Pro Bono

Pro Bono
Polecane artykuły
Agencja eventowa Agencja pośrednictwa pracy Sprzedaż bezpośrednia Wolontariat Rola związków zawodowych w firmie Masa Krytyczna Work-life balance Agencje public relations Inkubator przedsiębiorczości

Pro bono - określenie oznaczające usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie, w interesie publicznym.

TL;DR

Pro bono to usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie. Ta forma działalności ma swoje korzenie w starożytnej Grecji. Można wyróżnić dwie kategorie pro bono: kategorię 1, która obejmuje bezpłatną reprezentację prawna dla osób o ograniczonych zasobach, oraz kategorię 2, która obejmuje usługi prawne za obniżoną opłatą lub bez żadnych kosztów. Działalność pro bono prowadzą różne podmioty, takie jak uniwersyteckie kliniki prawa, fundacje, stowarzyszenia i kancelarie prawne. Małe firmy również angażują się w pro bono z różnych powodów, takich jak pozyskiwanie nowych klientów i wsparcie lokalnej społeczności. Istnieją także wspólnotowe ośrodki prawne, które świadczą bezpłatne usługi dla osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. Studenci prawa również mają znaczący wkład w pro bono, a uniwersytety muszą odpowiednio zaplanować takie przedsięwzięcia, aby były skuteczne.

Starożytna Grecja kolebką działalności pro bono

Wybitny grecki filozof Arystoteles już w starożytności szerzył ideę wspólnego dobra publicznego kładąc tym samym podwaliny pod współczesne pojęcie działalności pro bono (od łacińskiego pro bono publico czyli "dla dobra publicznego"). Od wielu pokoleń zasady pro publico bono, były stopniowo adaptowane do życia w społeczności przez takie postaci jak Tomasz z Akwinu, Niccolo Machiavelli, Jean Bodin, Andrzej Frycz Modrzewski czy Jan Jakub Rousseau (M. Marszał, J. Przygodzki 2016, s. 9).

Usługi pro bono w ujęciu prawniczym

Na podstawie badań przeprowadzonych przez The American Bar Association’s Standing Committee w 2008r. pro bono można rozpatrywać w dwóch kategoriach: "kategorii 1" oraz "kategorii 2" (J. Buczek, K. Stuth 2013, s. VI):

Pro bono "kategorii 1" rozumiane jako bezpłatna reprezentacja prawna udzielana osobom dysponującym ograniczonymi zasobami finansowymi lub "organizacje zajmujące się potrzebami osób o ograniczonych środkach". W ramach działalności pro bono "kategorii 1" wyróżniamy takie rodzaje działań jak

• porada prawna
• reprezentacja w mediacjach
• pełna reprezentacja przypadku
• reprezentacja w ograniczonym zakresie

Pro bono "kategorii 2"Rozumiane jako "jako każda inna usługa związana z prawem, świadczona za obniżoną opłatą lub bez żadnych kosztów (bez oczekiwania opłaty) dla żadnego rodzaju klienta". W ramach działalności pro bono "kategorii 2" wyróżniamy takie rodzaje działań jak:

• usługi prawne za obniżoną opłatą
• mediator
• prelegent w kwestiach prawnych
• trener lub nauczyciel w kwestiach prawnych
• nadzorowanie innego prawnika w reprezentacji pro bono
• lobbing w imieniu organizacji pro bono
• rzecznictwo polityczne, wspieranie społeczności lokalnej
• członek zarządu działu prawnego lub organizacji pro bono
• członek komisji adwokackiej związany z pro bono
• dostęp do wymiaru sprawiedliwości

Kto udziela bezpłatnej pomocy

Działalność pro bono prowadzi wiele podmiotów takich jak: uniwersyteckie kliniki prawa (często funkcjonujące jako koła naukowe), fundacje, stowarzyszenia czy kancelarie prawne. Pomoc w zakresie nieodpłatnego poradnictwa prawnego jest oferowana w powiatowych centrach pomocy rodzinie. Federacja Konsumentów z kolei stanowiąca przykład wyspecjalizowanego stowarzyszenia świadczy darmowe usługi z zakresu pomocy prawnej w kwestiach uprawnień konsumentów. Stowarzyszenie w swojej ofercie zwiera takie formy pomocy jak: ogólna informacja internetowa, porady pisemne, porady e-mailowe czy porady “prawnika Federacji" (S. Łupiński 2012, s. 15).

