Niebieskie kołnierzyki

Niebieskie kołnierzyki to funkcjonujące powszechnie określenie grupy osób zatrudnionych przy pracach fizycznych, z wyłączeniem prac w sektorze rolnictwa. Są to najczęściej zajęcia przy produkcji, w halach magazynowych i w fabrykach oraz w transporcie. Nazwa ta jest jednocześnie spolszczonym zapożyczeniem z języka angielskiego (w oryginale: blue collar).

W krajach anglosaskich, poza "Niebieskimi kołnierzykami" wyróżnia się również "Białe kołnierzyki", do których szeregów należą pracownicy biurowi, administracyjni, wykonujących głównie prace umysłowe. Jednym z pierwszych badaczy, którzy zaczęli używać podobnego rozróżnienia, był amerykański socjolog, Charles Wright Mills, który w 1951 roku opublikował pracę zatytułowaną "Białe kołnierzyki. Amerykańska klasa średnia" (ang. White Collar. The American Middle Classes). W Stanach Zjednoczonych grupa "Niebieskich kołnierzyków" jest często utożsamiana z tamtejszą klasą średnią, podczas gdy w Europie przyjęło się kwalifikować ich jedynie do klasy robotniczej (G. Cardone (2016), s. 108). Do tych dwóch spopularyzowanych już wcześniej kategorii pracowników, w latach 70. XX wieku zaczęto używać jeszcze trzeciej; "Różowe kołnierzyki" - w ten sposób zwykło się określać zawody sfeminizowane, zdominowane w strukturze zatrudnienia w znacznej większości przez kobiety (R. E. Weir (red.) (2007), s. 614).

Etymologia nazwy

Nazwa "Niebieskie kołnierzyki" powstała w dużej mierze w kontraście do "Białych Kołnierzyków", których tryb pracy uwzględniał bardziej formalny, elegantszy ubiór składający się zazwyczaj z białej koszuli. Niebieski był tradycyjnym kolorem odzienia roboczego w USA, wytwarzanego niekiedy z denimu lub jeansu. Uniwersalny, prosty ubiór był jednakowy dla wszystkich i unifikował pracowników. Miał za zadanie spełniać funkcje praktyczne, a nie estetyczne. Co ważne, niebieski kolor dobrze maskował wszelkie zabrudzenia mogące się pojawić podczas wykonywania kolejnych zadań (J. A. Greene (2006), s. 81).

Charakterystyka

Termin "Niebieskie kołnierzyki" jest zarezerwowany dla pracowników fizycznych sektorów takich, jak: budownictwo, górnictwo, transport czy produkcja. Określa się nim także popularne zawody obsługi technicznej, tj. mechaników, spawaczy, operatorów sprzętów i maszyn, elektryków, prostych robotników (E. Baumgartner (2009), s. 50). Wśród "Niebieskich kołnierzyków" istnieje wewnętrzny podział na tych wysoko wykwalifikowanych (m.in. pracowników przemysłowych, wyspecjalizowanych rzemieślników i fachowców) oraz nisko wykwalifikowanych, zajmujących się najprostszymi pracami na budowie czy w danym zakładzie pracy (M. Kwiek (2015), s. 97). Ponadto, swoistą cechą charakterystyczną tej grupy, pojmowanej jako całość, jest jej wyjątkowo dobre zorganizowanie oraz znaczna widoczność w porównaniu z innymi (A. Pietruszka-Ortyl (2017), s. 51). Pracownicy "Niebieskich kołnierzyków" bardzo często zrzeszają się w wielu organizacjach i związkach zawodowych, co stanowi o wykazywanym przez nich mocnym poczuciu przynależności, chęci działania zespołowego i jednoczenia się.

Pochodzenie terminu "niebieskie kołnierzyki" i jego znaczenie w kontekście pracy fizycznej

Termin "niebieskie kołnierzyki" pochodzi od koloru typowych roboczych mundurów, które noszą pracownicy wykonujący prace fizyczne. Odpowiednio odróżnia się ich od pracowników umysłowych, zwanych "białymi kołnierzykami". Termin ten ma także symboliczne znaczenie, oznaczając grupę społeczną, która wykonuje prace nisko - i średnio kwalifikowane, często przy stosunkowo niskich płacach.

