Funkcjonariusz publiczny

Funkcjonariusz publiczny
Polecane artykuły
Sąd administracyjny Ustawa o dostępie do informacji publicznej Informacja publiczna Naczelny Sąd Administracyjny Beneficjent Doradztwo podatkowe Rzecznik Praw Obywatelskich Państwowa Inspekcja Pracy Komornik

Funkcjonariusz publiczny to osoba zatrudniana przez organizacje rządowe, która dba o poprawne działanie państwa. Polskie prawo przydziela jej szczególną ochronę, ale też szczególną odpowiedzialność karną.

Kto jest funkcjonariuszem publicznym?

Kodeks Karny wylicza osoby, którym przysługuje status funkcjonariusza publicznego. Zgodnie z art. 115 § 13. są to:

1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2. poseł, senator, radny,
3. poseł do Parlamentu Europejskiego,
4. sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,
5. osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
6. osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,
7. osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,
8. funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,
9. osoba pełniąca czynną służbę wojskową, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie,
10. pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe.

Jest to katalog zamknięty, co oznacza, że osoby niewymienione w tym przepisie nie mogą być funkcjonariuszem publicznym.

Zawody podlegające ochronie prawnej jak funkcjonariusze publiczni

Mimo iż katalog osób, które są funkcjonariuszami publicznymi jest zamknięty, w innych ustawach można znaleźć zawody, których wykonawcy podlegają ochronie prawnej jak funkcjonariusze publiczni. Są to między innymi:

• policjant ,
• strażak ,
• nauczyciel ,
• adwokat ,
• osoba udzielająca pierwszej pomocy ,
• lekarz ,
• pielęgniarka i położna .

Fukncjonariusz publiczny a osoba pełniąca funkcje publiczne

Funkcjonariusz publiczny nie jest pojęciem tożsamym z osobą pełniącą funkcje publiczne. To drugie pojęcie jest szersze i zawiera w sobie samego funkcjonariusza publicznego, jak i członka organu samorządowego czy osobę zatrudnioną w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi (art. 115 § 19 kk.). Rożnica między tymi kategoriami polega na tym, iż w przypadku osoby pełniącej funkcje publiczne jej imię, nazwisko i wizerunek są podawane do publicznej wiadomości, a w przypadku funkcjonariusza nie musi tak być. Ponadto nie każdy funkcjonariusz składa oświadczenia majątkowe.

Przestępstwa związane z pozycją funkcjonariusza publicznego

W Kodeksie Karnym, rozdz. XXIX wymienione zostały czynności zabronione zarówno w stosunku do funkcjonariusza publicznego, jak i takie, których on nie może się dopuszczać.

Przestępstwa przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu:

• naruszenie nietykalności cielesnej,
• czynna napaść,
• bezprawne wywieranie wpływu na czynności urzędowe lub zmuszanie do przedsięwzięcia lub zaniechania czynności służbowej,
• utrudnianie lub udaremnianie kontroli,
• znieważenie,
• bezprawne podanie się za funkcjonariusza publicznego,
• udzielenie korzyści majątkowej lub osobistej,
• podstępne wyłudzenie poświadczenia nieprawdy.

Natomiast przestępstwa, których dopuścić się może funkcjonariusz publiczny to:

• przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej,
• płatna protekcja,
• przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków,
• wymuszenie zeznań,
• poświadczenie nieprawdy i wystawionym dokumencie,
• ujawnienie informacji niejawnych tajnych lub ściśle tajnych.

Bibliografia

• Krajewski R. (2012) Funkcjonariusz publiczny i osoba pełniąca funkcję publiczną jako kategorie prawa karnego istotne z perspektywy funkcjonowania administracji publicznej, "Studia z zakresu prawa, administracji i zarządzania UKW" t. 1
• Niewiadomska-Krawczyk M. (2016) Kurator sądowy jako funkcjonariusz publiczny – rozważania na tle art. 115 § 13 pkt 3 kk, "Przegląd Więziennictwa Polskiego", nr 93
• Walczak W. (2013) Odpowiedzialność funkcjonariusza publicznego za podejmowane decyzje zarządcze będące nadużyciem władzy, Repozytorium Centrum Otwartej Nauki
• Ustawa Kodeks Karny (1997) Dz. U. z 2018 r. poz. 1600

Przypisy

Autor: Małgorzata Augustyn

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.