Fitness

Sam wyraz "fitness" to połączenie słów "fit" i "ness". "Fit" według słownika angielsko - polskiego to "być w formie". Fitness jak podaje Dorota Olex-Zarychta to "różnorodne rodzaje zorganizowanych zajęć ruchowych posiadający ściśle określone cele oraz swoiste podstawy metodyczne; realizowane są najczęściej w formie lekcji grupowych z wykorzystaniem odpowiednio dobranej (lub specjalnie skomponowanej) muzyki oraz przyborów i przyrządów". Krzysztof Mrożek natomiast pisze, iż "fitness w odróżnieniu od rekreacji, to różnorodna aktywność fizyczna, przed którą stawiamy zróżnicowane cele, w zależności od płci, wieku, ogólnej sprawności fizycznej i potrzeba. Osiągnięcie tego jest złożonym procesem, którego przebieg ma miejsce w specjalnie do tego stworzonych klubach fitnes". Twórcą aerobiku był Kenneth Cooper, który był lekarzem w Narodowej Agencji Aeronautyki USA (NASA). Opracowywał on programy kondycyjne dla amerykańskich kosmonautów. Prowadził liczne badania na ludziach, dzięki którym stworzył podstawy aerobiku. W 1972 roku otworzył Centrum Aktywności Aerobowej - Aerobic Activity Center w Dallas. Dzisiaj figuruje pod nazwą Cooper Clinic. Kenneth Cooper stworzył system ćwiczeń, które miały na celu stymulację systemu krążeniowo - oddechowego, poprzez wywołanie i utrzymywanie zwiększonego zapotrzebowania organizmu na tlen w odpowiednio długim okresie czasu. Ćwiczenia zostały wykorzystane do terapii osób z problemami układu krążenia i zostały nazwane aerobikiem.

TL;DR

Artykuł opisuje pochodzenie i rozwój fitnessu, główne rodzaje aerobiku oraz cechy i ideologię tej formy aktywności fizycznej. Fitness jest popularny ze względu na swoje pozytywne oddziaływanie na zdrowie, kondycję fizyczną i samopoczucie. W Polsce fitness zyskuje coraz większą popularność. Odpowiednio dobrane ćwiczenia mogą być skuteczną formą terapii dla osób z nadwagą i otyłością. Fitness jest często wybierany przez kobiety, które dążą zarówno do poprawy swojego zdrowia, jak i wyglądu ciała. Zajęcia fitness mogą również dostarczać relaksu i redukować stres.

Rozwój

Do zmodyfikowania i ulepszenia ćwiczeń i programu Coopera, przyczyniły się w późniejszym czasie takie osoby jak: Jacki Sorensen, Jane Fonda, Judi Sheppard Missett i Sydne Rome, która była prekursorką aerobiku w Europie. Jane Fonda montowała filmy z własnymi ćwiczeniami, które były w tym czasie jedynymi wskazówkami prezentującymi sposób prowadzenia zajęć. Spopularyzowała aerobik gimnastyczny, którego jest twórczynią. Następna pani Judi Sheppard Missett propagowała aerobik taneczny czyli ćwiczenia koordynacji ruchu i choreografii. Wykorzystywała w swoich zajęciach elementy tańca towarzyskiego. Łączyła elementy taneczne z ćwiczeniami gimnastycznymi i rozciągającymi. Gdy formy gimnastyczne i taneczny były już codziennością Jacki Sorensen opracowała program wytrzymałościowy. Składał się z biegania, sprężynowania i podskoków i trwał 30 min. Otrzymał nazwe HI-IMPACT. Po jakimś czasie, gdy forma HI-IMPACT została skrytykowana za kontuzyjną Karen Voight zmodernizowała zajęcia. Wprowadziła do choreografii mniej dynamiczne formy ćwiczeń.

Fitness w Polsce

W Polsce fitnessowe formy zajęć pojawiły się w latach 90-tych ubiegłego wieku i z roku na rok staja się coraz bardziej popularne. W miastach coraz częściej słychać o nowo otwartych klubach fitness, które prześcigają się w uatrakcyjnianiu swoich ofert oraz unowocześnianiu wyposażenia.