Przez lata praca "niebieskich kołnierzyków" uległa zmianie. W przeszłości dominowały prace fizyczne w sektorach takich jak przemysł, rolnictwo i budownictwo. Jednak wraz z postępem technologicznym i rozwojem usług, wiele tradycyjnych zawodów "niebieskich kołnierzyków" zostało zastąpionych przez maszyny lub przeniesionych do krajów o niższych kosztach pracy. To spowodowało duże zmiany w strukturze zatrudnienia i wpłynęło na społeczeństwo jako całość.

Mimo że wiele tradycyjnych zawodów "niebieskich kołnierzyków" zanika, to równocześnie powstają nowe, bardziej wyspecjalizowane zawody. Na przykład, wraz z rozwojem technologii i informatyzacji, powstały nowe zawody związane z obsługą i konserwacją zaawansowanych maszyn i systemów. Wzrost zapotrzebowania na specjalistów w tych dziedzinach jest efektem zmieniających się potrzeb rynku pracy.

Wpływ zmian technologicznych na pracę "niebieskich kołnierzyków" i ich dostosowanie się do nowych warunków

Postęp technologiczny, tak jak wspomniano wcześniej, przyczynił się do automatyzacji wielu prac fizycznych. To z kolei wymaga od pracowników "niebieskich kołnierzyków" adaptacji do nowych warunków. Konieczne jest nabycie umiejętności obsługi i programowania zaawansowanych maszyn oraz zdolność do szybkiego przyswajania nowych technologii. Ci, którzy zdołają dostosować się do tych zmian, mają większe szanse na utrzymanie się na rynku pracy.

W ciągu ostatnich dziesięcioleci nastąpiły znaczące zmiany w warunkach pracy i bezpieczeństwie "niebieskich kołnierzyków". Pracodawcy coraz bardziej zwracają uwagę na przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapewnianie odpowiedniego sprzętu ochronnego. Jednak nadal istnieją obszary, w których warunki pracy dla "niebieskich kołnierzyków" pozostawiają wiele do życzenia. Wzrost świadomości na temat praw pracowniczych i inicjatyw mających na celu poprawę warunków pracy jest nadal niezbędny.

Wykluczenie i wyzwania w pracy "niebieskich kołnierzyków"

Jednym z głównych problemów pracowników "niebieskich kołnierzyków" są niskie płace i brak stabilności zatrudnienia. Ze względu na niski poziom kwalifikacji często są oni narażeni na niestabilne warunki zatrudnienia, takie jak umowy na czas określony lub pracę na podstawie umów śmieciowych. To powoduje niepewność finansową i utrudnia planowanie przyszłości.

Wykonywanie prac fizycznych często wiąże się z wystawieniem na niebezpieczne warunki pracy i zagrożenia dla zdrowia. Wypadki przy pracy, przeciążenia fizyczne, narażenie na substancje toksyczne czy nieodpowiednie warunki środowiskowe to tylko niektóre z problemów, z którymi muszą się zmagać "niebieskie kołnierzyki". Zapewnienie odpowiednich środków ochrony i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa pracy jest niezwykle istotne dla poprawy warunków pracy tych pracowników.

Pracownicy "niebieskich kołnierzyków" często spotykają się z wykluczeniem społecznym i marginalizacją. W społeczeństwie często przeważa przekonanie, że prace fizyczne są mniej wartościowe i mniej prestiżowe niż prace umysłowe. To prowadzi do nierówności społecznych i utrudnia podnoszenie statusu zawodowego tych pracowników.

Wśród "niebieskich kołnierzyków" występują również nierówności płciowe i rasowe. Kobiety często spotykają się z niższymi płacami i trudnościami w awansie zawodowym. Podobnie, osoby należące do mniejszości rasowych mogą być narażone na dyskryminację i trudności w znalezieniu zatrudnienia. Eliminowanie tych nierówności jest kluczowe dla stworzenia bardziej sprawiedliwego rynku pracy dla "niebieskich kołnierzyków".

W ostatnich latach pojawiło się wiele inicjatyw i działań mających na celu poprawę warunków pracy i podniesienie statusu "niebieskich kołnierzyków". Organizacje związkowe, instytucje rządowe i organizacje pozarządowe podejmują działania mające na celu walkę z wyzyskiem, zapewnienie godziwych płac i poprawę warunków pracy. Ważne jest również promowanie szkoleń i programów rozwoju zawodowego, które pomogą pracownikom "niebieskich kołnierzyków" zdobyć nowe umiejętności i znaleźć lepsze zatrudnienie.

