Deratyzacja

Deratyzacja [franc.], odszczurzanie, tępienie w określonym środowisku szczurów, myszy, i innych gryzoni, szkodliwych zarówno z sanitarnego, jak i gospodarczego punktu widzenia. Walka ze szkodnikami odbywa się poprzez budowanie budynków szczuroszczelnych oraz różnorakie niszczenie; niszczy się je:

• a) biologicznie: używaniu psów i kotów do tępienia szczurów oraz zmniejszenie płodności (niska temp., brak wody). Przede wszystkim dąży się do poznania i wykorzystania naturalnych wrogów szkodnika.
• b) przez zarażanie chorobami zakaźnymi (rzadko stosowane ze względu na niebezpieczeństwo nieoczekiwanego uzjadliwiania się zarazków wobec zwierząt innego gatunku)
• c) mechanicznie: przez ustawienie w miejscu żerowania szczurów pułapek i potrzasków z przynętami
• d) chemicznie: zastosowanie trucizn pokarmowych (wkładanych wraz z przynętą lub rozpylanych w przejściach, w których szczury wybierają truciznę na futerko, a następnie ja połykają w czasie oczyszczania się) lub gazów trujących [Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, 1964, s. 7].

Środki te mają jednak wiele cech niekorzystnych lub wręcz szkodliwych dla całej biocenozy. Działają zwykle nie tylko na szkodniki, ale także na gatunki pożyteczne. Poza tym nie prowadzą do całkowitej eliminacji szkodników lub trwałego zmniejszenia ich liczebności. Część szkodników często uodparnia się na stosowane środki chemiczne, dając w rezultacie następne pokolenia uodpornionych i intensywnie rozradzających się osobników. Ostateczny wynik jest w takim przypadku odwrotny do zamierzonego, a w latach następnych zachodzi potrzeba stosowania coraz większej ilości nowych środków chemicznych. Dość łatwo podejmuje się decyzje o zastosowaniu środka chemicznego w walce ze szkodnikiem, z reguły jednaka dość trudno jest zrezygnować z walki chemicznej w latach następnych [Kompendium wiedzy ekologii, 2001, s. 381].

Wkładanie trutek jest powszechne i przymusowe; stosuje się rożne trucizny i różne sposoby wkładania trutek:

• a) wkładanie dwóch różnych trutek co zwiększa prawdopodobieństwo pobrania jednej z nich
• b) wkładanie wpierw przynęty niezatrutych w celu ustalenia przynęty najchętniej zjadalnej
• c) nęcenie (sposób "oksfordzki" oraz "wrocławski" przez wkładanie coraz większej ilości przynęty, a po ustaleniu wyjadanej ilości podawanie przynęty zatrutej.) Odszczurzanie przeprowadzają wojewódzkie przedsiębiorstwa deratyzacji.

Szczuroszczelność budynków- zabezpieczenie budynków uniemożliwiające lub utrudniające dostęp i zagnieżdżenie się w nich szczurów: polega na budowaniu fundamentów z dodatkiem do zaprawy tłuczonego szkła w dużych kawałkach (0,5-3cm) i zaprawianiu nią wszystkich otworów, mogących stanowić wyloty przejść oraz uszczelnianiu szpar i obijaniu drzwi blachą [Zootechniczny Słownik Encyklopedyczny, 1965, s. 109,572].

Rozróżnia się również metody zapobiegawcze i niszczące. Zapobieganie polega na utrudnianiu przedostawania się gryzoni do magazynu, odpowiednim składowaniu produktów, zachowaniu czystości i porządku itp [Encyklopedia Techniki-Przemysł Spożywczy,1978, s. 161].

Alternatywne metody deratyzacji

Metody biologiczne deratyzacji opierają się na wykorzystaniu naturalnych wrogów gryzoni w celu ograniczenia populacji szkodników. Jest to ekologiczne podejście, które minimalizuje użycie środków chemicznych. Przykładem metody biologicznej jest wprowadzenie drapieżników, takich jak koty, sowy czy węże, które polują na gryzonie. Dodatkowo, można również wykorzystać zapachy i substancje odstraszające, które nie są szkodliwe dla środowiska i ludzi, ale skutecznie odstraszą gryzonie.

Ultradźwięki są wykorzystywane w deratyzacji jako metoda odstraszenia gryzoni. Działają one na zasadzie generowania wysokich częstotliwości dźwiękowych, które są niezauważalne dla człowieka, ale bardzo uciążliwe dla gryzoni. Falami dźwiękowymi można skutecznie odstraszyć gryzonie, powodując dezorientację i lęk, co skutkuje ich opuszczeniem danego obszaru. Metoda ta jest bezpieczna dla środowiska i nieinwazyjna dla ludzi.

Elektroniczne pułapki na szkodniki są innowacyjną metodą deratyzacji. Działają one na zasadzie generowania impulsów elektromagnetycznych, które wpływają na układ nerwowy gryzoni. Pułapki te są bardziej skuteczne niż tradycyjne pułapki, ponieważ nie powodują śmierci zwierząt, a jedynie ich dezorientację i ucieczkę. Dodatkowo, elektroniczne pułapki są bezpieczne dla ludzi i nie zawierają substancji chemicznych, co czyni je bardziej przyjaznymi dla środowiska.

