Johann Plenge

Johann Plenge
Polecane artykuły
Thorstein Veblen Mary Parker Follett Nauki społeczne Nurt uniwersalistyczny Behawiorysta Marian Mazur Doktryna John Stuart Mill Ekonomia feministyczna

Johann Plenge (1874-1963) to jeden z prekursorów nauki organizacji i zarządzania. Najważniejszymi faktami z jego życia, związanymi ze zdobywaniem wiedzy i kwalifikacji zawodowych są:

• obrona i opublikowanie pracy doktorskiej w 1898 r.,
• staże naukowe we Francji i Belgii,
• wydanie "Credit Mobilier" w 1903 r.,
• zdobycie tytułu profesora Uniwersytetu w Lipsku,
• odbycie podróży do Stanów Zjednoczonych, gdzie obserwował wprowadzane tam wówczas reformy gospodarcze.

Fundamentalną pracą Johanna Plenge jest "Marks i Hegel" z 1917 r. Plenge będąc wielkim znawcą Marksa próbuje połączyć w tym dziele filozoficzny idealizm Hegla z politycznym realizmem Marksa. Jego krytyka dotycząca Marksa odnosiła się do braku jego gospodarczej wyobraźni. Zdaniem autora, słabość marksizmu można było zwalczyć heglowską ideą państwa i inną (niż głoszona przez Marksa) koncepcją socjalizmu. Tę "inną" koncepcję socjalizmu Plenge nazywał socjalizmem organizacyjnym lub socjalizmem organizacji, odróżniając ją zdecydowanie od socjalizmu państwowego.

Organizacyjny socjalizm Johanna Plenge uwzględniał bardzo dobrą znajomość realiów gospodarki i społeczeństwa, opartą na socjologicznej analizie strukturalnej wg zasady: najpierw usystematyzowanie pojęć, a dopiero potem systematyzacja rozwoju. Według niego powstanie socjalizmu bez nacisku i wymuszenia jest możliwe. Jeden z profesorów Uniwersytetu Erlangen twierdzi, iż Plenge był uważany za socjalistę i ateistę, jednak w rzeczywistości jego działalność wynikała z myśli chrześcijańskiej.

Kolejnym założeniem organizacyjnego socjalizmu Johanna Plenge było to, że gospodarka ma być zorganizowana przez prawo i cywilne umowy, tak aby zagwarantować przynajmniej regulacje rynku.

W 1913 r. Plenge rozpoczął pracę na Uniwersytecie w Menster jako profesor Wydziału Prawa i Państwa. W 1919 r. otworzył przy tym wydziale Instytut Nauki Państwowej.

Wart wspomnienia jest fakt ukazania się w 1919 r. pierwszej pracy z zakresu nauki organizacji i zarządzania jego autorstwa - "Trzy wykłady o ogólnej nauce organizacji". W dziele tym, pojęcie organizacji jest pojęciem fundamentalnym, które ma wyznaczać nową dyscyplinę naukową i wykładaną na uniwersytetach niemieckich. W I wykładzie Plenge wyróżnia dwa typy organizacji: trwałe (państwo, kościół, kultura, gospodarka) i zmieniające się (organizacje młodzieżowe, uczniowskie, studenckie i związkowe). II wykład obrazuje powiązania nauki organizacji z naukami humanistycznymi, przyrodniczymi i technicznymi. Natomiast III wykład dotyczy prawa organizacji. Plenge wymienia dwa podstawowe prawa kształtowania struktur organizacyjnych: prawo podziału (różnorodności) i prawo jedności.

W dorobku Johanna Plenge znajdziemy również studia nad wzajemnymi związkami między organizacją i propagandą.

Bibliografia

• Z. Martyniak, Historia myśli organizatorskiej, Wydawnictwo Uczelniane AE, Kraków 2003,
• Z. Martyniak, Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1993,
• Podstawy organizacji i zarządzamia, pod red. M. Romanowskiej, Difin, Warszawa 2001.

Autor: Magdalena Kuczaba