Przyszłość "niebieskich kołnierzyków" w erze automatyzacji i robotyzacji

Postęp technologiczny, automatyzacja i robotyzacja stwarzają zagrożenie dla wielu zawodów "niebieskich kołnierzyków". Prace, które dotychczas były wykonywane przez ludzi, mogą zostać zautomatyzowane, co prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania na pracowników fizycznych. To oznacza, że niektóre tradycyjne zawody "niebieskich kołnierzyków" mogą całkowicie zniknąć.

Aby przetrwać w erze automatyzacji i robotyzacji, pracownicy "niebieskich kołnierzyków" muszą dostosować swoje umiejętności i kwalifikacje do nowych wymagań rynku pracy. Konieczne jest nabycie umiejętności obsługi i programowania zaawansowanych maszyn oraz zdolność do przyswajania nowych technologii. Niezbędne jest również rozwijanie umiejętności miękkich, takich jak kreatywność, adaptacja i umiejętność rozwiązywania problemów.

Choć era automatyzacji i robotyzacji stwarza zagrożenia, to równocześnie otwiera nowe możliwości rozwoju i reorientacji zawodowej dla pracowników "niebieskich kołnierzyków". Praca z zaawansowanymi maszynami i technologiami wymaga specjalistycznych umiejętności, które mogą być rozwinięte poprzez odpowiednie szkolenia i naukę. Pracownicy "niebieskich kołnierzyków" mogą znaleźć zatrudnienie w nowych sektorach, takich jak obsługa i konserwacja zaawansowanych maszyn, programowanie, robotyka czy technologie zielone.

Automatyzacja i robotyzacja mają znaczący wpływ na strukturę zatrudnienia w sektorze "niebieskich kołnierzyków". Coraz więcej prac fizycznych jest wykonywanych przez maszyny, co prowadzi do zmniejszenia liczby miejsc pracy dla ludzi. Jednak równocześnie rozwój nowych technologii tworzy zapotrzebowanie na specjalistów, którzy mogą obsługiwać i utrzymywać te maszyny. W rezultacie struktura zatrudnienia w sektorze "niebieskich kołnierzyków" ulega zmianie.

Edukacja i szkolenia odgrywają kluczową rolę w przygotowaniu pracowników "niebieskich kołnierzyków" do przyszłych wyzwań zawodowych. Niezbędne jest inwestowanie w rozwój umiejętności, zarówno technicznych, jak i miękkich. Programy szkoleniowe powinny uwzględniać rozwój umiejętności związanych z obsługą zaawansowanych maszyn oraz zdobywanie wiedzy na temat nowych technologii. Ponadto, ważne jest promowanie nauki przez całe życie, aby pracownicy "niebieskich kołnierzyków" mogli nadążać za szybkimi zmianami na rynku pracy.

Niebieskie kołnierzyki — artykuły polecane

Białe kołnierzyki — Georges Friedmann — Masowiec — Laboratorium — Zarządzanie w średniowieczu — Henri Fayol — Chałupnictwo — Sweatshop — Biuro coworkingowe

Bibliografia

• Baumgartner E. (2009), Praca w Ameryce, Polpress Services, Nowy Jork
• Bielenia-Grajewska M. (2014), Mobbing, niebieskie kołnierzyki i gorące biurka. Zapożyczenia i metafory w zarządzaniu zasobami ludzkimi, Edukacja Ekonomistów i Menedżerów, Nr 1
• Cardone G. (2016) Reguła 10X: Jedyna różnica między sukcesem a porażką, Złote Myśli, Gliwice
• Greene J. (2006), Blue-collar Women at Work with Men: Negotiating the Hostile Environment, Praeger, Westport
• Kwiek M. (2015), Uniwersytet w dobie przemian: Instytucje i kadra akademicka w warunkach rosnącej konkurencji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Mominul Haque Talukder A. K. M. (2014) Perceived Importance of Job Analysis Influencing Motivation and Competencies Among Blue-Collar and White-Collar Employees, "Business Review", Vol. 9, Nr 1
• Nielsen K., Abildgaard J. (2012), The development and validation of a job crafting measure for use with blue-collar workers, Work & Stres, An International Journal of Work, Health & Organisations, Vol, 26, Nr 4
• Pietruszka-Ortyl A. (2017), Zarządzanie kapitałem ludzkim w warunkach gospodarki opartej na wiedzy, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, Nr 51
• Weir R. (red.) (2007), Class in America. An Encyclopedia, Greenwood Press, Westport

Autor: Natalia Kargula