Cechy

Dorota Olex-Zarychta wyróżnia kilka charakterystycznych cech fitness, które decydują o jego popularności. Jest to m.in.:

• Pozasportowy charakter - zajęcia nie wiążą się z rywalizacją i walką o wyniki,
• Wszechstronność - możliwość dopasowania typu i parametrów ćwiczeń do indywidualnych potrzeb,
• Społeczny charakter - sprzyja kontaktom towarzyskim,
• Relatywnie niska cena - nie jest wymagane posiadanie własnego sprzętu, opłaty jedynie za wstęp do siłowni lub zajęcia aerobiku,
• Powszechna dostępność,
• Uniwersalność - mogą być uprawiane praktycznie przez całe życie.

Ideologia

Szczególnym wyróżnikiem zajęć fitness jest jego podłoże ideologiczne. Dorota Olex-Zarychta pisze, iż "to dynamicznie rozwijający się ruch globalny kierujący się ideą świadomego, celowego oddziaływania ruchem na zdrowie fizyczne, psychiczne emocjonalne oraz na sprawność umysłu". Ćwiczenia fitness to bez wątpienia jedna z najlepszych form poprawy samopoczucia, koordynacji oraz kontroli ruchów. Dzięki zajęciom fitness organizm uwalnia produkowane związki chemiczne o działaniu przeciwbólowym. Dodatkowo ćwiczenia wpływają na poprawę siły mięśni, wzmacniają kości i więzadła oraz poprawiają ogólna kondycję. Zajęcia fitness służą także rozwojowi osobowości w sferach: fizycznej, psychicznej i emocjonalnej. Dzięki tym zajęciom uczestnik będzie w doskonałej harmonii ciała i umysłu.

Fitness = sprawność ciała + sprawność umysłu + sprawność psychiki

Główne rodzaje aerobiku

• Low impact aerobic - zwany również "lekkim aerobikiem", forma treningu stymulującego wydolność krążeniowo - oddechową oraz dodatkowo rozwijającego wytrzymałość mięśni. Wszystkie ćwiczenia są wykonywane przy stałym kontakcie jednej stopy z podłożem. Brak fazy lotu przy wykonywaniu ewolucji tanecznych zapewnia zminimalizowanie przeciążeń przy kontakcie stóp z podłożem. Forma aerobiku zalecana osoba z nadwagą, początkami osteoporozy czy innymi ograniczeniami zdrowotnymi.
• Step aerobic - forma ćwiczeń aerobowych typu low impact o dużej intensywności, z wykorzystaniem specjalnej platformy o wysokości 10-25 cm. Cel treningu: stymulacja wydolności układu krążenia i oddychania oraz pobudzenie przemian tłuszczowych w organizmie.
• FAT burning class - trening aeroboy o średniej intensywności. Cel treningu: efektywne spalanie zbędnej tkanki tłuszczowej. Trening jest bliźniaczy do zajęć Hi-lo czyli aerobiku zawierającego kroki typu low jak i sekwencje podskoków, skoków, biegu itd., zwiększającymi obciążenie. Najistotniejsza różnica jest w czasie trwania zajęć oraz intensywności.
• Total Body Conditio - głównym zadaniem jest kształtowanie siły i wytrzymałości mięści w celu poprawienia ogólnej kondycji fizycznej całego ciała oraz optymalizacja proporcji poszczególnych jego partii. Doskonałe uzupełnienie treningu aerobowego. W treningu stosuje się różnego rodzaje przyrządy oraz przybory.
• Funk - odmiana aerobiku typu low impact, w którym przeplatają się elementy tańca klasycznego, jazzowego, afro oraz tańca nowoczesnego.
• Aqua Fitness - ogólna nazwa treningu fitness, w którym ćwiczenia wykonywane są w wodzie. Gdy poziom wody sięga do połowy klatki piersiowej to mówimy o treningu shallow water, a gdy poziom wody sięga do szyi to trening nazywamy deep water. Celem ćwiczeń jest stymulacja krążenia i oddychania oraz/lub kształtowanie siły i wytrzymałości mięśni w warunkach odciążenia stawów i zmienionego układu sił działających na mięśnie w ruchu (siła wyporności, redukcja wpływu siły grawitacji).

