu
3. Decyzją pracownika jest, w jakim terminie wykorzysta urlop

Niewykorzystany urlop

W przypadku, gdy pracownik w danym roku kalendarzowym nie wykorzysta całej puli 4 dni urlopu na żądanie, może uwzględnić je w planie urlopowym na rok następny, ale już jako zwykły odpoczynek - w terminie dowolnym, w tym po upływie I kwartału, czyli po 31 marca.

Urlop na żądanie — artykuły polecane

Urlop rodzicielski — Urlop szkoleniowy — Urlop okolicznościowy — Niewykorzystany urlop — Źródła powstawania stosunku pracy — Wniosek o urlop — Świadczenie urlopowe — Okres wypowiedzenia — Okres próbny

Bibliografia

• Infor (2017), Urlopy wypoczynkowe - praktyczne rozliczenia, Wydawnictwo Infor
• Majchrzak K. (2015), Urlopy wypoczynkowe w świetle przepisów prawa pracy, Prawo Kanoniczne nr 58
• Malesińka M. (2015), Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy jako przyczyna rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownik, Pracownik i pracodawca nr 1
• Szafraniec M. (2011), Dylematy udzielania i przeliczania urlopu na żądanie, Zeszyt Naukowy / Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie, nr 21
• Unterschutz J. (2011), Prawo pracy. Zakres instytucji, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141

Autor: Justyna Pindel