Pułapki na żywo są metodą deratyzacji, która pozwala na złapanie gryzoni żywych i ich późniejsze uwolnienie w bezpiecznym miejscu. Jest to etyczne rozwiązanie, które minimalizuje cierpienie zwierząt. Pułapki na żywo są skuteczne, ale wymagają regularnej kontroli i odpowiedniego zabezpieczenia, aby zapobiec ucieczkom gryzoni.

Ryzyko związane z deratyzacją

Stosowanie środków chemicznych w deratyzacji może mieć negatywne konsekwencje dla środowiska i zdrowia ludzi. Trucizny chemiczne mogą przedostawać się do gleby, wód gruntowych i powietrza, zanieczyszczając środowisko i wpływając na ekosystem. Dodatkowo, nieprawidłowe stosowanie trucizn może prowadzić do przypadkowego zatrucia ludzi i zwierząt, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia.

Substancje chemiczne używane w deratyzacji mogą przedostać się do środowiska naturalnego i wpływać na ekosystem. Mogą to być zarówno trucizny stosowane w pułapkach, jak i substancje stosowane do oprysków terenów. Te substancje mogą mieć negatywny wpływ na organizmy żywe, w tym na zwierzęta i rośliny, zaburzając równowagę ekologiczną.

Deratyzacja może narażać ludzi na trucizny, zwłaszcza jeśli używane są substancje chemiczne. Ludzie mogą być narażeni na te substancje poprzez wdychanie, spożywanie skażonych pokarmów lub kontakt ze skażonymi powierzchniami. Narażenie na trucizny może prowadzić do różnego rodzaju schorzeń, takich jak alergie, problemy oddechowe czy uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Aby minimalizować ryzyko dla zdrowia i środowiska przy stosowaniu środków deratyzacyjnych, konieczne jest przestrzeganie odpowiednich procedur i zasad. Należy stosować się do zaleceń producentów dotyczących dawkowania i stosowania środków chemicznych. Dodatkowo, należy zachować ostrożność podczas manipulacji z pułapkami i substancjami chemicznymi, nosić odpowiednie środki ochrony osobistej i unikać kontaktu ze skażonymi obszarami.

Deratyzacja podlega obowiązującym regulacjom, których celem jest ochrona zdrowia ludzi i środowiska. Istnieją przepisy dotyczące stosowania środków chemicznych, przechowywania i transportu substancji deratyzacyjnych oraz postępowania w przypadku narażenia na trucizny. Niedopełnienie tych przepisów może prowadzić do nałożenia kar administracyjnych lub karnych. Ważne jest, aby deratyzację przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami, aby minimalizować ryzyko dla zdrowia i środowiska.

Wyzwania i trendy w dziedzinie deratyzacji

Rosnąca odporność gryzoni na stosowane środki deratyzacyjne stanowi poważne wyzwanie. Przyczyną tego zjawiska jest nadmierne i niewłaściwe stosowanie środków chemicznych, co prowadzi do selekcji genetycznej najbardziej odpornych osobników. W rezultacie, tradycyjne metody deratyzacji stają się coraz mniej skuteczne. Konieczne jest opracowanie nowych preparatów i metod, które będą skuteczne w zwalczaniu odpornych gryzoni.

W celu zwalczania gryzoni, obecnie rozwijane są alternatywne metody deratyzacji. Naukowcy i specjaliści w dziedzinie deratyzacji poszukują innowacyjnych rozwiązań, które będą skuteczne i bezpieczne dla środowiska i ludzi. Przykładem takich rozwiązań są metody biologiczne, wykorzystanie fal dźwiękowych, elektroniczne pułapki czy pułapki na żywo. Badania nad skutecznością tych metod oraz ich wpływem na środowisko są prowadzone w celu opracowania optymalnych strategii deratyzacyjnych.

Zmiany klimatyczne mają wpływ na rozmieszczenie i zachowanie gryzoni. Wzrost temperatury, zmiany opadów czy ekstremalne zjawiska pogodowe mogą wpływać na populację gryzoni i ich migrację. W związku z tym, strategie deratyzacyjne muszą uwzględniać te zmiany i dostosowywać się do nich. Konieczne jest monitorowanie i analiza zmian klimatycznych, aby opracować skuteczne metody zwalczania gryzoni, które będą uwzględniały ich zmieniające się zachowanie.

Stosowanie metod biologicznych w zwalczaniu gryzoni ma swoje korzyści, ale również ograniczenia. Metody te mogą być skuteczne w ograniczaniu populacji gryzoni, minimalizując jednocześnie użycie środków chemicznych. Jednak wprowadzenie drapieżników do środowiska może wpływać na równowagę ekologiczną, szczególnie jeśli nie są one naturalnymi drapieżnikami danego obszaru. Konieczne jest zatem dokładne zbadanie wpływu metod biologicznych na ekosystem, aby uniknąć negatywnych skutków dla innych organizmów.

Deratyzacja — artykuły polecane

Badania termostatowe — Biodegradacja — Konserwanty — Pieczywo — Maderyzacja — Barwniki spożywcze — Fracking — Utylizacja — Galwanizacja — Dokumentacja produkcyjna

Bibliografia

• Adamik K. (red.) (1965), Zootechniczny Słownik Encyklopedyczny, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa
• Korzemski J. (red.) (1978), Encyklopedia Techniki, Przemysł spożywczy, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa
• Kutyłowska G. (2006), Kompendium wiedzy o ekologii, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
• PWN (1965), Wielka Encyklopedia Powszechna, PWN, Warszawa

Autor: Klyszcz Aleksandra