Pro bono w małych firmach

Małe firmy wnoszą znaczący wkład w działalność pro bono. Wiele małych firmy tradycyjnie podejmuje pracę pro bono w ramach swojej codziennej praktyki. Niektóre małe firmy podejmują się spraw pro bono, które są im przekazywane za pośrednictwem programów pomocy pro bono, takich jak Law Institute of Victoria Legal Assistance Scheme (LIVLAS) lub Program Pro Bono Nowej Południowej Walii Law Society. Można zidentyfikować kilka powodów, dla których małe firmy podejmują się działalności pro bono (D. Jacobs, A. Simonin 2013 s. 64):

• firma znajduje się w sytuacji, w której popyt na jej usługi spadł, chcąc zatem pozyskać nowych klientów usługi pro bono dają możliwość prowadzenia dalszej działalność dzięki pozytywnej reklamie
• działalność pro bono pomaga kształcić młodych prawników w "nieregularnych" obszarach pracy
• istnieją korzyści marketingowe dla firmy, która staje się lepiej znana w jurysdykcji i społeczności
• prawnicy, którzy podejmują się pracy pro bono w małych firmach, prawdopodobnie robią to z bardzo osobistych powodów i są w to bardzo zaangażowani
• małe firmy są częścią społeczności dlatego w celu lepszej identyfikacji ze środowiskiem angażują się w lokalne problemy

Wspólnotowe ośrodki prawne

To niezależne, nienastawione na zysk organizacje społeczne, które istnieją, aby świadczyć bezpłatnie usługi prawne na rzecz społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej i społecznej, które mają najmniejszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Biorąc pod uwagę, że praca we wspólnocie może przynieść znacznie mniej niż inne kariery związane z prawem, jest wysoce prawdopodobne, że podstawową motywacją prawników, jest namiętny osobisty interes w sprawiedliwości społecznej. Wspólnotowe ośrodki prawne chętnie współpracują z dostawcami pro bono, aby poprawić dostęp do wymiaru sprawiedliwości swoim klientom (D. Jacobs, A. Simonin 2013 s. 71).

Pro bono jako forma aktywności uniwersytetów

Studenci prawa wnoszą znaczący wkład w zdolność pro bono. Koordynator ds. Wolontariatu w Centrum Praw Dobroczynności, Danny Shaw, wyjaśnił, że studenci prawa są zmotywowani do dobrowolnego zaangażowania się przez szereg czynników. Jego zdaniem studentów do pracy pro bono motywuje chęć pozyskania doświadczenia w kontakcie z klientami a także możliwość zobaczenia jak od kuchni działa prawo. Aby zapewnić sukces projektu lub programu dla wolontariuszy studenckich, należy odpowiednio zaplanować całe przedsięwzięcie. Kwestie, które należy rozważyć, obejmują (D. Jacobs, A. Simonin 2013 s. 97):

• szkolenie - przygotowanie materiałów szkoleniowych na tematy takie jak informacje indukcyjne, merytoryczne, kwestie prawne, kwestie dotyczące spraw itp
• nadzór - przydzielenie znacznego czasu na mentoring i kontrolę pracy uczniów
• administracja - ustalenia dotyczące ubezpieczenia, warunków wolontariatu
• przestrzeń - zapewnienie wystarczającej przestrzeni w biurze organizacji przyjmującej dla studentów siedzących

Bibliografia

• Buczek J., Stuth K. (2013). Supporting Justice III - A report on the pro bono work of america's lawyers, ABA Standing Committee on the Delivery of Legal Services
• Jacobs D., Simonin A. (2013). Pro Bono Partnerships and Models: A Practical Guide to WHAT WORKS, National Pro Bono Resource Centre
• Łupiński S. (2012). Elementy etyki w zawodzie prawnika, "Młodzież i rynek", nr 93
• Marszał M., Przygodzki J. (2016). Pro publico bono - idee i działalność, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław

Autor: Jakub Michalik