Fitness w leczeniu nadwagi

Osoby, które chcą podnieść swoją aktywność w celu zmniejszenia nadwagi i otyłości wybierają różne formy. Jedną z nich może być fitnes. Na fitness składają się prawie wszystkie formy aktywności, których celem jest poprawa stanu zdrowia. Mówiąc o aktywności fitness, możemy powiedzieć iż jest to kontrolowana i programowana aktywność, która jest niezwykle ważna dla osób walczących z otyłością i nadwagą. W terapii leczenia tych schorzeń powszechnie przyjęta częstotliwość wykonywania ćwiczeń fitness jest bardzo podobna dla wszystkich grup wiekowych. Aktywność fitness obejmuje ćwiczenia wytrzymałościowe, do których można zaliczyć ćwiczenia cardio, a ich głównym celem jest eliminacja nadmiaru tkanki tłuszczowej. (J. Zapolska, A. Zarębska, L. Ostrowska 2010, s. 100)

Dlaczego kobiety wybierają fitness?

W zajęciach fitness przeważnie dominującą częścią uczestników są kobiety. Ta forma aktywności fizycznej traktowana jest jako bardziej kobieca. Według przeprowadzonych badań głównymi motywami do uczestnictwa w zajęciach fitness dla kobiet są sprawność fizyczna i zdrowie, ale także w tym samym stopniu motywy powiązane z poprawą oraz dbałością o wygląd swojego ciała. Natomiast mało ważne są takie aspekty jak rozładowanie stresu czy relacje interpersonalne. Jeżeli chodzi o motywy zdrowotne to dla starszych kobiet są one znacznie ważniejsze niż dla osób w młodym wieku. Dla kobiet zamężnych mniejsze znaczenie ma poprawa wyglądu ciała, niż dla kobiet stanu wolnego (P. Nowak 2012, s. 391)

Relaksacja w zajęciach fitness

Zajęcia fitness przybierają różne formy, wiele z nich ma w swoich głównych celach relaks. Jest on nieodłączną częścią korzyści wypływających z uczestnictwa w tego rodzaju zajęciach. Jedną z form są zajęcia body&mind, które doskonale wpływają na nasze ciało ale również psychikę. Należą do nich takie typy zajęć jak np.: joga, pilates, stretching czy zdrowy kręgosłup. Przynoszą one takie korzyści jak odpoczynek, zmniejszenie napięcia i stresu, wyciszenie oraz relaks. Osoby, które uczestniczą w takich zajęciach cieszą się z poprawy stanu zdrowia, zmniejszenia bólów kręgosłupa, a także z polepszenia nastroju, poprawy samopoczucia czy zmniejszenia uczucia zmęczenia na co dzień. (K. Podciechowska, A. Karpińska, K. Sikorska 2015, s. 794)

Fitness — artykuły polecane

Nordic walking — Rehabilitacja — Paintball — Uzależnienia behawioralne — Masaż relaksacyjny — Odnowa biologiczna — Turystyka kwalifikowana — Turystyka ekstremalna — Koncentracja uwagi

Bibliografia

• Mrożek K. (2007), Fitness zawód czy pasja?, Kraków, Agencja Wydawniczo-Reklamowa Arte
• Nowak P. (2012), Motywy zdrowotne w hierarchii wartości kobiet ćwiczących w klubach fitness , Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, nr 4
• Olex-Zarychta D. (2005), Fitness, Katowice, Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach
• Podciechowska K., Karpińska A., Sikorska K. (2015), Relaksacja w zajęciach fitness na przykładzie form body & mind,, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, nr 6
• Zapolska J., Zarębska A., Ostrowska L. (2010), Fitness w leczeniu nadwagi i otyłości , Forum Zaburzeń Metabolicznych, nr 2

Autor: Dorota Błaszczak, Justyna Grysztar